کسی که 15سال پیش،ساعت و کاپشن جیر خود را با هم ست می کرد، از پس مجلس یازدهم برمی آید؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از شرق، سیاست ورزی محمدباقر قالیباف را می شود به سه دوره تقسیم کرد؛ 84 تا 92، 92 تا 96 و 96 تا امروز. سال 84 را می توان آغاز راه سیاست ورزی قالیباف دانست. قبل از آن، او بیشتر چهره ای نظامی- انتظامی متعلق به یک جریان سیاسی خاص بود؛ اما آن سال با نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری، به محض ورود به عرصه سیاست، سعی در ساختن چهره ای متفاوت از پایگاه سیاسی خود داشت.

با انتخاب اسماعیل میرفخرایی، مجری نه چندان خودی صداوسیما برای تبلیغات انتخاباتی، هماهنگی در ساعتش و کاپشن جیر قهوه ای، تصاویری با لباس سفید خلبانی و اندکی محاسن، انتخاب عنوان دکترخلبان و... سعی در ارائه چهره ای تکنوکرات، معتدل و جذاب به قصد دلبری از طبقه متوسط داشت که تا حدی هم موفق بود و پنج میلیون رأی آورد.

نکته جالب اینکه رقیب خودش را آن زمان هاشمی می دانست نه دیگران. قالیباف سال 84 نه تنها دنبال بازنمایی گذشته نظامی خود در تبلیغات انتخاباتی اش نبود، بلکه از آن دوری هم می جست؛ همین هم پاشنه آشیل او شد. او که خیالش از عقبه اصولگرایی اش در جناح راست بیش از حد راحت بود و فکر می کرد آنها را همراه دارد، دنبال یارگیری و جذب از اقشار دیگر بود؛ اما همین بلاتکلیفی به او آسیب زد و بازی را به رقیب باخت.

بعد از شکست انتخاباتی اش با یک انتخاب درست، صندلی خالی احمدی نژاد را به دست آورد. او شهرداری را هم فرصتی برای به رخ کشیدن توانمندی هایش دید، هم سکوی پرتاب به ریاست جمهوری؛ بنابراین هوشمندی به خرج داد و برخلاف دیگر رقبایش که مناصب انتصابی- مدیریتی را ترجیح دادند، خودش را در معرض پستی اجرائی با انتخاب شورای شهر قرار داد.

او البته تقریبا همچنان با همان فرمان 84 جلو می رفت؛ با بندبازی میان اصولگرایان و تکنوکرات ها. برای مثال محسن هاشمی را چهار سال در مدیریت مترو حفظ کرد و الزامی به خط کشی صریح با طیف تکنوکرات مانند نزدیکان هاشمی نمی دید؛ تا جایی که در مسیر این حرکت بینابینی، توانست آرای برخی اصلاح طلبان آن دوره شورای شهر، مانند ابتکار، نجفی و مسجدجامعی را هم برای شهردارشدن در قبال دیگر رقبای اصولگرا، همراه خود کند.در انتخابات سال 88 قالیباف آن قدر هوشمند بود که متوجه دوقطبی بودن فضا شود و وارد رقابت با احمدی نژاد و موسوی نشود. او ترجیح داد همچنان با استفاده از ظرفیت شهردار پایتخت بودن، خودش را برای انتخابات 92 آماده کند.

تا رسیدن به انتخابات 92 با یک موقعیت سنجی کم کم خودش را به جریان های اصولگرایی نزدیک تر کرد و از تکنوکرات ها دور شد. او فهمیده بود با ایستادن در میانه، جایی در قدرت برایش باز نمی شود؛ پس تکلیفش را با خودش یکسره کرد و کاملا به دامان اصولگرایان بازگشت و عطای جلب توجه طبقه تکنوکرات متوسط را به لقایش بخشید.

نشانه های این چرخش کامل هم امتیازاتی بود که به جریان های اصولگرایی در دوران شهرداری اش داد. مانند جامعه مداحان که بعدها بابت همین هم زیر ذره بین شورای شهر اصلاح طلبان قرار گرفت.

نقطه عطف این هضم در اصولگرایی، انتخابات 92 بود که با کلیدواژه چهاردرصدی ها پا جای پای گفتمان احمدی نژاد گذاشت. حتی می توان گفت خودش را در برابر طبقه ای قرار داد که زمانی همه تلاشش را برای جلب نظرشان به کار برده بود. بااین حال سال 92 باز هم شکست خورد، آن هم به دو علت؛ هم مغلوب فضای دوقطبی ای شد که سال 88 از آن دوری جسته بود و هم مغلوب تکثر نامزدهای اصولگرا و حمایت نکردن قاطبه اصولگرایان از خودش.در این فاصله تا انتخابات 96 سعی کرد به هر قیمتی یک شهردار اصولگرا بماند و رابطه اش را با جریان های اصولگرا بیش از همیشه تقویت کند؛ شاید بالاخره به محبوب اول بدل شود.

او بعد از باخت 92 دیگر حاضر نبود تحت هیچ قیمتی تن به باختی دیگر بدهد و آن قدر اراده و انگیزه داشت تا به هر قیمتی جلوی پیشروی اصلاح طلبان- اعتدال گرایان را بگیرد. اگر در پاستور نتوانست، حداقل در بهشت سد راهشان بود. برای همین در یک بده بستان، حتی رأی دو اصلاح طلب را گرفت تا صندلی اش به هیچ قیمتی به محسن هاشمی که زمانی او را در مجموعه شهرداری حفظ کرده بود، نرسد.

سال 96 برخلاف 88 که ترجیح داد با دور دوم احمدی نژاد رقابت نکند، آمد تا روحانی را در دور دوم شکست دهد، ولی پیش از آنکه به روحانی ببازد، باز هم عرصه را به اصولگرایان باخت. مجبور به کناره گیری به نفع رقیب درون جناحی اش شد؛ اما به جای قهر و تقابل، با زیرکی در قامت یک اصولگرای فداکار ظاهر شد و طلبش را از جناحش محفوظ نگه داشت تا به انتخابات مجلس برسد؛ انتخاباتی که در هیچ یک از این سال ها اصلا التفاتی به آن نداشت.

همه تحلیل ها تا این لحظه این بوده است که آمدن قالیباف به مجلس هم برای رسیدن به پاستور بوده و حتی رئیس قوه مقننه شدن او نیز دست گرمی برای رسیدن به ریاست قوه مجریه است؛ اما اگر واقعا او همچنان قصد پاستور کرده باشد، حضورش در قامت یک رئیس مجلس برایش شمشیری دودم خواهد بود. مهم ترین دلیل آن، تفاوت در ذات وظایف رئیس مجلس با یک رئیس اجرائی مانند شهردار یا فرمانده نظامی است. قالیباف در عرصه نظامی-انتظامی یا شهرداری سال ها در نقش یک مدیر دستوردهنده ظاهر شده، ولی ریاست مجلس جایگاهی تعاملی- مدیریتی است نه دستوری. نشستن بر صندلی بالاتر فقط برای اداره بهتر جلسه است، نه به معنای ریاست بر جلوس کنندگان.

مشخص نیست که فرمانده سابق اگر روزی همانند لاریجانی، از سوی همکاران و نه زیردستانش، «دیکتاتور» خطاب شود، آیا ظرفیت مواجهه با چنین موقعیتی را دارد؟ از سویی دیگر، مجلس جایگاهی تقنینی دارد و مانند شهرداری یا ناجا نیست که با تعویض ناوگان یا عملیات های عمرانی عظیم، خروجی ملموس قابل رؤیت با تأثیر زودهنگام داشته باشد؛ پس ظرفیت مجلس به هیچ عنوان هم راستا با استعدادهای قالیباف، معروف به یک «مدیر جهادی» نیست. درعین حال، مجلس می تواند برای قالیباف فرصت نیز تلقی شود؛ دیده شدنش در قالب رئیس یک قوه، شاید او را به هدف غایی اش، یعنی رسیدن به پاستور نزدیک کند؛ اما به یک شرط و آن هم اینکه به او اجازه داده شود بعد از یک سال، مجلس را رها کرده و از نو وارد همان کارزار قدیمی و آشنای خودش شود. البته حتی همین چرخش نیز باز می تواند یک چشم اسفندیار برای قالیباف بتراشد؛ چراکه او را در قامت یک سیاست پیشه فرصت طلب تصویر می کند که همیشه برایش هدف، وسیله را توجیه کرده؛ تاجایی که محتمل است همان بدنه حامی اصولگرا و البته شاید متحدان در قدرتش را هم از او براند!