زندگینامه مارکوپولو تاجر و جهانگرد ونیزی

مارکو پولو (به ایتالیایی: Marco Polo) یک تاجر و جهانگرد ونیزی در قرن سیزدهم میلادی بود که سفرهایش را در کتابی به نام سفرهای مارکوپولو ثبت کرده است، امروزه این کتاب با نام های کتاب شگفتی های جهان یا توصیفی بر جهان شناخته می شود. این کتاب در شناساندن آسیای مرکزی و چین به اروپاییان نقش کلیدی داشت. مارکو هنگامی تجارت را فراگرفت که پدر و عمویش، نیکولو و مَفیو به آسیا سفر کرده بودند و با قوبلای خان دیدار داشتند. در سال ۱۲۶۹ آن ها به ونیز بازگشتند و مارکو را برای نخستین بار دیدند. پس از آن پدر و عمو به همراه مارکوی ۱۷ ساله برای سفر به آسیا به وسیلهٔ کشتی، دوباره آماده شدند، پس از ۲۴ سال به ونیز بازگشتند و ونیز را درگیر در جنگ با جمهوری جنوا یافتند. مارکو حین فرماندهی یک کشتی جنگی مقابل جنوا اسیر شد و یک سال به زندان افتاد. او در زندان داستان هایش را برای هم سلولی اش، روستیکلو دا پیزا تعریف کرد. روستیکلو داستان ها را به رشته ی تحریر در آورد. مارکوپولو در سال ۱۲۹۹ از زندان آزاد و مردی ثروتمند گردید، ازدواج کرد و دارای ۳ فرزند شد. او در سال ۱۳۲۴ از دنیا رفت و در سن لورنزو به خاک سپرده شد. این گونه سفرها و ماجراجویی های مارکوپولو، الهام بخش کسانی چون کریستف کلمب بود. مارکو سفر خویش را در معیت پدر و عموی خود، نیکولو و مافئو در سفر دوم آنان به شرق، در حدود سال ۱۲۷۰ میلادی (۶۶۹ قمری) آغاز کرد. سفر مارکو در سرزمین هایی مانند فلسطین، ایران، ترکستان و سرانجام چین ادامه یافت و بازگشت وی نیز در سال ۱۲۹۲ میلادی (۶۹۲ قمری) از طریق سوماترا، جاوه، سیلان، سواحل هندوستان، ایران و بالاخره سواحل دریای سیاه، قسطنطنیه صورت گرفت و سرانجام به ونیز رسید. فرودگاه ونیز مارکو پولو و کشتی مارکوپولو برای یادبود او، چنین نامگذاری شده اند. همچنین چندین فیلم و کتاب هم در رابطه با او ساخته و نوشته شده است.

آغاز زندگی مارکوپولو و سفر به آسیا

زمان و مکان دقیق زاده شدن مارکوپولو نامشخص است و بیشتر نظرات امروزی بر پایهٔ حدس و گمان است. یکی از جاهایی که احتمال آن می رود محل به دنیا آمدن او باشد، یکی از شهرهای ونیز به نام سن جیووانی کریسوستومو است ولی بیشتر تاریخ شناسان به جمهوری ونیز و خود شهر ونیز اشاره کرده اند و از آن به عنوان زادگاه مارکوپولو یاد کرده اند. همچنین برخی از زندگی نامه نویسان گفته اند که مارکو در شهر کوچک کورچولا در جزیرهٔ کرزولا در کرواسی امروزی به دنیا آمده است، هرچند برای این ادعا هنوز سندی پیدا نشده است. دربارهٔ تاریخ تولد مارکو سالی که بیشترین اشاره به آن شده است ۱۲۵۴ میلادی است. پدر مارکو، نیکلاس پولو تاجر بود که بیشتر با خاورمیانه در تجارت بود و از این راه به اعتبار و ثروت زیادی رسیده بود. پیش از تولد مارکو، نیکلاس و برادرش مافئو (پدر و عموی مارکو) به یک سفر تجاری رفته بودند. در سال ۱۲۶۰ آن دو در قسطنطنیه ساکن بودند، هنگامی که توانستند پیش بینی کنند که قرار است وضعیت سیاسی تغییر کند بی درنگ تمام دارایی خود را تبدیل به پول کردند (جواهر و اجسام باارزش) و از آن منطقه گریختند. برپایهٔ کتاب سفرهای مارکوپولو، پدر و عموی مارکو از بیشتر منطقه های آسیا گذر کردند و با قوبلای خان هم دیدار داشتند. در این میان مادر مارکو نیز از دنیا می رود و او به ناچار پیش عمو و عمه اش بزرگ می شود. مارکو به خوبی آموزش می بیند و راه و رسم تجارت، پول خارجی، ارزیابی شرایط و چگونگی نگهداری و در دست گیری کشتی های باری را به خوبی فرا می گیرد. در سال ۱۲۶۹ پدر و عموی مارکو به ونیز بازمی گردند و برای نخستین بار مارکو را از نزدیک می بینند. در ۱۲۷۱ مارکو، به همراه پدر و عمویش رهسپار سفر به آسیا می شوند و مجموعه ای از رویدادها را تجربه می کنند. این مجموعه رویداد در کتاب مارکو نوشته شده است. آن ها پس از طی نزدیک به ۲۴٬۰۰۰ کیلومتر (۱۵٬۰۰۰ مایل) در سال ۱۲۹۵ پس از ۲۴ سال، درحالی که مقدار زیادی پول و گنجینه همراه خود داشتند، دوباره به ونیز بازمی گردند. هنگامی که پولو به ایتالیا بازگشت، ونیز درگیر جنگ با جنوا بود. مارکوپولو که در این موقع فرماندهی یک کشتی را بعهده داشت، در نزدیکی جزیرهٔ کورچولا کشتی اش توقیف شد و خودش اسیر گردید.پولو در سال ۱۲۹۹ از زندان آزاد شد و به سرزمین مادری اش ونیز بازگشت. در آنجا، پدر و عمویش یک خانهٔ بزرگ در بخش مرکزی شهر به نام کنترادا سن جیوانی کریسوستومو برای خود فراهم کرده بودند. کار تجاری آن ها ادامه یافت و رونق گرفت و مارکو خیلی زود یک تاجر ثروتمند شد. مارکو کاروان های تجاری دیگری را عازم سفر کرد اما خودش دیگر ونیز را ترک نکرد. در سال ۱۳۰۰ با دوناتا بدوئر دختر ویتاله بدوئر که خود یک تاجر بود ازدواج کرد و دارای سه دختر به نام های فانتینا، بللا و مورتا شد.

سفرمارکوپولو به ایران

مارکوپولو (تاجر و جهانگرد ونیزی) که در سال ۱۲۹۲ میلادی در راه سفر دور و درازش وقتی داشته از ایران هم می گذشته. از مکان هایی چون شهر تبریز، جزیره زیبای هرمز، قصبه های کرمان و سکونت گاه های کویری یزد بازدید کرده و شرح این سفرها را در کتاب مهمش با عنوان سفرهای مارکوپولو آورده است که گاهی با عنوان خاطرات مارکوپولو از ایران به صورت مجزا درباره اش نوشته شده است. البته شهرهایی که مارکوپولو در ایران از آن ها دیدن کرده به لیست کوتاهی که در بالا آمد ختم نمی شود. چون مارکو بعد از تبریز از ساوه و میناب دیدن کرده و در خاطراتش به آن ها هم اشاره کرده.

نوشتن کتاب توسط مارکوپولو

در زمان اسارت مارکو پولو در زندان، داستان سفرهایش برای هم بندی اش روستیکلو دا پیزا تعریف کرد و او داستان های پولو را مکتوب کرد و مشخص نیست از خودش اطلاعاتی به آن افزوده است یا خیر. متن این کتاب خیلی زود در سراسر اروپا پخش شد و با نام سفرهای مارکوپولو مشهور گردید. این کتاب سفرهای مارکوپولو در سراسر آسیا را در برابر دیدگان خواننده به نمایش می گذاشت و نخستین برداشت را دربارهٔ زندگی در خاور دور، چین، هند، ژاپن و خاورمیانه در ذهن اروپاییان پدیدمی آورد.

حقایقی درباره مارکوپولو

• سفرهای مارکوپولو، میلیون هم نامیده می شود.
• سفر بازگشت مارکوپولو به کشورش در ناوگانی از کشتی ها انجام گرفت. این ناوگان حامل شاهزاده خانمی بود که قرار بود با یک شاهزاده در ایران ازدواج کند. این سفر خطرناک بود و از مجموع 700 مسافر تنها 117 نفر جان سالم به در بردند. شاهزاده خانم هم از این سفر جان سال به در برد.
• برخی بر این باورند که مارکو بیشتر ماجراها را از خودش ساخته است. اما چنان که گفته شد محققان حقیقت آنها را بررسی کرده و معتقدند اکثر آنها درست است.
• در طول مدتی که مغول ها و کوبلای خان بر چین حکومت می کردند، بازرگانان توانستند سطح خود را در جامعه چین بالا ببرند اما در نظر خاندان های دیگر چینی، تاجرها پست و انگل اقتصادی در نظر گرفته می شدند.
• مارکو برای رسیدن به چین باید در سراسر صحرای بزرگ گبی سفر می کرد. عبور از صحرای گبی که شایع بود به وسیله ارواح تسخیر شده ماه ها طول کشید.

مرگ مارکوپولو

در سال ۱۳۲۳ پولو را به دلیل بیماری بستری کردند. او در ۹ ژانویهٔ ۱۳۲۴ با وجود تلاش پزشکان برای درمانش، از دنیا رفت. خانوادهٔ پولو از یک کشیش سن پروکولو به نام جیوانی جوستینیانی درخواست کردند که وصیت نامه و درخواست های پس از مرگ مارکو را قانونی کند. همسر و سه دختر او به عنوان اجراکنندگان وصیت نامه تعیین شدند. طبق قانون آن دوران، بخشی از دارایی پولو به کلیسا می رسید. پولو این مطلب را پذیرفته بود و خواسته بود که علاوه بر آن در آینده هم مقداری پول به کلیسای سن لورنزو، جایی که قرار است او در آن به خاک سپرده شود، پرداخت شود. همچنین او برده ای از قوم تاتار را که از آسیا با خود به ونیز آورده بود، آزاد کرد.

زندگینامه ارسطو دانشمند فیلسوف