گردشگری رویداد، نوعی گردشگری است که یکی از اهداف آن، حفظ و احیای فرهنگ بومی به ویژه در شهرهای کوچک و روستاهاست. این نوع گردشگری کمک شایانی به حفاظت از رخدادهای فرهنگی و اجتماعی از یک سو و بالا بردن حس غرور ملی و اعتماد به نفس جوامع محلی از سوی دیگر می نماید. همچنین توجه به این نوع گردشگری از نظر اقتصادی نیز به ساکنان روستاها و شهرهای کوچک بسیار کمک می کند. در حال حاضر در ایران، جشن ها و جشنواره های آیینی و سنتی زیادی برگزار می شود که هر کدام نمایشی از عقیده و فرهنگ مردمان آن خطه از کشور هستند. تعداد زیادی از این جشن ها و رویدادها در زمره میراث ناملموس ایران زمین، در فهرست آثار ملی قرار گرفته اند. یکی از رویدادهای زیبا در یکی از روستاهای کشور پهناور ایران، جشن زغال اخته قزوین است که در روستای هیر برگزار می شود.
جشن زغال اخته
جشن زغال اخته، جشن شکرگزاری است که در روستا هیر از توابع رودبار شهرستان استان قزوین برپا می شود که شامل موسیقی و آواهای محلی، بازی های سنتی و توزیع محصول زغال اخته است و هرساله مورد استقبال گردشگران قرار می گیرد. محصول زغال اخته در استان قزوین با سطح زیرکشت ۸۵۰ هکتار رتبه نخست را در کشور دارد. زغال اخته یکی از محصولات ناشناخته باغبانی کشور است که مانند هر محصول دیگر باغبانی دارای مزیت های متفاوت از قبیل ارزش غذایی و دارویی متنوع، ارزآوری، صادراتی و سودآوری برای باغداران است.
محل رشد زغال اخته
هیر، روستایی در ۷۰ کیلومتری شمال قزوین و قطب تولید زغال اخته است و در سال های پربار بالغ بر ۲۰۰ تن زغال اخته از باغ های این روستا به سراسر کشور ارسال می شود. یعنی ۱۱ شهریور قرار است چند تن زغال اخته را یکجا ببینیم. چشممان عادت ندارد. زغال اخته این روستا مرغوب ترین زغال اخته در کشور به شمار می آید و شاید به همین علت متولی جشن زغال اخته است. گرچه پیش از این در کلیبر (ناحیه ای در استان آذربایجان شرقی و نزدیکی تبریز) تلاش هایی برای برگزاری جشنواره زغال اخته صورت گرفته. کلیبر، به خاطر قرار گرفتن در میان کوه های بلند، دارای آب و هوای خاصی است که مشخصا برای بار آوری زغال اخته مناسب است. و حتی گفته اند زغال اخته سمبلی از هویت کلیبر است.
نحوه برگزاری جشن زغال اخته
از ویژگی های منحصر به فرد جشن زغال اخته قزوین، اجرای موسیقی زیبای محلی است. در این جشن گردشگران با چگونگی برداشت و تولید محصولات مختلفی از زغال اخته آشنایی پیدا می کنند. محصولاتی مانند مربا، لواشک، کنسرو، سس، آب میوه و حتی قرص های آنتی اکسیدان از زغال اخته تولید می شود. از دیگر جذابیت های این جشن، انجام بازی های محلی مردم الموت غربی است که مورد پسند گردشگران قرار می گیرد. در محل برگزاری جشن زغال اخته، غرفه هایی برای فروش سایر محصولات کشاورزی این منطقه دایر است. همچنین علاقه مندان می توانند در صورت تمایل به خرید صنایع دستی این خطه نیز اقدام نمایند. در طول جشن برگزار کنندگان به مهمانان زغال اخته تعارف می کنند. با شرکت در این جشن می توانید حسابی از خوردن این میوه تابستانی محبوب و پرطرفدار و البته گران قیمت لذت ببرید. هر سال گردشگران زیادی از اقصی نقاط ایران و حتی جهان در این جشن شرکت می کنند و از حضور در این روستای زیبا و البته تاریخی لذت می برند.
سخن آخر
علاوه بر میوه درخت زغال اخته، چوب آن نیز بسیار محبوب است. زیرا این چوب در آب غوطه ور نمی شود و از آن برای ساختن قطعات ماشین استفاده می شود. در صورتی که تمایل به شرکت در جشن زغال اخته را داشته باشید، می توانید به شهر قزوین سفر کنید.