کوه‌ها معمولا یکی از مهم‌ترین بخش‌های اکوسیستم‌های طبیعی محسوب می‌شوند. برخی از کوه‌ها به‌حدی زیبا هستند که به شهرتی جهانی رسیده‌اند. البته کوههای نیز وجود دارند که با تمام زیبایی‌شان کمتر نامی از آن‌ها می‌شنویم. یکی از این نمونه‌ها، کوههای مریخی است که از مقاصد طبیعت‌گردی و جاهای دیدنی چابهار به شمار می‌آید.
کوههای مریخی چابهار را نه طبیعت سرسبز و نه قله‌های برفی دیدنی کرده‌اند، بلکه تنها به‌سبب شکل ویژه‌‌شان متمایز شده‌اند. به جرات می‌توان گفت کوههای مریخی چابهار یکی از مواهب طبیعی منحصربه‌فرد ایران است و مشابه آن را در کمتر جایی از دنیا می‌توان پیدا کرد، مگر در سیاره‌ای دیگر همچون مریخ!
کوههای مریخی چابهار که با نام کوههای مینیاتوری نیز شهرت دارد، از جاذبه های گردشگری استان سیستان و بلوچستان است و بخشی از طبیعت زیبای شهر همیشه بهاری چابهار محسوب می‌شود. متاسفانه این جاذبه طبیعی چندان مورد توجه واقع نشده و متاسفانه تاکنون اقدام مهمی برای ثبت این اثر طبیعی به‌عنوان یک ژئوپارک ملی در سطح جهان صورت نگرفته است. امیدواریم این اتفاق در آینده‌ای نزدیک به وقوع بپیوندد.
در فاصله 40 تا 50 کیلومتری بعد از چابهار می‌توان کوههای مریخی را پیدا کرد که تا کیلومترها امتداد دارند. در میان این کوه‌ها دریاچه‌ای منحصربه‌فرد به رنگ صورتی وجود دارد که لیپار نامیده می‌شود. ترکیب این کوه‌ها با دریاچه لیپار چشم‌اندازی را پدید آورده است که نمی‌توان به‌راحتی از آن چشم‌پوشی کرد. هر ساله همایشی به‌عنوان مریخ نوردی در چابهار برگزار می‌شود که طی آن علاقه‌مندان می‌توانند به‌صورت پیاده مسیری مشخص از ساحل دریای عمان و کوههای مینیاتوری را طی کنند و از تماشای مناظر بی‌بدیل منطقه لذت ببرند.
کوههای مینیاتوری ادامه رشته کوههای زاگرس هستند که تا پاکستان ادامه دارند. ارتفاع این کوه‌ها متغییر است و از پنج متر تا بیش از صد متر در میان آن‌ها پیدا می‌شود. این کوه‌ها به‌سبب وضعیت خود، در دسته مناطق بدبوم یا بدلند قرار می‌گیرند. ویژگی مشترک این مناطق عدم وجود پوشش گیاهی و نداشتن ارزش چراگاهی است.
کوههای مریخی چابهار از نوع رسوبی هستند و طبق نظر کارشناسان در گذشته‌های دور زیر تلی از خاک مدفون بوده‌اند که بر اثر گذشت زمان و بارش باران‌های موسمی از زیر خاک سر برآورده‌اند. فرآیندهای تکتونیکی به‌دلیل فرورانش پوسته عمان به زیر مکران و فرسایش آبی و بادی از جمله مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری این کوه‌ها بوده‌اند. شیارهای ریز و یکدستی روی کوه‌ها، سبب شده‌اند تا نام مینیاتوری به خود بگیرند و جلوه‌ای به واقع فرازمینی داشته باشند.
عمر این کوه‌ها را بالغ بر پنج میلیون سال برآورد کرده‌اند. نکته جالب پیدا شدن انواع فسیل ماهی و آبزی در این کوه‌ها است که ثابت می‌کند کوههای مینیاتوری در گذشته زیر آب قرار داشته‌اند. همچنین از آنجا که کوه‌ها در نزدیکی دریا قرار دارند، نمی‌توان اثر جزر و مد را روی آن‌ها نادیده گرفت.
هوای گرم در اغلب ماه‌های سال و وزش بادهای خاکی سیستان دو چالش بزرگ پیش‌روی بازدیدکنندگان از کوههای مینیاتوری است. سیستان‌و‌بلوچستان آب‌وهوای گرم و خشکی دارد. شاید این مسئله برای آن‌هایی که قصد سفر به جنوب کشور را دارند عادی باشد و پیش خودشان بگویند که کل جنوب گرم است. ولی این منطقه خصوصا در تابستان با بادهای گرم و گردوخاک زیاد، کاری می‌کند که شرجی بندرعباس و گرمای خوزستان از یادتان برود.
اگر هوا کمی گرم باشد، در بازدید از کوه های مریخی چابهار اذیت خواهید شد؛ چراکه به‌دلیل نبود پوشش گیاهی هیچ هوای خنک، نسیم یا دست کم سایه‌ای آن اطراف نیست و بسیار آزاردهنده خواهد بود. بهتر است برای بازدید از این پدیده طبیعی، اواخر زمستان یا اوایل بهار اقدام کنید. فصلی خنک که بادهای موسمی کمتر اذیت می‌کنند و گردوخاک استان از بارش ماه‌های قبل خوابیده است.
شاید شنیده باشید که منطقه کوههای مریخی، بَدلَند است. این اسم به دلیل نبود پوشش گیاهی و نبود امکان رشد هر گیاهی در آن برایش انتخاب شده است. پیشنهاد میکنم طبق تجربه از سفر به چنین موقعیتی وسط ظهر یا حتی عصر پرهیز کنید؛ چون با هیچ چیز جز آفتاب از شما پذیرایی نمی‌شود. به جای ظهر یا عصر می‌توانید سحر یا کمی قبل از غروب را انتخاب کنید که گرمای آفتاب کم شده و زمین دستش برای پذیرایی از شنا بازتر باشد.
مسیر باریک و البته دیدنی چابهار – گواتر جاییست که باید برای رسیدن به مریخ از آن عبور کنید، نه کهکشان راه شیری. این جاده که پس از خروج از چابهار به سمت گواتر شروع می‌شود باریک و البته آسفالت است. پس از کمی رانندگی در آن آب‌ها آبی عمان در سمت راست و کوههای مریخی در سمت چپتان دیده می‌شود. چه کسی گفته است که مریخ آب ندارد؟ در مریخ چابهار که سر برگردانید آبی بی‌پایان می‌بینید که شروعش در تنگه هرمز است و پایانش آخر دنیا.
از بندر تا این کوه های مریخی چابهار چیزی حدود 40 دقیقه رانندگی باعشق را تجربه می‌کنید. فضای آن واقعا رمانتیک و دیدنی است به‌طوریکه بسیاری از عروس دامادها اولین سفرهای زندگیشان را همین منطقه از ایران انتخاب می‌کنند. شما می‌توانید لوکیشن خودتان را با لوکیشن کوههای مریخی در گوگل مپ مقایسه کنید و خیلی راحت مسیرتان را بیابید.
کوه های مریخی چابهار یا همان کوه های مینیاتوری بی‌دلیل معروف نشده‌اند؛ در حقیقت جذابیت کوه های مریخی به اندازه‌ای است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان شناخته می‌شود. همان‌گونه که از نام این منطقه پیدا است با کوه های بسیار کوچکی طرف هستیم که ممکن است به لحاظ ابعاد، اندازه‌ای کوچک داشته باشند؛ اما ظاهر این کوه‌ها هیچ فرقی با رشته کوههای سربه‌فلک کشیده ندارد.
