معرفی جاذبه های گردشگری و جاهای دیدنی خاش

مسجد جامع خاش

مناره مسجد جامع خاش مربوط به دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۲۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا الهام گرفته از معماری سنتی ایران است. مناره از نوع استوانه ای مارپیچ و به صورت منفرد است که این بنا دارای بدنه ای بلند و کشیده است. این مناره با آجرهای سخت و مقاوم ساخته شده که با آجرهای به هم فشرده و کنار هم چسبیده پوشیده شده است.

چشمه آب معدنی دوشینگ

این چشمه در مسیر راه خاش – زاهدان و در شمال غربی کوه تفتان قرار دارد. آب این چشمه اختصاصات آب های معدنی از نوع آب های جوی و آتشفشانی نوخاسته را دارد و در ردیف آب های سولفات کلسیم همراه با منیزیم ولرم است.

قلعه حیدر آباد

قلعه «حیدرآباد» در جنوب شرق خاش از جمله آثار تاریخی مهم شهرستان خاش به شمار می رود. این قلعه درسال ۱۹۲۰ میلادی (۱۲۹۹ هجری شمسی) توسط شخصی به نام «عیدوخان» ساخته شد و تا سال ۱۱۳۰۷ هجری شمسی به عنوان محل سکونت همین شخص و خانواده اش مورد بهره برداری قرار گرفت. بعدها از این قلعه به عنوان محل نگهداری آذوقه و مهمات نیروهای انگلیسی به سرپرستی ژنرال دایر استفاده شده است. عمده مصالح بکار رفته در قلعه خشت خام و کاهگل است و دارای برج ها و طاق های هلالی زیبایی است که توسط سازمان میراث فرهنگی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.

زیارتگاه مرتضی علی

این زیارتگاه با توجه به نوع معماری بنا به دوره تیموری- صفوی نسبت داده می شود. بنا دارای پلان مربع شکل و گنبدی که بر روی گوشواره ها و طاق نماهای زیبایی ایجاد شده است. داخل بنا با اندود گچ پوشیده شده و دارای ۱۰ طاق نما و محراب است. مکانی نیز در کنار مقبره برای استفاده زائرین در نظر گرفته شده است.

رشته کوه تفتان

این کوه در چهل و دو کیلومتری شمال شهر خاش بین شهر میرجاوه و شهرستان خاش واقع شده است. ارتفاع آن از سطح متوسط آب های خلیج فارس ۳۹۴۱ متر و نسبت به دشت های اطراف حدود دو هزار متر است. برخی بر این باورند که نام کوه تفتان از واژه تفت به معنی گرم و سوزان آمده است. این تسمیه به علت خروج آتشفشانی مرکب از بخار آب و گاز گوگرد از دهانه آن است. کوه تفتان در اصطلاح محلی به چهل تن معروف است. به طوری که شایع است چهل تن از راشدین مذهبی در این کوه ناپدید شده اند، از این رو کوه چهل تن نامیده می شود و شاخک شمال آن نیز به همین سبب به اسم کوه زیارت معروف شده و در گذشته محل زیارت اهالی این نواحی بوده است.

قلعه ایرندگان

این بنا در روستای ایرندگان و در ۶۵ کیلومتری شهر خاش واقع شده است. روستای ایرندگان و روستاهای پیرامون آن در امتداد رودخانه شکل گرفته اند و طول آن ها به ۵ کیلومتر می رسد. زمان ساخت این قلعه به دوره قاجاریه باز می گردد.

غار گواتامک

این غار در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شهر خاش و در بخش ایرندگان واقع شده است. دهانه ورودی این غار به قطر حدود یک متر است. انتهای این غار حدود ۱۰۰ متری به غاری کم عرض ولی طولانی در دل کوهستان ختم می شود.

غار چاهک

غار چاهک در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی خاش در ارتفاع ۱۸۹۶ متری واقع شده است. آب چشمه داخل غار از کیفیت بالایی برخوردار بوده و تأمین کننده آب روستای چاهک است. در اطراف غار گیاهانی همچون بنه، زرشک، انجیر وحشی، پونه، تاغ، خزه و سرخس است و دارای مناظر زیبا، چشم انداز بی نظیر و آب چکان های زیبایی است.

دریاچه سه دریا

این دریاچه که از جاذبه های طبیعی ناحیه بلوچستان است، در فاصله ۷۵ کیلومتری شهرستان خاش و در قلل کوه تفتان واقع شده است. همان طور که از نام آن مشخص است، از سه دریاچه کوچک تشکیل شده که عمق دو دریاچه در قسمت شمالی کم و اغلب آب گوارا دارند و دریاچه دیگر که نسبتا بزرگ تر است، دارای آب دائمی و شور است.

سرو زربین سنگان

اثر طبیعی ملی «سرو زربین سنگان» در در ۴۵ کیلومتری شهرستان خاش واقع شده که ارتفاع آن حدود ۳۰ متر و قطر تنه درخت سه متر است.

زرتشتیان به درختان سرو احترام خاصی قائل بودند از این رو این درختان را موبدان زرتشتی می کاشتند.

بعد از اسلام برای اینکه این درخت از بین نرود، مردم منطقه از آن به نام درخت میرعمر یاد می کردند و بعدها به نام سُل نامگذاری شد. در گذشته این درخت به عنوان زیاتگاهی بود که مردم برای زیارت به آن مراجعه می کردند و با بستن نخ و تکه پارچه مراد و خواسته های خود را از آن می طلبیدند.

چشمه گل فشان پیر گل

چشمه زیبای گل افشان که گل از آن تراوش می کند در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی خاش و در کانون زیستی عشایر واقع در کوه های سیاه بند در شرق بزمان قراردارد. وسعت آن حدود هشت هکتار و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۶۵۰ متر می باشد. این منطقه دارای چشمه های متعدد آب معدنی و جوشان به صورت گل فشان است. رسوبات به جای مانده پس از خشک شدن، رنگی روشن پیدا کرده و در نهایت رنگ زرد را به معرض نمایش می گذارد. راه دسترسی به آن از طریق روستای کارواندر و گونیچ واقع در کیلومتر ۶۵ جاده خاش- ایرانشهر و از جاده خاکی اطراف کوه های سیاه بند است.

غار پوسه

این غار در ۴۳ کیلومتری جاده خاش به زاهدان واقع شده است. غار در دره ای واقع در منطقه نارون با دهانه ای به ارتفاع ۳ متر و طول تقریبی ۲۵ متر وجود دارد در داخل آن آب به طرف خارج روان می باشد که برای کشاورزی استفاده می شود. در زمان بارندگی و جاری شدن سیل فصلی در جهت شمال غار آبشاری به ارتفاع ۱۵ متر ایجاد که منظره بسیار جالبی پدید می آید و از مناطق بکر و زیبای تفرجگاهی است که مردم استان بویژه شهرستان خاش برای تفریح به آنجا سفر می کنند. گونه های گیاهی موجود در اطراف غار قیچ، گز، نی، بنه و غیره است.