هر روز وقتی از خواب بیدار می شویم، ناچار به تصمیم گیری های ریز و درشت و متعدد هستیم: چه بپوشیم؟ چه بخوریم؟ ورزش کنیم یا در رختخواب گرم و نرم خود بمانیم؟ کجا برویم؟ و ... در ظاهر ساده اند، اما در واقع مجموعه تصمیماتی است که روز و شب مان با آن تنظیم می شود. بنابر نتایج یک تحقیق، در طول روز حدود ۳۵ هزار تصمیم گیری مختلف توسط مغز ما صورت می گیرد و احساس خستگی بر ما غالب می شود. این جاست که تمرکز برای یک تصمیم گیری و انتخاب دیگر غیرممکن است. اما در ادامه چند توصیه به شما داریم.
«خستگی تصمیم» یا «Decision Fatigue» چیست؟
به گفته دکتر «روی. اف. بامیستر» روان شناس اجتماعی، همان طور که عضلات بدن شما بعد از مدت زمان زیاد فعالیت فیزیکی خسته می شوند، مغز نیز عضله ای است که بعد از تصمیم گیری های متنوع از پا درمی آید. در نتیجه انرژی کمتری را برای تصمیم بهتر و انتخابی درست صرف می کند و گاهی حتی قادر به تمرکز و تصمیم گیری نمی شود که نتیجه آن سرراست ترین و احتمالا بدترین تصمیمات است. شاید این جمله شما به همسرتان بعد از یک روز طولانی کاری آشنا باشد: «برام مهم نیست شام چی بخوریم... هر چی تو بخوای!»
تاثیر این خستگی بر میزان کارآمدی شما چیست؟
دکتر «بامیستر» و تیم تحقیقاتی اش توضیح می دهند که بین فرایند تصمیم گیری و اراده، رابطه تنگاتنگی وجود دارد. عملکرد اراده و انگیزه هم همچون مغز بعد از تصمیم گیری های پی در پی ضعیف و به تصمیمات سرسری منجر می شود. به عنوان مثال، اگر روزی را در جلسات کاری پشت سر هم بگذرانید و در همین هنگام یکی از کارکنان از شما تاییدیه ارسال یک ایمیل به مشتری را بخواهد، ممکن است خیلی سریع و بدون بررسی جواب مثبت بدهید، اما خیلی زود نتیجه تصمیم اشتباه تان را خواهید دید.
همانند تأثیرات ناشی از کمبود خواب، «خستگی تصمیم» به فقدان هوش هیجانی، ناتوانی انجام چند کار همزمان، راه حل های نامناسب برای مشکلات، ارزیابی خطر ها و پیش بینی نکردن پیامد های آن منجر می شود. در عصر دیجیتال اطلاعات همچون سونامی به سمت ما فوران می کند. لحظه ای که از خواب بیدار می شوید، نوتیف های ایمیل، اینستاگرام، تلگرام و... برای جلب توجه شما با هم رقابت می کنند و برای پردازش این اطلاعات مغز شما باید تصمیم بگیرد و انتخاب کند که نادیده بگیرد یا توجه کند، حتی رد کردن هر یک از این اطلاعات، خود نوعی دیگر از تصمیم گیری است.
چگونه با این خستگی مقابله کنیم؟
خوشبختانه راه های زیادی برای در امان ماندن از این خستگی وجود دارد. با کمی وقفه و استراحت منظم و سالم به راحتی می توانید توانایی خود را افزایش دهید و کارآمدی خود را در طول یک روز سنگین از لحاظ تصمیم گیری، بالا ببرید.
موارد تصمیم گیری خود را کاهش دهید
چگونه؟ خیلی ساده! فقط با تنظیم یک فهرست کار های انجام دادنی و طبقه بندی آن ها به راحتی می توانید خود را کمتر در شرایط تصمیم و انتخاب قرار دهید. با استفاده از نرم افزار مسیریاب هنگام رانندگی، کمتر انرژی مغز خود را صرف تصمیم برای کاری ساده می کنید. گزینه های انتخابی خود را در طول روز کاهش دهید. مثلا با داشتن فهرست خرید، اتلاف وقت و گزینه های انتخابی محدودتر و در نتیجه تصمیم گیری کمتری خواهید داشت.
بعضی تصمیم ها را به دیگری واگذار کنید
در مسائل و برنامه روزمره خانه به بقیه افراد خانواده اعتماد و برخی مسئولیت ها را به آن ها واگذار کنید و مطمئن باشید که آن ها از عهده خیلی از تصمیمات بر می آیند. در محیط کار هم می توانید این حس اعتماد را به همکاران خود منتقل کنید.
تصمیمات مهم خود را برای ساعات اولیه روز قرار دهید
طبق گفته محققان، زمان در طول شبانه روز بر قضاوت و توانایی ما برای گرفتن بهترین تصمیمات تاثیر زیادی دارد. برای بیشتر ما، طلایی ترین زمان برای تصمیمات دقیق و منطقی و محتاطانه، صبح است و با نزدیک شدن به شب، بیشتر تصمیمات ما آنی و نسنجیده می شود.
برای تصمیم گیری های ضروری، مهلت زمانی تعیین کنید
با تنظیم این مهلت زمانی به مغز هشدار می دهید که فقط در همین بازه زمانی تصمیم بگیرد. به این ترتیب انرژی مغز شما بر اولویت های شما متمرکز می شود. کش دادن تصمیم گیری، انرژی زیادی از مغز می گیرد.
از هرج و مرج بپرهیزید
داشتن فعالیت های اجتماعی، حرفه ای و سرگرمی های متعدد در زندگی قابل تحسین است، اما نه تا جایی که شما را در خود غرق و خسته کند. در این صورت وقت آن رسیده که خودتان را متوقف کنید. فعالیت های زیاد و پراکنده به دنبال خود خستگی تصمیم دارند. با دادن یک استراحت و وقفه به ذهن، سیستم عصبی خود را بهبود می بخشید و در مدیریت تصمیمات، عملکرد بهتری خواهید داشت. شاید قبلا این تجربه را داشته اید که برخی از بهترین ایده ها و تصمیمات شما هنگام دوش گرفتن یا پیاده روی در فضای باز بوده است. به این دلیل است که وقتی شما خود را از دغدغه های پراکنده روزمره رها می کنید، در واقع قشر جلویی مغز شما که مربوط به تفکر شماست، آزاد می شود.
درباره برخی موارد روزمره، یک تصمیم ثابت بگیرید
این دقیقا همان راهکاری است که افراد موفق دنیا در پیش گرفته اند. مارک زاکربرگ و استیو جابز همیشه از یک نوع پوشش استفاده می کنند چراکه معتقدند با این کار یکی از تصمیمات بی اهمیت روزانه حذف و انرژی آن را برای تصمیم گیری های مهم تر کاری صرف می کنند. تا جایی که ممکن است خود را در شرایط تصمیم گیری های کم اهمیت قرار ندهیم.
4 سال پیش