به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از فرهیختگان، در این سال ها، بازیگران، فارغ از تمام ا متیاز هایی که سبب می شد مورد توجه عموم مردم باشند، حالا به واسطه دستمزد هایی که می گیرند، فاصله معناداری با طبقه متوسط جامعه پیدا کرده و به قشری مرفه تبدیل شده اند. این اصل نه اینکه تنها متعلق به سلبریتی ها و استار های سینما باشد، بلکه بازیگران نقش های مکمل را نیز در بر می گیرد. شدت رشد دستمزد بازیگران طی یکی، دو سال اخیر و اخبار گوشخراشی که در این باره شنیده می شود، حاکی از فاصله گرفتن دستمزد بازیگران به نسبت دیگر صنوف تولید یک فیلم سینمایی است.
اینکه برخی بازیگران می توانند در سهم فروش یک فیلم سهیم باشند، اما دیگر صنوف نه، اینکه یک بازیگر می تواند تقاضای دریافت دستمزدش را به دلار داشته باشد و دیگر صنوف نه، اینکه یک بازیگر می تواند هر روز غذای گرانقیمت دلخواهش را بخورد و دیگر صنوف نه و ده ها مورد تبعیض دیگر سبب شده تا بازیگران، به لحاظ رقم دریافتی و حتی جایگاهی که گروه برای آن ها درنظر می گیرند، فاصله ای کیلومتری با اعضای دیگر شاخه های تولید یک فیلم داشته باشند.
با رشد افسارگسیخته تورم طی ماه های اخیر، هزینه تولید یک فیلم بالاتر رفته است. عمده این افزایش قیمت به دلیل بالا رفتن دستمزد بازیگران است تا جایی که در عمده موارد، نیمی از هزینه تولید یک فیلم، صرف دستمزد بازیگران آن کار می شود و نیمی دیگر نیز سهم دستمزد تمام عوامل فیلم به جز بازیگران و مراحل پست پروداکشن.
ملاک دستمزد بازیگر چیست؟
آنچه از دستمزد بازیگران فهمیده می شود آن است که اعلام رقم برای حضور یک بازیگر در پروژه ای، ملاک و مشخصه خاص و ثابتی ندارد. بیشتر، رقمی است که از سوی بازیگر مطرح می شود و از سوی مدیر تولید یا تهیه کننده مورد چکش کاری قرار گرفته تا درنهایت به رقمی که روی آن توافق می کنند، برسند.
در دنیا، یک فرمول ثابت برای تعیین دستمزد وجود دارد و آن، عدم تعیین رقم دستمزد توسط بازیگران است. یکی از مزایای سیستم استودیویی هالیوود درکنار تمام نقد هایی که به آن وارد است، مکانیزه بودن سیستم دستمزدهاست. این طور نیست که یک بازیگر بخواهد یا بتواند ۲۰ درصد بیشتر از سال گذشته دستمزد بگیرد. تمام ملاک ها معطوف به میزان اثربخشی آن بازیگر در آخرین فیلم اکران شده اش است.
مثلا ستاره ای، چون «کریستین بیل» در گفتگو با رسانه ها اعلام می کند که «دوست ندارد در خیابان ها بخوابد.» اشاره او به این حقیقت است که دوست ندارد با حضور در یک فیلم نفروش، دیگر، استودیو ها به سراغ او نیایند و درنتیجه بی پول شود. در ایران، اما ملاک دستمزد ها را خود بازیگران تشخیص می دهند. چندان ربطی هم به سال و تاریخ ندارد که بگویند، چون سال ۹۷ این میزان را می گرفتیم، الان در سال ۹۸، باید ۲۰ درصد به آن مبلغ اضافه کنیم.
بیشتر یک رقم توافقی البته با رضایت بازیگر است. این رقم هم به عوامل متعددی ربط دارد. بیشترین میزان اصرار بازیگران روی دستمزد های بالا درنتیجه دو علت به وقوع می پیوندد؛ یا فیلم آخر آن ها فروش خوبی در گیشه داشته یا مطمئن هستند که کارگردان، اصرار ویژه ای دارد که تنها آن بازیگر در آن نقش بازی کند.
موارد زیادی در سینمای ایران به چشم می خورد که مدیر تولید با بازیگری بر سر دستمزد به توافق نرسیده، ولی، چون کارگردان اصرار داشته که حتما آن بازیگر در فیلمش حضور داشته باشد، تهیه کننده بالاجبار تن به رقم مورد تقاضای بازیگر داده و با وی قرارداد بسته است.
این در حالی است که سینمای ایران سال هاست از شکل ستاره سازی خارج شده و مردم هم برای کمتر بازیگری اقدام به خرید بلیت می کنند. به عبارتی، عمده سلبریتی های سینمای ایران، کسانی هستند که سالن ولو کوچک فیلم خود را پر نمی کنند و درعوض دستمزد های چند صدمیلیونی طلب کرده و آن را نیز به دست می آورند.
اینکه سیستم سینمایی کشور تا حدود زیادی مقهور بازیگران است به طوری که درصورت عدم فروش، همچنان اقبال بالایی از سمت کارگردان، تهیه کننده و حتی مخاطب متوجه آنهاست، نیازمند یک آسیب شناسی عمیق و البته وضع قوانین کارآمد اجرایی است که اجازه سردمداری غیرمنصفانه را به بازیگران ندهد.
بار ها شنیده شده که برخی بازیگران در علت بالا بردن دستمزدشان به نسبت آثار قبلی عنوان کرده اند که ما پارسال گوشت می خریدیم اینقدر، الان می خریم اینقدر، اجاره خانه می دادیم اینقدر، الان می دهیم اینقدر، دلار می خریدیم اینقدر، الان می خریم اینقدر و... و این در حالی است که چنین شرایطی برای تمامی عوامل فیلم وجود دارد، حال آنکه چطور بازیگران دست به شخصی سازی این اتفاق ها می زنند، موردی است که توجیه عقلانی خاصی را نمی طلبد.
نکته جالب ماجرا آن است که وقتی بازیگری رقم غیرمتعارفی تعیین می کند، طبیعتا باید استناد کند به فروش فیلم های قبلی اش، ولی در اینجا می گویند که بازیگران همه جای دنیا رقم هایی بسیار بالاتر می گیرند مثلا اگر دستمزد فلان بازیگر هالیوودی را به قیمت دلار امروز حساب کنیم، چیزی معادل ۲۰ میلیارد تومان می شود بعد آن وقت آیا دستمزد ۷۰۰ میلیونی ما در قبال آن ۲۰ میلیارد تومان زیاد است؟
این در حالی است که اکثر بازیگران ما، در تمام فیلم ها، چنین فرمول هایی را پیاده می کنند. حال آنکه نگاه حرفه ای آن است که بازیگران برای فیلم هنری (که گیشه پسند نیستند) دستمزد هایی به مراتب پایین تری می گیرند، اما بار ها دیده شده که بسیاری از بازیگران سینمای ایران برای فیلم های هنری، دستمزدی به اندازه فیلم تجاری می گیرند و نه به ژانر فیلم نگاه می کنند و نه به نگاه کارگردان و تهیه کننده.
یک بازاریابی سوررئالیستی
خیلی جالب است بدانید بسیاری از بازیگران سینما برای رسیدن به دستمزد هایی بالاتر، دست به برخی بازاریابی ها نیز می زنند. اکنون می خواهیم عرفی ترین این روش ها را برای شما بیان کنیم.
رقمی که بازیگر طبق برگه قرارداد می گیرد با رقمی که به حساب وی واریز می شود، تفاوت بسیاری دارد. به عنوان مثال بازیگری ۵۰۰ میلیون دستمزد واقعی می گیرد، اما از تهیه کننده اش می خواهد که رقم دستمزد وی در قرارداد را ۷۰۰ میلیون تومان تنظیم کند.
این اتفاق سبب می شود تا بازیگر برای فیلم بعدی خود، به رقم ۷۰۰ میلیونی قرارداد قبلی اش توجه داشته باشد و از تهیه کننده فیلم جدیدش بخواهد که مثلا ۲۰ درصد بیشتر از فیلم قبلی به او پرداخت کند که می شود ۸۵۰ میلیون. یا در بهترین شرایط این گونه است که آن بازیگر با مدیر تولید یا تهیه کننده رفیق است و به وی اعلام می کند بنا بر همین دوستی، همان دستمزد فیلم قبلی را طلب می کند یعنی ۷۰۰ میلیون و از او می خواهد که دستمزد وی را در قرارداد، ۸۵۰ میلیون تومان بنویسد و...
حالا شاید این پرسش برای شما مطرح شود که با درج ارقام بالا در قرارداد، رقم مالیات بازیگران هم افزایش پیدا می کند مثلا بازیگری که ۵۰۰ میلیون گرفته، اما مبلغ قراردادش ۷۰۰ میلیون تومان است باید براساس همان ۷۰۰ میلیون تومان مالیات بدهد و این کار، صرفه ای برای وی ندارد. اما جالب است بدانید که بازیگران سال هاست از پرداخت مالیات معاف هستند و فقط کافی است که طی یک زمان مقرر در سال، دریافتی قانونی خود را در خانه سینما اعلام کنند تا از پرداخت مالیات معاف شوند.
همین اصل و البته نبود قانونی مدون برای تعیین دستمزد سبب شده تا ارقام کلان و نجومی در این صنف جابه جا شود و این بازاریابی، کار اکثر بازیگران چهره سینمای ما تبدیل شود.
سنگ بزرگ علامت نزدن است و پول بزرگ نشانه ندادن!
تا اینجای کار، با دلایل و البته راهکار های دریافت دستمزد های نجومی آشنا شدیم، اما جالب است که برخی بازیگران، پا را از این حد نیز فراتر نهاده و تلاش می کنند تا دربرخی پروژه های مشکوک، دستمزد هایی به مراتب نجومی تر دریافت کنند. البته باید تا حدودی به این اصل ایمان آورد که مدیران تولید دلسوز و تهیه کنندگان اصیل سینما، هیچ گاه زیربار دستمزد های نامتعارف نمی روند؛ بنابراین وقتی در پروژه ای، دست و دلبازی ناشیانه ای صورت می گیرد، آخرش پرداخت نمی شود و بازیگران طلبکار می شوند، چون کسی که می خواهد چنین مبالغی را پرداخت کند، معمولا این رقم ها را نمی دهد، بلکه کسی که نمی خواهد پول پرداخت کند چنین ارقام افسانه ای پیشنهاد می دهد.
تعداد پروژ ه هایی از این دست کم نیست و احتمالا اخبار رسانه ای شده برخی از آن ها را هم شنیده اید. این را از وفور چک های برگشتی بازیگران هم می توان متوجه شد. عمدتا این شکل پرداخت ها که با چراغ سبز بازیگران همراه می شود، درنتیجه آن است که آن تهیه کننده، سرمایه گذار یا مدیر تولید دوست دارد با آن بازیگر عکس یادگاری بگیرد یا در رزومه اش، همکاری با آن بازیگر به خصوص وجود داشته باشد.
نتیجه چنین جریان هایی این می شود که تهیه کننده واقعی حذف و سرمایه گذار واقعی محو می شود و به جای آنان، بنگاهداران و آن هایی که دنبال حاشیه هستند، در سینما ورود کنند؛ می ماند همان چیزی شبیه به جریانی که امروز در سینمای ما وجود دارد. بحث پول های مشکوک که طی این سال ها در سینمای ایران به گوش می رسد، مورد بسیار مهمی است که از سوی بسیاری از بازیگران، جدی قلمداد نمی شود.
اینکه بازیگری که تا سال گذشته ۳۰۰ میلیون دستمزد داشت و حالا برای پروژه ای با دستمزد ۷۰۰ میلیونی مواجه می شود، نباید از خود بپرسد که پول این دستمزد از چه مسیری تامین می شود؟ این مورد هیچ، آیا آن بازیگر نباید از خود بپرسد که آیا می تواند به اندازه همان دستمزد، آدم به سینما کشانده و صندلی ها را پر کند؟
متاسفانه این مطالبه به حق طی سال های اخیر نه تن ها از جانب بسیاری از بازیگران مطرح نمی شود، بلکه کار به جایی رسیده است که مردم در صفحات مجازی برخی بازیگران پیام می گذارند و از آن ها می خواهند که راجع به دستمزد فلان پروژه مشکوک توضیح دهند. مطالبه ای عمومی که متاسفانه با نگاه از بالا به پایین بازیگران مواجه شده و آن ها ترجیح می دهند سکوت کرده و چراغ خاموش به همان مسیر وسوسه انگیز و پرپول خود ادامه داده و در پست های اجتماعی شان، از تبعیض اجتماعی و گره زندگی مردم شکوه کنند.
بازیگرانی که می دانند معادلی ندارند
البته به دور از انصاف است که این جریان را به تمام بازیگران سینمای ایران تعمیم دهیم. تعداد معدودی از بازیگران، از این قضایا مصون هستند. البته برخی های دیگر که رقم های نجومی می گیرند، روی کاغذ، حق دارند، چون یگانه هستند و مشابه ندارند. طبیعتا وقتی بازیگری برای یک نقش، مشابه ندارد، دستمزد بالایی طلب می کند.
درعوض، دیگر صنوف سینمایی تا دلتان بخواهد، مشابه دارند. به طوری که اگر تهیه کننده با فلان فیلمبردار به توافق نرسید، ده ها فیلمبردار دیگر وجود دارد؛ تدوینگر، آهنگساز، مدیر تولید و... به تعداد بسیار زیادی وجود دارند، اما بازیگر خاص، مشابه ندارد و تهیه کننده گاهی مجبور می شود طبق همین اصل، با رقم نجومی خانم یا آقای سوپراستار کنار بیاید.
این هم یک اصل است که کافی است دو فیلم یک بازیگر فروش کند، آن وقت برای فیلم سوم، همه به سراغش می آیند و همین ترافیک، دستمزد آن بازیگر خوش شانس را افزایش می دهد.
یا مورد دیگر آنکه بازیگر از برخی مجاری مطمئن می شود که کارگردان یا تهیه کننده، تنها او را برای آن نقش انتخاب کرده و پای بازیگر آلترناتیوی در میان نیست. در این شرایط هم دستمزد های نجومی پیشنهاد می شود که هیچ ارتباطی با فروش فیلم های قبلی آن بازیگر یا تضمین پر کردن صندلی های آن فیلم به واسطه حضور آن بازیگر ندارد.
اسپانسر: مسیری جدید و بدون ریسک برای افزایش دستمزد
این موردی است که طی یکی، دو سال اخیر حسابی گل کرده است. در سال های نه چندان دور، معاونت سینمایی، دخالت مستقیمی روی این مهم داشت که برخی از این دخالت ها، رسانه ای هم شد، اما این اتفاق طی یک، دو سال اخیر، شکل آشکارتری پیدا کرده که هیچ مخالفتی هم با آن نمی شود.
بنا بر این سیستم، بازیگر یک اسپانسر را به تهیه کننده معرفی می کند و پورسانت خود را همان اول برمی دارد. عرف بر آن است که ۲۰ درصد از کل بودجه ای که قرار است اسپانسر به پروژه ای تزریق کند، در همان ابتدای کار به حساب آن بازیگر واریز می شود. این در حالی است که این رقم، ارتباطی با دستمزد آن بازیگر نداشته و وی، دستمزد مرسوم خود را نیز دریافت می کند.
مثلا اگر بازیگری یک میلیارد سرمایه برای فیلمی جذب کند، معادل ۲۰ درصد این مبلغ یعنی ۲۰۰ میلیون را به عنوان پورسانت دریافت کرده و مثلا ۶۰۰ میلیون دستمزد معمول خود را هم می گیرد که با حساب کلی، عایدی او از آن فیلم، ۸۰۰ میلیون تومان می شود.
طبق عرف، بازیگر، پورسانت خود را همان ابتدای عقد قرارداد دریافت می کند. درمورد دستمزد هم عرف بر این است که یک سوم به هنگام عقد قرارداد، یک سوم در زمان شروع فیلمبرداری و مابقی، قبل از اینکه کار آن بازیگر جلوی دوربین تمام شود، تسویه می شود.
متاسفانه در نبود قانونی مدون در حوزه ورود و معرفی اسپانسر، رقم های نجومی به برخی بازیگران پرداخت شده که زمینه ساز فساد های دیگری از جمله پولشویی در آن پروژه می شود.
انتشار جدول دستمزدها، خوشحالی بازیگران را به همراه دارد یا ناراحتی آنان را؟
این هم یک اصل نانوشته است که بازیگران علاقه چندانی ندارند دستمزد آن ها رسانه ای شود. طبیعتا حق هم دارند، چون مشمول حریم شخصی و قرارداد هم یک تعامل دوطرفه میان بازیگر و تهیه کننده است.
اما وقتی قاعده دستمزد ها تا این اندازه افسارگسیخته می شود که بازیگری برای یک ماه حضور در اثری، به اندازه ۱۰ سال حقوق یک کارمند و شاید هم بیشتر، دستمزد دریافت می کند، قاعدتا دیگر این حریم خصوصی و پنهان کاری ها توجیه عقلانی و شرعی ندارد.
وقتی درصد بسیاری از مردم، از فلان بازیگر می خواهند به واسطه دریافت دستمزد از اثری که به پولشویی متهم است، توضیح داده و آن بازیگر زبان به فحاشی و توهین باز می کند، قطعا باید اقدامات عملی مناسب و درخوری برای مقابله با وی صورت بگیرد. این قضیه، آشکارا تبعیض بزرگی است که به نفع بازیگران و به ضرر بدنه سینما و دیگر صنوف زحمتکش آن در جریان است.
وقتی یک متخصص مجبور می شود با ماهی پنج میلیون تومان در پروژه ای سینمایی حضور داشته باشد که بازیگرش ۷۰۰ میلیون دستمزد گرفته، آیا این جز تبعیض طبقاتی، می تواند معنای دیگری داشته باشد؟
قطعا انتشار جدول حدود دستمزد سلبریتی ها خوشایند آن ها نخواهد بود. اما باید به این اتفاق مهم پشت پرده نیز اشاره کنیم که برخی از بازیگران، از انتشار چنین جدولی، ناراحت که نمی شوند هیچ، بلکه خوشحال هم می شوند، چون برخی از این جداول، براساس اظهارات مدیران تولید بسته می شود و مثلا رقم کذایی قرارداد در آن جدول لحاظ می شود یعنی همان چیزی که بازیگر می خواهد و این سبب می شود تا بازیگر واقعا فکر کند که دستمزد او همین اندازه است.
دیگر تهیه کنندگان هم تصور می کنند دستمزد جدید فلان بازیگر به همین اندازه بالا رفته است. یکی از همین مدیران تولید که نخواست اسمش فاش شود، گفت: انتشار این جدول باعث می شود که بازیگران با مشاهده جدول دستمزد، اقدام به افزایش دستمزد خود کنند، چون خود را از فلان بازیگر کمتر نمی بینند.
این در حالی است که گاهی بازیگری که رقم قرارداد وی ۷۰۰ میلیون تومان بوده است و دستمزد واقعی اش ۵۰۰ میلیون، وقتی مقــــــــابل مدیر تولید یا تهیه کنـــــــنده ای نشسته که با وی دوستی دیرینه یا صمیمیتی دارد، به ۳۰۰ میلیون تومان هم رضایت می دهد.
