هات هچ (مخفف عبارت Hot Hatchback) اصطلاحی است که در نشریات اروپایی مرتبط با صنعت اتومبیل به خودروهای کوچک کلاس بدنه هاچ بک با توانایی ها بالای دینامیکی اطلاق می شود. این خودروها عموما نمونه هایی کوچک و شهری بوده که با استفاده از پیشرانه هایی قدرتمند در کنار وزن بسیار کم، توانایی هایی بسیار بالا و حد و اندازه های خودروهای اسپرت پیدا کرده اند.استفاده از این عبارت اولین با در دهه ۱۹۸۰ میلادی در اروپا رایج شد. این اصطلاح در جراید آمریکایی رایج نبوده و نمونه های کلاس بدنه هاچ بک، کوپه و سدان کوچک در دسته خودروهای اسپرت کوچک (Compact Sport) طبقه بندی می شوند.
خصوصیات خودروهای هات هچ
به طور کلی به خودرویی در کلاس بدنه هاچ بک که موتور آن در بخش جلویی واقع شده و نیروی تولیدی پیشرانه که معمولا از یک موتور ۴ سیلندر خطی تامین می شود و به چرخ های جلویی و یا هر چهار چرخ منتقل می گردد، هات هچ می گویند. البته بسیاری نیز عقیده دارند که نمونه های هاچ بک دیفرانسیل عقب و یا مجهز به پیشرانه ۶ سیلندر نیز توانایی قرار گرفتن در این دسته بندی را دارند.
این گونه از خودروهای اسپرت بر پایه خودروهای عادی شهری ساخته شده و تنها با ایجاد تغییراتی در موتور و سیستم فنربندی و در مواردی اضافه کردن قطعات تزئینی در بدنه برای افزودن چاشنی هیجان به ظاهر خودرو، به نمونه هایی قدرتمند با قابلیت شرکت در مسابقات تبدیل می شوند. در مجموع می توان گفت که سه فاکتور اصلی وزن کم، قیمت پایین و لذت رانندگی، شاخصه های اصلی این گونه از خودروها به حساب می آیند.
تاریخچه هات هچ
اتومبیل های هاچ بک اسپرت سال ها پیش از ابداع این نام و در دهه 1950 و با ورود نمونه هایی مانند مینی (خودروی بسیار کوچکی که که در ایران با نام مینی ماینر شناخته می شد) پا به بازارهای جهانی گذاشتند.رانندگان حرفه ای و طالب لذت رانندگی نیز با انتخاب نمونه هایی مانند فورد کاپری (Ford Capri) و یا ام جی بی (MGB) احتیاج خود به سرعت و شتاب را برآورده می کردند و هنوز دلیل برای ساخت خودروهای کوچک شهری با قدرت بالا احساس نمی شد.
برترین هات هچ های کلاسیک
تا ابتدای دهه ۱۹۸۰ میلادی و پیش از پیدایش واژه هات هچ در جهان، دو خودرو رنو ۵ و فولکس واگن گلف MK1 GTI (نسل اول)، این بازار منحصر به فرد را در سیطره خود درآورده بودند. با ورود به میانه های دهه ۱۹۸۰، بسیاری دیگر از خودروسازان جهانی به جرگه هات هچ سازان پیوستند تا جمع ریزنقش های بازار تکمیل شود.در نتیجه در دهه ۱۹۸۰ میلادی محصولات دیگری چون فورد فییِستا XR2، پژو 205 GTI، رنو ۵ توربو، لانچیا (با تلفظ صحیح لانچا) دلتا HF اینتگراله نیز به این جمع اضافه شدند.
از مهم ترین دلایل رشد بسیار سریع کلاس هات هچ ها در کمتر از یک دهه، باید به توان فنی درخور توجه، ابعاد منطقی و کاربردی، قیمت نهایی اقتصادی و لذت سواری بسیار زیاد اشاره کرد.از سوی دیگر، ورود هات هچ ها به گروه B مسابقات رالی باعث شد تا بر اساس قوانین FIA، نسخه خیابانی و فروش مردمی برخی از این هیولاها نیز روانه بازار عمومی شود.دیری نپایید که خودروهای هات هچ فروش عمومی بازار را برخی از نمونه های شهری شده مسابقه ای تشکیل دادند که یا از پیشرانه های بسیار قدرتمند توربو بهره می گرفتند یا به سیستم انتقال نیرو دو دیفرانسیل و فرمان پذیری غیر قابل باور مجهز بودند.
کمتر کسی می توانست باور کند خودرویی نسبتا ارزان قیمت از کلاس هاچ بک روانه بازار شود که با قابلیت شتابگیری صفر ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت کمتر از شش ثانیه، بتواند پا به پای برخی فراری های گران قیمت آن زمان حرکت کند. برخی از این هات هچ های منحصر به فرد شامل لانچیا دلتا HF 4WD مدل ۱۹۸۶، فولکس واگن گلف رالی ۱۹۸۸، پژو ۱۰۶ رالی ۱۹۹۱، فورد اسکورت RS کازورث ۱۹۹۲ و سوزوکی ایمپرزا WRX STi مدل ۱۹۹۴ بودند.
هات هچ های دنیای مدرن
امروزه و با توجه به محبوبیت غیر قابل انکار خودروهای جمع و جور شهری اما توانمند، غیر ممکن است که خودروسازی در جهان در سبد محصولات خود یک یا دو هات هچ به همراه نداشته باشد. بنابرین تعداد هات هچ ها در دنیای مدرن امروزی به مراتب بیشتر از تعداد آن ها در قرن بیستم است.برترین هات هچ های امروزی را خودروهایی چون فولکس واگن گلف MK8 GTI، بی ام و M135i، رنو مگان RS، مرسدس بنز A45 AMG، فورد فوکِس RS، هوندا سیویک Type-R، آئودی RS3 اسپرت بک و تویوتا یاریس GR تشکیل می دهند.
تمامی این خودروها به پیشرانه های پرخوران (توربوشارژر یا سوپرشارژر)، قدرت ۲۵۰ اسب بخار و فراتر، سیستم انتقال نیرو دو دیفرانسیل، گیربکس دستی یا اتوماتیک سریع (معمولا از نوع دوکلاچ) و بسیاری از سیستم های کامپیوتری کنترل کننده عملکرد خودرو مجهز هستند که شتاب صفر تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت بسیار هیجان انگیز کمتر از شش ثانیه برای آن ها به هراه می آورد. اگرچه الزاما همگی آن ها خوش قیمت و اقتصادی نیستند، اما بدون شک حس سواری بسیار لذت بخشی را در سطح شهر به سرنشینان و مخصوصا راننده القا می کنند.
آمریکا و دوری از هات هچ
آیا تا به حال به این مهم فکر کرده اید که چرا جز فورد، تقربا هیچ یک از دیگر خودروسازان آمریکایی در زمینه طراحی و تولید خودروهای هات هچ (و به طور کل هاچ بک) فعالیت چندانی ندارند؟اگر با دقت بسیار زیاد به سبد محصولات خودروسازان آمریکایی از گذشته تا به نگاه کنیم، می توانیم برخی از خودروها نظیر شورولت بولت، بیوئیک اسکای هاوک، پونتیاک سانبرد GT یا فورد اسکورت GT، فوکس و فییستا را از کلاس هات هچ ها شاهد باشیم اما تنوع و تعدد این خودروها در برابر بازار اروپا حتی به چشم نمی آید.
داستان از این قرار است که بازار آمریکای شمالی (ایالات متحده آمریکا و کانادا) در طول تاریخ همواره به خودروهای بزرگ، لوکس، پرتوان و جادار علاقه مند بوده است.به همین دلیل هم آمریکایی ها خالق برترین و توانمندترین شاسی بلندها و تراک ها (پیکاپ ها) در جهان به شمار می آیند و همواره از خودروهای سایز کوچک دوری می کنند. این مهم باعث شد هاچ بک ها (و نسخه های اسپرت آن ها) درست مانند برخی کلاس های عجیب و غریب اروپایی و ژاپنی نظیر خودروهای حبابی (Bubble Car) و خودروهای شهری (City Car) به ذات، در بازار آمریکا موفق نباشند.
هات هچ های ایران
بازار خودرو ایران پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ میلادی ( ۱۳۵۸)، دستخوش تغییرات بسیار شدید شد که سرنوشت صنعت خودرو ایران را به کلی دگرگون کرد.خودروهای هات هچ با ورود به دهه ۱۹۸۰ میلادی، سیر اوج گیری خود را آغاز کرده بودند و این درحالی بود که بازار خودرو ایران در راستای تغییر حکومت بسیار آشفته و شرایط اقتصادی کشور رو به زوال بود.
چندی بعد در پی جنگ هشت ساله ایران-عراق، این رویه اقتصادی ناخوشایند همچنان ادامه یافت و به همین دلیل ورود خودروهای هاچ بک (نظیر رنو ۵) به بازار ایران، تنها به دلیل کاربری مناسب و قیمت پایین انجام شد و هرگز انتخاب نمونه های اسپرت (هات هچ) در اولویت واردات یا مونتاژ در صنعت خودرو کشور نبود و عموم مردم هم از نظر اقتصادی توان کافی برای صرف هزینه هایی که مستقیما در راستای تفریح و لذت است را نداشتند.به همین دلیل سگمنت هات هچ به صورت رسمی از بازار ایران دور ماند و امروز شاید بتوان تعداد انگشت شماری رنو ۵ توربو، پژو 205 GTI یا اندک تعداد بیشتری از گلف MK2 GTi واقعی در کشور پیدا کرد.
این رویه در دهه ۱۳۸۰ شمسی و با آزادی واردات خودرو به کشور کم کم رو به تغییر گذاشت. خودروهای هاچ بک متنوعی نظیر سری 1 بی ام و، هیوندای i20، تویوتا یاریس و فولکس واگن گلف به کشور راه یافتند و قرار بود راه برای محصولات متنوع تر این کلاس از برندهای بیشتری نظیر هوندا، اپل و فیات به بازار ایران نیز باز شود اما نه تنها این مهم محقق نشد، بلکه کلاس هات هچ هرگز به صورت رسمی در بازار ایران پا نگرفت.
اگر از واردات و عرضه کاملا شکست خورده برندهایی چون سوبارو، هوندا، اپل و فیات در بازار ایران بگذریم، داستان از این قرار است که بازار ایران در دوران پیش از انقلاب بازاری کاملا مشابه با بازار آمریکای شمالی بود.مردم خودروهای بزرگ، جادار و کاربردی را می پسندیدند و حتی همان دوران نیز هیچ یک از سازندگان خودرو های اقتصادی کوچک سایز و کم مصرف، هرگز نتوانستند در بازار کشور نفت خیزی چون ایران موفق جلوه کنند.
در گذر زمان و دهه های اخیر، ورود برخی برندهای خودرویی به کشور با برخی از محصولات از کلاس هاچ بک، چه به صورت مونتاژ و چه به صورت واردات، باعث شد این کلاس از خودروها کم کم در میان مردم کشور محبوب شوند.دلیل کاملا واضع بود، هاچ بک ها ارزان تر، کم مصرف تر و برای زندگی شهری روزمره بسیار مناسب تر بودند. اما از سوی دیگر، اگر قرار باشد مشتری ایرانی برای یک خودرو هاچ بک اسپرت تحت عنوان یک خودرو هات هچ، رقم بیشتری پرداخت کند، دیگر این انتخاب توجیح منطقی و عقلانی برای مالک به همراه ندارد.این دقیقا همان اتفاقی بود که برای بی ا و سری ۱ در بازار ایران اتفاق افتاد.خودرویی که انتظار می رفت فروش چشمگری را تجربه کند اما به دلیل داشتن قیمت غیر معقول در مقایسه با کلاس تولیدی و ویژگی های فنی، محقق نشد و در عوض سهم فروش بیشتری به سدان سری۳ رسید.
نتیجه گیری
هیچ یک از هاچ بک های موجود در بازار ایران (مخصوصا در نمونه های وارداتی)، هیچگاه از نوع اسپرت نبودند.به عبارت دیگر، هیچ خودروساز و هیچ واردکننده ای در ایران، تاکنون محصولی از کلاس هاچ بک های اسپرت را روانه بازار کشور نکرده است. در این دوران، خودرویی از سگمنت هات هچ در کشور تولید یا وارد نشد تا مردم بتوانند تمایز این دو کلاس را از نزدیک تجربه کرده، سنجیده و علاقه خود به این دست خودروها محک بزنند.تحلیلگران شرکت های وارد کننده و خودروساز نیز به خوبی می دانند که اگر پای انتخاب در جهان حقیقی و پرداخت پول به میان بیاید، مشتریان ایرانی هرگز یک خودرو سدان جادار خانوادگی با کاربری چندگانه را به یک هاچ بک اسپرت با قیمت نزدیک به سدان نخواهند فروخت.
برای کویرنوردی چه خودروهایی مناسب هستند؟
