محمود درویش (زادهٔ ۱۳ مارس ۱۹۴۱ – ۹ اوت ۲۰۰۸) شاعر و نویسنده فلسطینی بود. او بیش از سی دفتر شعر منتشر کرد و شعرهای او که بیشتر به مسئله فلسطین مربوط می شد در بین خوانندگان عرب و غیر عرب شهرت و محبوبیت داشت. برخی از شعرهای او به فارسی ترجمه و منتشر شده است. وی مدتی عضو سازمان آزادیبخش فلسطین بود و در ۱۹۹۳ در اعتراض به پذیرش پیمان اسلو از این سازمان استعفا داد. درویش از تشکیل دولتی مستقل در کنار کشور اسرائیل دفاع می کرد. خود او به خوبی به زبان عبری حرف می زد و با فرهنگ یهودیان آشنایی داشت و دوستان یهودی زیادی داشت.
زندگی نامه محمود درویش
محمود درویش در ۱۳ مارس ۱۹۴۱ در روستای البروه در شرق شهر عکا در فلسطین به دنیا آمد. «البروه» همان روستایی است که ناصر خسرو نیز از آنجا عبور کرده و می نویسد: «به دهی رسیدم که آن را بروه می گفتند. در آنجا مقبره عیش و شمعون علیهماالسلام را زیارت کردم». اسرائیلی ها این دهکده را آتش زدند. محمود درویش در شش سالگی به همراه خانواده اش به لبنان پناهنده شد. سرانجام پس از مقاومت های بسیار ساکنان منطقه، دهکده «بروه» از دست اسرائیلی ها خارج شد و هنگامی که اهالی دوباره به آن وارد شدند همه چیز در آن نابود شده بود.وی سال های زیادی از عمرش را در قاهره، بیروت، تونس و پاریس به تبعید گذراند.
فعالیت های محمود درویش
در سال ۱۹۶۱ محمود درویش به عنوان روزنامه نگار فعالیت هایش را آغاز کرد و تا مدتی مسئولیت سردبیری روزنامه الاتحاد به عهده او بود. وی قبل از اینکه به سازمان آزادیبخش فلسطین در بیروت بپیوندد، عضو حزب کمونیست اسرائیل به نام Israeli communist party بود. در سال ۱۹۷۰ او به مسکو سفر کرد، سپس در سال ۱۹۷۱ به قاهره رفت و برای روزنامه الاهرام کار کرد. در همین سال وی به بیروت عزیمت کرد تا برای جنبش فتح کار کند. او برای مدتی به عنوان سردبیر مجله ماهانه «شئون فلسطینیة» مشغول به کار بود. درویش همچنین رئیس اتحادیه نویسندگان فلسطینی و بنیان گذار یکی از مهم ترین فصلنامه های ادبی و مدرن جهان عرب به نام «الکرمل» بود. محمود درویش همراه با «ژاک دریدا»، «پیر بوردیو»، پارلمان بین المللی نویسندگان را تأسیس کرد. وی به عنوان مدیر در مرکز پژوهشهای سازمان آزادیبخش فلسطین به عضویت این سازمان درآمد. وقتی اسرائیل در سال ۱۹۸۲ به لبنان یورش برد و جنبش فتح مرکز فرماندهی اش را از آنجا انتقال داد، محمود درویش به قبرس نقل مکان کرد. با شروع جنگ لبنان در ۱۹۸۲ درویش شعرهای سیاسی قادسیه بیروت را نوشت. او در سال ۱۹۸۳ مجموعه اشعار مدیح الظل العلی را تهیه کرد. محمود درویش به عنوان سردبیر ماهنامهٔ انجمن آزادی فلسطین و گرداننده مرکز تحقیقات فلسطین فعالیت می کرد. او در سال ۱۹۸۷ به عضویت کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین درآمد. در سال ۱۹۸۸مانیفستی را بنام اعلامیه استقلال مردم فلسطین منتشر کرد. در سال ۱۹۹۳ بعد از توافقنامه اسلو درویش از کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین استعفا داد.
جملات محمود درویش
- آیا می توانم آرزوهایم را انتخاب کنم، چه بسا چیزهایی را آرزو می کنم که محقق نشوند.
- اما من. به درخت توت وارد می شوم، درختی که من را به کرم ابریشم تبدیل می کند. وارد سوزن زنی از زنان اسطوره می شوم، سپس مانند قاصدکی با نسیم پرواز می کنم.
- تاریخ هم قربانیانش را و هم قهرمانانش را به تمسخر می گیرد، به آنها نظری می افکند و عبور می کند.
- آمدم ولی نرسیدم … آمدم ولی بازنگشتم.
- زمانی که نماز شکر برای وطن مقدس نمی خوانیم خلقی خواهیم شد، زمانیکه فقیر شامش را بیابد … خلقی خواهیم شد، زمانیکه به ابروی حاکم فحش می دهیم، حاکمی که محاکمه نشده است.
- به اجبار عاشق تو شدم نه بخاطر اینکه تو زیباتری بلکه بخاطر اینکه تو عمیق تری. عاشق جمال معمولاً احمق است.
- روزی که بخواهم خواهم شد … روزی پرنده ای خواهم شد و از نابودی ام وجودم را جویا خواهم شد. به هر میزانی که بالها بسوزند به حقیقت نزدیک تر می شوم، از خاکستر برخواهم خاست، من گفتگوی رؤیاهایم. من به جسمم و خودم گوش کردم تا اولین سفرم را به سوی حقیقت تکمیل کنم؛ ولی او مرا سوزاند و ناپدید شد. من غیبتم … من فراری بهشتی ام.
- ای وطن سالی گذشت و سالی می آید و همه چیز بدتر می شود. ساختار و آسمانهای ما نی است. در هر مناره ای تجاوز گر به آندلس می گوید اگر حلب را محاصره کردی!
- سلام به کسانی که بیهوده دوستشان داریم.
- غربت کسی نباش که تو را وطن دیده.
- اندوه کسی را نکشت اما ما را از همه چیز تهی ساخت.
آثار محمود درویش
در مارس ۲۰۰۰ وزیر آموزش و پرورش اسرائیل پس از ضمیمه کردن آثار محمود درویش در کتاب های درسی، دولت ایهود باراک را با بحران جدی روبرو ساخت.
او تاکنون بیست و دو مجموعه شعر منتشر کرده است:
- گنجشگ های بی بال
- برگ های زیتون
- عاشقی از فلسطین
- آخرشب
- دلدار من از خواب خود برمی خیزد
- گنجشک ها در الجلیل می میرند
- دوستت می دارم، یا دوستت نمی دارم
- اقدام شماره
- آنک تصویر او و اینک انتحار عاشق
- جشن ها
- ستایش سایه بلند
- محاصره ای برای مدایح دریا
- آن ترانه است، آن ترانه است
- سرخ گلی کمتر
- تراژدی نرگس، کمدی نقره
- آنچه را می خواهم می بینم
- یازده ستاره
- چرا اسب را تنها گذاشتی؟
- سریر زن غریبه
- دیوارنگاره
- در محاصره
- حالتی از شهربندان
- برکرده خود پوزش مخواه
- چون شکوفه بادام یا دورتر
چند کتاب نثر نیز از محمود درویش منتشر شده است که از درخشان ترین آن ها یادداشت های روزانه اندوه عادی و حافظه ای برای فراموشی است.
درگذشت محمود درویش
محمود درویش در اوت ۲۰۰۸ در پی عمل جراحی قلب در تگزاس آمریکا در گذشت.
زندگینامه ژول ورن نویسنده، شاعر و نمایش نامه نویس فرانسوی
