به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از اقتصادنیوز، از دهه های گذشته نسخه های مختلفی برای ساماندهی بازار خودرو از جمله قیمت و تولید پیچیده شده است، زمانی حواله حرف اول را می زد و در ابتدای دهه ۷۰ نیز قرعه کشی خریداران نهایی را مشخص می کرد. همان روندی که طی ماه های گذشته دوباره در دستور کار خودروسازان قرار گرفته و خریداران خودرو از میان گوی هایی که می چرخد، شناسایی می شوند.
اما همچنان دو نرخی بودن خودرو و اختلاف شدید قیمت کارخانه تا بازار باعث شده است تا ساماندهی این بازار به سرانجام مطلوبی نرسد. البته تشدید تحریم ها و خروج خودروسازان خارجی از فرانسوی، کره ای و حتی چینی؛ تعادل این بازار را بیش از پیش برهم زد. به طوری که با فاصله گرفتن تیراژ تولید خودروسازان نسبت به سال های قبل، تقاضا با افزوده شدن تقاضاهای سفته بازانه از عرضه سبقت گرفته است.
حال برای ساماندهی این بازار، مجلسی ها طرح تازه ای ارائه کرده اند. هرچند طرح نمایندگان مجلس دهم با عنوان ساماندهی بازار خودرو به دلیل ایرادات شورای نگهبان به سرانجام نرسید، اما نمایندگان مجلس یازدهم نیز دست به کار شده اند و طرح جدیدی تدوین کرده اند که یکی از پایه های اصلی آن را بورسی شدن خودرو تشکیل می دهد. با نهایی شدن این طرح خودروهای داخلی و وارداتی با تیراژ بالا تنها از مسیر بورس عرضه می شود.
تجربه عرضه بورسی خودرو
این درحالی است که بررسی روند سال های قبل نشان می دهد که تجربه این کار وجود دارد. در سال ۱۳۹۶ با بسترسازی های صورت گرفته درهشتم خردادماه ۱۳۹۶ برای نخستین بار ۵۰ دستگاه خودروی سراتو محصول شرکت سایپا با قیمت پایه ۸۷۲ میلیون و ۶۰۴هزار و ۴۴۶ ریال در بورس کالای ایران عرضه شد. پیش از این خودروی سراتو در بورس کالا پذیرش شد تا سایپا بتواند پس از عرضه فیزیکی، از طریق انتشار اوراق سلف موازی برای این محصول خود تأمین مالی کند.
به این ترتیب امیدنامه پذیرش و درج سراتو در سایت رسمی بورس کالا قرار گرفت. نگاهی به اطلاعیه عرضه سراتو در بورس کالا نشان می دهد که این خودرو ۲۰۰۰cc آپشنال EFS با رنگ های سفید ۲۰دستگاه، نقره ای ۱۰دستگاه، قرمز ۱۰دستگاه و آبی ۱۰دستگاه در بورس کالا عرضه می شود.
همچنین مبالغ مربوط به مالیات ارزش افزوده، بیمه، شماره گذاری و خدمات جمعاً به مبلغ ۱۱۸ میلیون و ۳۰۵ هزار و ۵۵۴ ریال مازاد بر قیمت پایه از خریدار دریافت می شود. انتخاب رنگ به دلخواه مشتری خواهد بود، ولی تخصیص رنگ و اولویت بندی براساس سفارش گذاری صورت خواهد پذیرفت و عرضه به صورت نگهداری وجه است.
خودروسازان ملزم به عرضه محصولات در بورس می شوند
در شرایطی که عرضه بورسی خودرو در سال ۹۶ ادامه دار نبود و خودروسازان تمایل چندانی برای آن از خود نشان ندادند، روز گذشته مدیرکل صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صمت اعلام کرد: براساس طرح نمایندگان مجلس برای سازماندهی بازار خودرو و گزارشات و جلسات که در کارگروه توسعه صنایع و معادن برگزار شده، شرکت ها ملزم به عرضه خودروهای خود تنها از طریق بورس می شوند.
سهیل معمارباشی ادامه داد: به عبارتی برای خودروها و براساس فرمول قیمت گذاری، پایه قیمتی تعیین می شود و پس از آن در بورس عرضه می شود تا براساس عرضه و تقاضا رقابت شود. در نهایت قیمت فروش مشخص می شود و خودروسازها محصولات خود را به آن قیمت به فروش می رسانند. این مقام مسئول تصریح کرد: همچنین قرار است در مورد ما به التفاوت قیمت کشف شده در بورس و قیمت پایه که بهای تمام شده خودروسازان به علاوه یک سود منصفانه خواهد بود، تصمیم گیری شود تا از این منابع جهت استفاده از توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی یا توسعه فعالیت های تحت توسعه در صنعت خودرو و توسعه محصولات جدید برنامه ریزی شود.
نحوه قیمت گذاری خودرو در بورس کالا
مدیر مطالعات اقتصادی بورس کالا در این باره با اشاره به این که تمام خودروهای وارداتی و داخلی که تولید بالایی دارد در بورس کالا ارائه خواهد شد، گفت: درابتدا برای خودروهای مشمول یک قیمت پایه با لحاظ سود معقول برای تولیدکننده تعیین و این قیمت به عنوان قیمت پایه و اولیه در تابلوی معاملاتی درج می شود.
جواد فلاح ادامه داد: پس از درج قیمت در تابلو، خریداران می توانند رقابت کنند که به طور قطع این قیمت با قیمت پایه اختلاف دارد و مابه التفاوت قیمت پایه و معاملاتی برای ارتقای صنعت خودرو و حمل و نقل اختصاص می یابد.
بازگشت بورس به مدار صعود با رشد ۴۲ هزار واحدی شاخصوی درپاسخ به این پرسش که این مابه التفاوت به طور کامل به خودروسازان می رسد یا خیر؟ توضیح داد: طبق طرح مجلس منابعی که از این محل حاصل می شود به سه گروه تخصیص می یابد که شامل حمل و نقل عمومی کشور و تولیدکنندگان خودرو می شود، البته خودروسازانی که میزان تولید خود را افزایش دهند سهم جداگانه ای به عنوان گروه سوم دریافت خواهند کرد. این مقام مسئول همچنین درخصوص این که فرمول قیمت گذاری و نحوه تعیین قیمت پایه برچه اساسی تعیین می شود؟ اظهارکرد: قرار است شورای رقابت این فرمول را ارائه دهد.
نحوه خرید خودرو از بورس
براساس گفته های مدیر مطالعات اقتصادی بورس کالا درباره شرایط خرید خودرو از بورس کالا گفت: کسانی که قصد خرید خودرو از بورس دارند باید دارای گواهینامه باشند. همچنین برای جلوگیری از سفته بازی، خریداران در طول سال تنها یک بار می توانند از یک مدل خودرو خریداری کنند و امکان خرید بیشتر وجود ندارد.
به گفته وی، با اجرای این طرح شماره گذاری خودروهای مشمول نیز براساس معامله در بورس کالا صورت خواهد گرفت. بدین ترتیب امکان عرضه خودرو خارج از بسترهای معاملاتی بورس وجود نخواهد داشت. فلاح همچنین درباره نحوه برخورد با خودروسازانی که با تأخیر محصول را به خریدار تحویل می دهند، افزود: زمان تحویل خودرو در بورس اهمیت زیادی دارد و برهمین اساس درصورت تحویل با تأخیر، تولیدکننده باید به مشتری خسارت پرداخت کند.
دست اندازهای احتمالی مسیر بورسی خودرو
با وجود تمام مزیت های قطعی عرضه بورسی کالاها که به کشف قیمت واقعی و عادلانه و شفافیت تولیدکنندگان منجر می شود، به نظر می رسد ورود خودرو به بورس دست اندازهایی نیز دارد. درحالی که در دهه های گذشته همواره نهاد دولت با قیمت گذاری سعی داشته است تا بازار خودرو را سامان دهد، عرضه بورسی خودرو به معنای خروج از قیمت گذاری است. برهمین اساس دولت باید از قیمت گذاری خارج شود. این درحالی است که پیش از این رئیس شورای رقابت به این استدلال که عرضه بورسی به افزایش قیمت خودرو منجر می شود با این طرح مخالفت کرد.
کارشناسان اعتقاد دارند هرچند ممکن است که به دلیل بالا بودن تقاضا، قیمت نهایی با رشد همراه شود، اما از آنجا که بخش عمده مابه التفاوت قیمت پایه و نهایی به خودروسازان برمی گردد می تواند باعث افزایش تولید خودرو شود و همین افزایش تولید سدی در برابر رشد بیشتر قیمت ها خواهد بود.
