کلیسای وانک یا «آمناپرکیچ» یکی از مشهورترین دیدنی‌های اصفهان است که امروزه جایگاه مهمی در میان ارامنه اصفهان دارد. این کلیسا با معماری ساده و زیبا، تابلو‌های گچ‌بری و نقاشی، طلاکاری و تذهیب و تندیس‌هایی نیم‌تنه از مشاهیر ارمنی و قدمتی از دوره حکومت شاه عباس صفوی، یک اثر تاریخی متمایز است؛ بنایی که می‌توان ساعت‌های طولانی به تماشای آن نشست و لذت برد. این کلیسا که در جهان نیز شناخته شده است، یکی از 13 کلیسای باقی‌مانده در محله جلفای اصفهان از قرن 17 میلادی است. موزه کلیسای وانک به همت طادئوس هونانیان در قسمت شمالی حیاط کلیسا در سال 1905 افتتاح شد و تا سال 1930 هم به عنوان موزه و هم به عنوان کتابخانه کاربری داشت. این موزه در ابتدا تنها چند اتاق ساده بود. در موزه کلیسای وانک بیش از 800 شی قدیمی و عتیقه از قرن 16 تا 20 میلادی نگهداری می‌شوند که تا پیش از ساخت موزه در انباری متروک در کلیسا قرار داشتند.
آدرس: اصفهان، محله جلفا، خیابان نظر شرقی، کوچه کلیسای وانک
کاخ چهلستون یکی از باغ‌های سلطنتی با قدمتی از دوره صفوی در شهر اصفهان است که با نام باغ موزه چهلستون نیز شناخته می‌شود. این باغ در واقع، بخش کوچکی از باغ وسیعی به نام جهان‌نما است که شاه عباس اول در میان آن هسته نخستین کاخ چهل ستون را با احداث کوشکی ایجاد کرد؛ بنایی که برای پذیرایی از میهمانان دربار شاه در مراسم و جشن‌ها استفاده می‌شد. پس از آن با شروع سلطنت شاه عباس دوم، با ساخت تالارها و ایوان‌هایی چون تالار آینه، تالار 18 ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوان‌های طرفین سرسرای پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تزیینات نقاشی، آینه‌کاری و کاشی‌کاری دیوارها و سقف‌ها، عمارت چهلستون توسعه داده شد. کاخ چهلستون یکی از باشکوه‌ترین بناهای قدیمی اصفهان است و پس از کاخ گلستان، دومین موزه قدیمی ایران به شمار می‌آید. مساحت کاخ 2120 متر مربع و محل بنای عمارت یک متر از سطح باغ بلندتر است. ایوان اصلی کاخ چهل ستون بر 20 ستون استوار است؛ ستون‌هایی که انعکاس آن‌ها روی استخر زیبا و بزرگ عمارت، تعداد آن‌ها را به 40 ستون رسانده است؛ شاید به همین دلیل باشد که نام این مجموعه را کاخ چهل ستون گذاشته‌اند. معماری این کاخ تلفیقی از هنر معماری چینی، ایرانی و فرنگی را به نمایش می‌گذارد.
آدرس: اصفهان، میدان امام حسین، خیابان استانداری، شرق خیابان چهارباغ پایین، جنوب خیابان سپه و غرب میدان نقش جهان، مجموعه چهلستون
موزه موسیقی از جدیدترین موزه‌های اصفهان است که از آذرماه 1394 فعالیت خود را در محله قدیمی جلفا آغاز کرد. این موزه از جمله موزه‌های خصوصی برتر کشور به شمار می‌آید و هر ساله گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به‌سمت خود می‌کشاند. در موزه موسیقی اصفهان حدود 300 ساز ملی، محلی و خارجی در معرض نمایش هستند. موزه موسیقی بخش‌های مختلفی اعم از تالار سازهای ملی، تالار سازهای محلی، سرای سرآهنگان، موسیقی سرا، عکاسخانه و کارگاه سازسازی دارد و بازدید از آن به افراد علاقه‌مند به موسیقی توصیه می‌شود. جالب است بدانید از این موزه کوچک با عنوان «نامه عاشقانه‌ای به میراث غنی موسیقایی ایران» نیز یاد می‌شود. موزه موسیقی اصفهان موفق به کسب دو جایزه شده است که یکی از آن‌ها از سوی شورای بین‌المللی موزه‌ها به عنوان بهترین موزه خصوصی ایران بود. از سازهای مختلف به نمایش درآمده در این موزه می‌توان به ساز قانون، قیچک، چنگ، تار، رباب، بربط، نی، دف، سه تار، کمانچه، تنبک و سنتور اشاره کرد. فروشگاه فروش محصولات فرهنگی مرتبط با موسیقی ایرانی، کافی‌شاپ، راهنمای متخصص و کاربلد و پخش صوتی و تصویری نواختن سازهای مختلف موسیقی از امکانات موزه موسیقی اصفهان هستند.
آدرس: اصفهان، خیابان توحید میانی، خیابان شهید قندی (مهرداد)، پلاک 74
موزه هنرهای تزیینی شامل مجموعه‌ای از آثار هنری در زمینههای مختلف می‌شود که در عمارت رکیب خانه قرار دارد و به همین دلیل آن را با نام موزه رکیب خانه نیز می‌شناسند. در این موزه بیش از سه هزار شی تاریخی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی به ویژه صفویه و قاجاریه دیده می‌شود. موزه رکیب خانه همچنین دارای یک کتابخانه ویژه و تخصصی است و نمایشگاههای مختلفی به مناسبت‌های گوناگون در زمینه هنرهای اسلامی همچون خوشنویسی و نقاشی قهوه‌خانه‌ای و... در روزهای مختلف سال در آن برگزار می‌شود. عمارت رکیب خانه با مساحت حدود 2600 متر مربع در دوره صفوی برای نگهداری وسایل و اشیای اصطبل سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این بنا در اوایل قرن یازدهم هجری، در زمان سلطنت شاه عباس اول، به عنوان یکی از بناهای مجموعه دولتخانه صفوی احداث شد. حیاط عمارت رکیب خانه با وجود فضای سبز، درختانی زیبا و تالارها و اتاق‌های فراوان، جذابیت بازدید از این موزه را چند برابر می‌کند. موزه هنرهای تزیینی با حدود 1200 متر مربع مساحت در سال 1375 شمسی آغاز به کار کرد و در آن مجموعه‌ای از صنایع دستی، ملیله دوزی، ترمه، آثار خطی، یاقوت، شیشه‌هایی بازمانده از قرن سه، پنج و هشت میلادی، آثاری از میرعماد و دخترش، آثار مروی سلطان علی مشهری و میرزا رضا کلهر نگهداری می‌شوند. خط و کتابت، آثار لاکی و روغنی، دستبافت‌ها و رودوزی‌های سنتی، نگارگری، آبگینه، آثار فلزی و آثار چوبی از بخش‌های این موزه هستند.
آدرس: اصفهان، میدان امام حسین، خیابان استانداری، رو‌به‌روی دانشگاه پردیس
موزه حمام علیقلی خان در حمامی به همین نام قرار دارد؛ حمامی با معماری باشکوه و با قدمتی از دوره صفویه که مساحت آن 1200 متر مربع است. حمام علی‌قلی‌آقا در منطقه بیدآباد اصفهان توسط فردی به نام علی قلی آقا، از درباریان دو پادشاه صفوی، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده است و از دو بخش حمام بزرگ و کوچک و فضای چال حوض تشکیل می‌شود؛ هر یک از این حمام‌ها سربینه و گرمخانه جدا برای خود داشتند. در زمان ورود به این موزه گنبدی را خواهید دید که روی هشت ستون سنگی قرار دارد. تزئینات سقف حمام به صورت رسمی‌بندی است و نورگیرهای سقف به گونه‌ای طراحی و کار گذاشته شده‌اند تا در ساعت‌های مختلف روز با ایجاد سایه‌روشن، زیبایی بی‌نظیری را خلق کنند. موزه حمام علیقلی خان در سال 1383 پس از مرمت و بازسازی با نام موزه مردم شناسی افتتاح شد.
آدرس: اصفهان، یابان مسجد سید، رو‌به‌روی خیابان طیب، خیابان آیت‌الله بیدآبادی
خانه مشروطیت از پرطرفدارترین موزه‌های اصفهان است؛ بنایی متعلق به محمدتقی رازی که تصاویری از دوره مشروطه در آن در معرض نمایش هستند. خانه مشروطیت از دو شاه‌نشین در جبهه شمالی و جنوبی، دو حیاط اندرونی و بیرونی و 12 اتاق تشکیل می‌شود. قدمت خانه، انواع گچ‌بری‌ها، نقاشی‌های دیواری و دیگر تزئینات زیبای ساختمان از جمله جذابیت‌های خانه مشروطیت هستند که توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کنند. بازدید از این موزه به افراد علاقه‌مند به هنر و معماری، تاریخ معاصر و علم سیاست به شدت توصیه می‌شود. خانه مشروطیت اصفهان در گذشته به عنوان مکانی برای برگزاری جلسات بین مشروطه‌خواهان، علما، روشنفکران و مردان سیاسی اصفهان و مشورت و هم‌فکری مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آدرس: اصفهان، خیابان نشاط، کوچه چهاردهم
باغ موزه پروانه‌ها یکی دیگر از موزه‌های شهر اصفهان است که در آن بیش از 2200 پروانه تاکسیدرمی شده در 48 عدد قاب به نمایش گذاشته شده‌اند. به علاوه در این موزه رویایی می‌توانید بیش از 100 گونه متنوع و نادر گل و گیاه شامل سیکاس، درختچه فردوس، انواع بگونیا، فیکوس‌ها، لیندا و… را تماشا کنید. باغ موزه پروانه‌ها در پارک ناژوان اصفهان در مساحتی حدود دو هزار متر مربع احداث شده است؛ به همین دلیل با بازدید از آن با یک تیر دو نشان می‌زنید.
آدرس: اصفهان، اتوبان شهید حبیب‌اللهی، میدان سهروردی، خیابان الفت، پارک جنگلی ناژوان
موزه صدف اصفهان در سالنی به مساحت 300 متر مربع یکی دیگر از موزه‌های مستقر در پارک جنگلی ناژوان است. در این موزه که اولین موزه تخصصی حلزون‌های دریایی و صدف در ایران به شمار می‌آید، انواع گونه‌های دریایی خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و همچنین انواع مختلف گونه‌های دریایی جهان نگهداری می‌شوند. بیش از دو هزار گونه دریایی از نرم‌تنان، سخت‌پوستان در موزه صدف در معرض نمایش هستند؛ گونه‌هایی که در طول 25 سال جمع‌آوری شده‌اند. اگر به موجودات دریایی علاقه دارید، حتما به بازدید از موزه صدف اصفهان بروید.
آدرس: اصفهان، اتوبان شهید حبیب اللهی، میدان سهروردی، خیابان الفت، پارک جنگلی ناژوان
این موزه در سال 1367 با هدف اصلی بالا بردن سطح دانش و اطلاعات عمومی جامعه درباره حیات وحش و عظمت جهان آفرینش، حفظ میراث ارزنده طبیعی کشور از غارت و تخریب، جبران کمبود وسایل آموزشی، حفظ سلامت جامعه با ایجاد محیطی سالم برای تفریح، فراهم آوردن زمینههای تحقیقات در علوم طبیعی و کمک به افزایش جذب گردشگر در کشور و شهر اصفهان افتتاح شد. ماکت‌های بزرگی از دایناسور‌ها و جانوران دیگر در ابتدای موزه قرار داده شده‌اند. تمام آثار موزه تاریخ طبیعی اصفهان در زمینههای علوم گیاهی، جانوری، زمین شناسی و جغرافیایی، به همت و سرمایه شخصی دکتر جعفریان، استاد دانشگاه اصفهان در طول 37 سال، از نقاط مختلف ایران و جهان گردآوری، خریداری، مبادله یا تهیه شده‌اند. سالن جانوران بی‌مهره، سالن گیاه‌شناسی، سالن زمین‌شناسی، سالن جغرافیای طبیعی و نقشه‌ها، سالن جانوران مهره‌دار و سالن کمک آموزشی و دیدنی‌های جهان خلقت، بخش‌های این موزه را تشکیل می‌دهند.
آدرس: اصفهان، خیابان استانداری، تقاطع خیابان سپه و استانداری
موزه هنرهای معاصر اصفهان در نزدیکی موزه هنرهای تزئینی در عمارت جبه خانه قرار دارد؛ عمارتی که در گذشته بخشی از دولتخانه صفوی بوده است و رکیب‌خانه و تالار اشرف در ضلع جنوبی، تالار تیموری در ضلع شمالی، کاخ چهلستون در ضلع شمال غربی و مجموعه میدان نقش جهان و عمارت‌های اطراف در ضلع شرقی آن واقع شده‌اند. بنای این موزه به دوره صفویه تعلق دارد؛ اما به دلیل بازسازی در دوره قاجار، امروزه نقش معماری قاجاریه در آن دیده می‌شود. مسعود میرزا حاکم وقت اصفهان در دوره قاجار در همین بنا سکونت داشت. در دوران پیش از انقلاب نیز از این بنا به عنوان ساختمان استانداری استفاده می‌شد. موزه هنرهای معاصر اصفهان با انتقال استانداری به مکانی دیگر در اسفند سال 1373 افتتاح شد. این موزه در مساحتی بالغ بر سه هزار متر مربع و زیربنایی 1800 متر مربعی قرار دارد و با بنایی دو طبقه، متشکل از 6 سالن نمایشگاه، کتابخانه، امور اداری و سالن اجتماعات است. از فعالیت‌های موزه هنرهای معاصر اصفهان می‌توان به برپایی نمایشگاههای هنری در سطوح استانی، ملی و بین‌المللی، برگزاری جلسات سخنرانی و سمینارهای تخصصی در ارتباط با رشته‌های مختلف هنری، جمع‌آوری، حفظ، مرمت، و نمایش آثار هنری نفیس، آشنا کردن مردم و هنرمندان با هنرهای معاصر، تحقیق و پژوهش در زمینههای هنری و فراهم کردن محلی مناسب برای جامعه هنرمندان اشاره کرد.
آدرس: اصفهان، میدان امام حسین، خیابان استانداری
عصارخانه شاهی اصفهان یکی از معدود عصارخانه‌های باقی‌مانده در ایران است که در سال 1021 هجری قمری هم‌زمان با احداث بازار بزرگ قیصریه و مدرسه ملاعبدالله به دستور شاه عباس اول ساخته شد. این موزه در سال 1379، توسط سازمان نوسازی و شهرداری اصفهان، خریداری و در دو سال مرمت شد؛ سپس به عنوان موزه در اختیار مردم و گردشگران قرار گرفت. عصارخانه شاهی از سال 1392 به عنوان اولین پایگاه تخصصی مطالعات فرهنگ عامه در کشور، فعالیت می‌کند و از سال 1395 طرح تاریخ شفاهی مشاغل سنتی اصفهان در دست آن است. در این مرکز کارگاه‌های تاریخ شفاهی نیز برای علاقه‌مندان برگزار می‌شوند. موزه عصارخانه شاهی با مساحتی حدود 380 متر مربع شامل بخش‌های مختلفی نظیر پیشخوان، بارانداز، شترخان، گرمخانه و تیرخانه می‌شود. مساحت این عصارخانه در گذشته حدود 1800 متر مربع بود که در حال حاضر مکان‌هایی مانند شترخان، بارانداز و ورودی بازرگانان از بین رفته و تنها یک تیرخانه و دو انبار تو در تو در بخش شرقی تیرخانه، در دو طبقه باقی مانده‌اند. محل بارانداز عصارخانه نیز در حال حاضر در پاساژ طلافروشان قرار دارد. مجسمه‌های در حال کار در عصارخانه و همچنین مجسمه شتری در این موزه از جمله جذابیت‌های عصارخانه شاهی هستند؛ موزه‌ای که در سال 2017 نشان جهانی ایکوم را به عنوان برترین موزه کوچک کشور از آن خود کرد.
آدرس: اصفهان، میدان نقش جهان، بازار عطارها، ورودی سرای مخلص
آب به عنوان عنصر حیات شناخته می‌شود و اهمیت ویژه‌ای در مناطق کویری با آب و هوای گرم و خشک مانند اصفهان دارد؛ به همین دلیل و همچنین وجود رودخانه مهم زاینده رود، موزه‌ای به نام موزه آب در اصفهان ساخته شده است که در آن قرقره، کوزه سفالی و مشربه، حقابه‌ها، دفترهای محاسبات میراب‌ها، وقف نامه‌ها، لوح محاسبه قنات، وسایل حفر قنات، چاه، گونیای چوبی، وسایل اندازه‌گیری آب مثل چارچوب رقم، پیمانه‌های آبی، ساعت آبی و ابزار مهندسی آب به نمایش گذاشته شده‌اند. موزه آب اصفهان یک سالن 60 مترمربعی است که در آن پنج ویترین در ورودی خارجی و دو ویترین در ورودی داخلی قرار دارند. در این ویترین‌ها لوازم استحمام، آشامیدن و انتقال آب قدیمی نگهداری می‌شوند. به علاوه پنج ماکت شامل انشعابات زاینده رود در چهار محال و بختیاری، بند رودشت، تصفیه خانه آب اصفهان، نقش آب در چهلستون اصفهان و نقش آب در باغ فین کاشان و 11 تابلو و نقاشی از بندها و پل‌های زاینده رود نیز در تالار اصلی موزه به چشم می‌خورند.
آدرس: اصفهان، خیابان مشتاق دوم، رو‌به‌روی استانداری اصفهان، مجموعه ورزشی سازمان آب منطقه ای اصفهان
تخت فولاد، لسان‌الارض یا بابا رکن الدین، نام یک قبرستان قدیمی در شهر اصفهان است که قدمت آن به قرن چهارم هجری بازمی‌گردد. البته زمان دقیق پیدایش تخت فولاد مشخص نیست؛ اما طبق آثار موجود در قبرستان، قدمت آن را به دوران قبل از اسلام نسبت می‌دهند. این قبرستان با مساحت 750 هزار متر‌مربع در حاشیه جنوبی رودخانه زاینده‌رود قرار دارد. تکیه میرفندرسکی، سنگ قبر بابا فولاد حلوایی، آرامگاه بابا رکن‌الدین، تکیه آغاباشی، تکیه بروجردی‌ها، تکیه تویسرکانی‌ها، تکیه خاتون‌آبادی، تکیه جویباره‌ای، تکیه سیدالعراقین، تکیه ریزی‌ها، تکیه شهشهانی، تکیه فیض، تکیه لسان‌الارض، تکیه مادر شاهزاده، تکیه میرزا رفیعا، تکیه واله، تکیه چهارسوقی، تکیه کازرونی، آرامگاه بیدآبادی و مسجد رکن‌الملک از مهم‌ترین مکان‌های موزه تخت فولاد هستند. البته باید بدانید که در گذشته مساجد، کاروان‌سراها، مصلی‌ها و آب انبارهای متعددی در این محوطه قرار داشتند که همگی تخریب شده‌اند. تخت فولاد گنجینه‌ای از آثار مختلف هنری، از جمله معماری، گچ‌بری، کاشی‌کاری، خوشنویسی، حجاری، شعر، نگارگری، طراحی و نقاشی از دوره‌های مختلف در اصفهان را به رخ بینندگان می‌کشد و بازدید از آن به افراد علاقه‌مند به تاریخ و هنرهای تزئینی توصیه می‌شود.
آدرس: اصفهان، خیابان فیض
