از زمان مشروطه تا امروز، ملت ایران دائم با رانتخواران داخلی و خارجی مبارزه کرده است./ از زمان ترکمنچای تا مشروطه، مردم ایران به مدت 100 سال برای نفی قدرت سلطنت تلاش کردند و در نهایت قدرت مردم چیره شد.
ساعدنیوز: 14 مرداد ماه سالروز صدور فرمان مشروطیت در 1285 شمسی توسط مظفرالدین شاه قاجار است. عمده مطالبه ملت ایران در اوایل دوران مشروطه تبدیل شدن، رعیت به ملت و توزیع متوازن قدرت در سطوح مختلف جامعه بود. به نظر حضرتعالی چه اندازه از این مطالبه ملت ایران در این 116 سال تحقق پیدا کرده است و چه عواملی به اعتقاد شما مانع تحقق این مطالبه بوده است؟
سید محمد غرضی: ملت ایران در 200 سال گذشته بر علیه دشمن داخلی و دشمن خارجی اعلام جنگ کرده و خواهان نفی قدرت رانتخوار داخلی و خارجی بوده است. در داخل، حکومت قاجار حضور داشت که از روسیه شکست خورده بود و بعد از این شکست، به جای این که به ملت رسیدگی کند، گوش به فرمان دشمنان خارجی خصوصاً روسیه و انگلیس بود. روسیه در شمال و انگلیس در جنوب شرایط را برای ملت، دشوار ساخته بود. در چنین شرایطی، ملت ایران قیام کرد و خواهان استیفای حقوق خود شد.
در عهدنامه ترکمنچای که فیمابین دولت روسیه و عباس میرزا تنظیم شده بود، در بند چهارم قید شده بود که دولت روسیه باید از سلطنت اولاد عباس میرزا حمایت کند! این مطلب برای مردم بسیار سخت بود و به همین دلیل، از زمان ترکمنچای تا مشروطه، مردم ایران به مدت 100 سال برای نفی قدرت سلطنت تلاش کردند و در نهایت قدرت مردم چیره شد. من این 100 سال را درخشانترین سال های تاریخ ایران می دانم. سال هایی که منتهی به مشروطه و برقراری حکومت قانون در ایران شد.
بنابراین، از زمان مشروطه تا امروز ملت ایران دائم با رانتخواران داخلی و خارجی مبارزه کرده است. ملاحظه می فرمایید که مشروطه ابتدای کار بود، بعد از آن جنبش ملی شدن صنعت نفت رخ داد و متعاقب آن، انقلاب اسلامی و جنگ! ملت در این سال ها، تمام استعدادهای خودش را به میدان آورد تا دشمن داخلی و دشمن خارجی را مأیوس کند و به این تلاش خود، ادامه می دهد.
نفت باید صرف تأمین منافع ملت شود و دولت خودش را نباید مالک این منابع بداند بلکه به دنبال هزینه این منابع برای خدمت به ملت باشد.
ساعدنیوز: برخی از تحلیلگران معتقدند که عدم تحقق کامل آرمان های دموکراتیک در ایران از زمان مشروطه تاکنون به دلیل ساختار اقتصادی خاص کشور و اتکای بلامنازع به منابع نفتی و عدم نیاز دولت به ملت در جهت تأمین مخارج و نیز عدم ضرورت پاسخگویی متقابل از سوی دولت در برابر ملت بوده است. این مشکلی است که گریبانگیر کل منطقه خاورمیانه است. با توجه به سابقه حضرتعالی در وزارت نفت، و با توجه به حضور مستمرتان در صحنه سیاسی ایران، تا چه اندازه این تحلیل درست است؟
سید محمد غرضی: نفت یک نعمت الهی است؛ مثل آفتاب، کوه ها، سرما و گرما! اینها همه نعمات الهی هستند. مشکل جایی رخ می دهد که دولت، این نعمت الهی را متعلق به خودش بداند نه متعلق به ملت! گاهی کسانی که در مسند مدیریت قرار میگیرند، به جای رعایت حقوق عامه در جهت تأمین منافع و حقوق خاصه تلاش می کنند. در چنین شرایطی، نعمت به نقمت تبدیل می شود.
این منبع لایزال الهی در منطقه خاورمیانه وجود دارد. این منابع باید صرف تأمین منافع عامه شود.
در دهه 60 که بنده به عنوان وزیر نفت مشغول خدمت بودم، این موقعیت پیدا شد که یک مقداری از بار موجود بر دوش ملت برداشته شود. شاهد آبادانی کشور و رشد بودیم. امیدوارم که کشور همواره در همین مسیر قرار بگیرد و این منابع صرف تأمین منافع ملت شود و دولت خودش را مالک این منابع نداند بلکه به دنبال هزینه این منابع برای خدمت به ملت باشد.
آقای رئیسی نباید به دنبال این باشد که چرخ را از نو اختراع کند!/ کارشناسان داخل وزارتخانه باید مرجع تصمیمات باشند نه کارشناسان سیاسی!
ساعدنیوز: امسال سالگرد مشروطه مصادف با سالگرد آغاز به کار دولت سیزدهم در کشور است. دولت آقای رئیسی با شعار تغییر و ایجاد رفاه و مدیریت بهینه منابع و نجات اقتصاد از چنگال سیاست وارد میدان انتخابات شد. بعد از گذشت یک سال، امروز شرایط به مراتب دشوارتر از مرداد ماه 1400 برای اقشار مختلف مردم است و هیچ کس نمی تواند منکر این واقعیت شود. به نظر حضرتعالی دولت آقای رئیسی چگونه می تواند وضعیت کنونی را بهبود بخشد و اشکال اصلی کار کجاست؟
سید محمد غرضی: من از خدا می خواهم که به آقای رئیسی توفیق دهد که بتوانند این دولت را اداره کنند. برخی از وزرای دولت سیزدهم خیلی دولت را نمی شناسند و به همین دلیل است که بعد از ورود به وزارتخانه به جای گوش دادن به حرف کارشناسان وزارتخانه، به حرف کارشناسان سیاسی گوش می دهند! آقای رئیسی نباید به دنبال این باشد که چرخ را از نو اختراع کند!
کارشناسان داخل وزارتخانه باید مرجع تصمیمات باشند نه کارشناسان سیاسی! این در مورد تمام حوزه ها صادق است؛ اعم از حوزه سیاست خارجی، سیاست داخلی، بانک ها، اقتصاد و غیره.
امروز وضعیت به گونه ای پیش رفته است که دولت برای فروش اتومبیل به مردم، قرعه کشی برگزار می کند! این بدترین راه حل ممکن است که با آن، نه تنها حقوق عامه مردم رعایت نمی شود بلکه یک عده صاحب رانت جدیدی می شوند. بنابراین، توصیه بنده آن است که به جای رجوع به راه حل های غیرمعمول حکومتی به کارشناسان رجوع شود.
قوانین ضدتبعیض باید اجرایی شود و جلوی رانت ها گرفته شود. توانمندی دولت زمانی واقعیت پیدا می کند که این قوانین ضدتبعیض جایگاه واقعی اش را در حکمرانی پیدا کند. این طور نباشد که به بعضی زمین، به بعضی وام، به بعضی دلار ارزان قیمت داده شود و عموم مردم از این التفاتات بی نصیب بمانند. عدم رعایت حقوق عامه در برابر حقوق خاصه مرجع بسیاری از مشکلات است و امیدوارم این روند اصلاح شود.
سید محمد غرضی : انقلاب متعلق به مردم و قاعده جامعه است
