معرفی کتاب پیامبر بی معجزه اثر محمدعلی رکنی

درباره محمدعلی رکنی

محمدعلی رکنی نویسنده و منتقد ادبی متولد ۳ بهمن 1362 در شهر سیرجان و ساکن شهر قم است. او ارشد دین شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب، ارشد ادبیات نمایشی دانشکده صدا و سیما و سطح سه حوزه علمیه قم را در کارنامه تحصیلات خود دارد. از سال 1393 به شکل جدی نویسندگی را شروع، و کارگاه های داستان و رمان متعددی برگزار کرده است. او همچنین داوری چند جشنواره ادبی را نیز برعهده داشته است.

درباره کتاب با من سخن بگو

داستان از این قرار است که سید روحانی و مبلغی که قرار است برای برگزاری یک مراسم روضه به روستایی برود. از همسرش می خواهد همراهش نیاید و پیش پدر و مادرش بماند اما زنش قبول نمی کند. در راه، اشرار به آن ها حمله می کنند و دستگیرشان می کنند. شخصی به نام قادر که سردسته دزدها است، می خواهد سید را نزد آسا ببرد. آسا سر دسته اشرار است. مردی که به تازگی پسرش حاتم را از دست داده است. آن هم به جرم قاچاق مواد مخدر. حالا آسا می خواهد انتقام پسرش را از سید بگیرد.

در بخشی از کتاب پیامبر بی معجزه می خوانیم...

با اجازه ی قادر دویده بود توی تاریکی، کنار بوته ی خار. بی اختیار داستان مرد ثروتمند و بهلول از ذهنش گذشته بود. مرد به بهلول گفته بود حاضر است نیمی از ثروتش را بدهد تا شاش بند نشود. بهلول و مرد ثروتمند دست مایه ی منبرهایش بود در کم اهمیتی دنیا و مافی ها؛ اما هیچ وقت مثل امشب کنار بوته ی خار، معنای داستان را مزه نکرده بود.

قادر پیش ازآنکه درِ اتاقک را باز کند، چراغ قوّه را از بغل دیوار برمی دارد. روشن می کند و به بازی، نور روی دیوار می تاباند و یک باره می اندازد توی چشم های سیّد. چشم مچاله می کند. نور را روی دستگیره ی آهنی در می اندازد:

_ داستانت داره جالب می شه آ. مثل داستان زندگی من، می تونستم نیارمت ولی باهات کار دارم؛ یعنی سرنوشتت برام جالب شده.

در شیشه ندارد و گونی پیچ شده. عبا را دور خودش می پیچد و عقب قادر می رود تو. بازی نور روی چهار گوسفندی است که از زور سرما چپیده اند بیخ هم. چشمانشان باز است و بی اهمیت به سیّد و قادر، دیوار روبه رو را نگاه می کنند.

_ برو تو!

نور چراغ قوّه مثل توپی بی هوا شوت شده، از کف می جهد روی سقف. از سقف می پرد روی کلّه ی گوسفندها و توی پنجره روی یک پارچه ی کهنه توقف می کند.

_ بگیر دورت یخ نزنی.

گوسفندی پشکل رگبار می کند. دل نمی کُند برود تو. نور روی حمید می اندازد و سایه ی سیّد روی دیوار، بزرگی می کند.

_ فکر فرار نکنی. پا بیرون بذاری اگر سگ ها پاره ت نکنن؛ گرگ ها می کنن. اینجا پرِ گرگه.

اسامی داستان

اسم گذاری در داستان خیلی مهم است، به طور مثال بار عاطفی و زنانگی و حتی جنسی در اسامی زنانه اهمیت دارند، اسمی مثل غزل با اسمی مثل حبیبه برای زن خیلی فرق می کند. پنداری که حبیبه همان مرد سبیل کلفتی است که آورده اند نقش زنانه بهش داده اند.
کتاب قبلی جناب رکنی، به نام سنگی که نیفتاد شخصیت زنش حبیبه نام داشت که اسم اصلا خوبی نبود، اسامی بدون شخصیت پردازی باز معنایی خاصی را به ذهن متبادر می کنند، نام حبیبه جهت ارتباط آن با امام زاده حبیب داستان انتخاب شده بود.
اسامی انتخاب شده رمان پیامبر بی معجزه شعاری بودند. شعار در جای خودش بد نیست، نام سید حمید نبوی نمادی از پیامبر اکرم بود و خود شخصیت او هم در واقع پیامبر اکرم در زمان امروز را به تصویر می کشید.
بهترین کار برای انتخاب اسم این است که اسمی انتخاب کنیم که زیاد آشنا نباشد، به طور مثال ما اگر اسم شخصیت مان را فاطمه بگذاریم، ذهن مخاطب همان اول کار می رود سمت اولین فاطمه ای که می شناسد. اسم سید حمید نبوی بد انتخاب شده بود، طبق تجربه خودم حمید پیش پا افتاده ترین و اولین اسمی است که به ذهن می رسد. هم سید بود، هم حمید که از ریشه ح م پ آمده و محمد نیز از آن است، فامیلی اش هم نبوی بود که اشاره به نبی بودن پیامبر دارد.

قالب روایت

زاویه دید داستان دانای کل محدود بود، یعنی با شخصیت اصلی حرکت می کرد ولی از همه چیز آگاه بود. این داستان مثل داستان سنگی که نیفتاد با یک ماجرای اصلی و فلش بک های متعدد نوشته شده بود، یعنی یک ماجرای اصلی در حال اتفاق بود که همان گرفتاری سید حمید نبوی در دست اشرار بلوچ بود و دائم چیزهایی که می دید باعث می شد خاطراتی در ذهنش بیاید، خاطراتی از خودش و همسرش لعیا که دقیقا بدترین کار ممکن بود، چون هی وسط ماجرا که پی گیر بودیم بالاخره این سید حمید را می کشند یا نمی کشند یاد خاطرات حجره و لعیا و عشق و عاشقی می افتاد. این سبک برای سنگی که نیفتاد به جا بود، چون ماجرای اصلی سنگی که نیفتاد آن چنان سوال برانگیز نبود که فلش بک ها مانع پیشیرد داستان باشند، برعکس اصل داستان در این فلش بک ها شکل می گرفت. این سبک شبیه سبک سریال لاست است که در پیامبر بی معجزه کار بی جایی بود و هیجان و پی گیری را کم می کرد.

توصیفات داستانی

سبک نوشتن استاد محمدعلی رکنی به این شکل است که در توصیفات از تشبیه و استعاره و آرایه های ادبی استفاده می کنند و این دست انداز دومی است که در داستان تعبیه شده بود. در داستان مخاطب دنبال پی گیری ماجراست و اگر خلاقیتی هم داریم بهتر است در ماجرا پیاده کنیم نه در زیبایی های ادبی، به هر حال این سبکی است که شاید برخی بپسندند اما مانع روان خواندن داستان می شود.

فضای حاکم بر داستان

جوی که بر داستان حاکم بود جو خسته افسرده ای بود که از فضای ذهنی خود آقای رکنی منشأ می گیرد و در کتاب قبلی که سنگی نیفتاد بود این فضا خیلی گرفته تر هم بود، درست است که انتهای داستان به خوبی تمام می شود و شخصیت موفق می شود اما باز هم فضای ناامیدی با داستان امیدبخش آن وصله ناجوری در آمده بود.

محتوای داستانی

سید حمید نبوی شخصیت بی جربزه و ترسویی است که برای زنده ماندن شصت پای کبود رئیس اشرار را می بوسد و برای پاچه خواری بر جنازه مرده پسر اشرار که اعدام شده نیز نماز می خواند(که هیچ وجهی ندارد) و حتی باهاشان خوب رفتار می کند. هر چند درست است که در شرایط تقیه و برای حفظ جان کار درستی کرده است اما جلوتر که می رویم به وظیفه اش عمل نمی کند و به دلیل یک قول یا عهد با اشرار لویشان نمی دهد و حتی رئیس اشرار متحول هم می شود. رئیس اشرار می گوید که باید به پیامبر اکرم قسم بخوری که اگر جایی رفتی از ما حرف زدی و هرجا هم که ما را دیدی بگویی نمی شناسی تا آزادت کنیم. از قضا شرایطی پیش می آید و در آن شرایط در پاسگاه پلیس می گوید که رئیس اشرار را نمی شناسد! در حالی که اگر وظیفه ای هم هست باید بگوید و لو بدهد و رئیس اشرار قصاص شود. فرض کنید افرادی جلوی زن و بچه مردم را وسط جاده می گیرند و ماشین هایشان را می دزدند و یحتمل آدم کشی و تجاوز هم برایشان آسان است، بعد این ها را لو ندهی. البته در داستان نه تجاوزی بود و نه آدم کشی ولی دیدگاه مخاطب نسبت به اشرار مرز چگونه می شود؟ در شرایط مشابه کسی که این رمان را خوانده باشد و اسیر اشرار شود چه کار می کند؟ اشرار این قدر هم دوست داشتنی و دل رحم نیستند، رجوع کنید به فاجعه تاسوگی عبدالمالک ریگی که چه جنایتی در واقعیت کردند. از این حیث، بخشش آخوند بی جربزه داستان جناب رکنی دقیقا کاری کرده که اصغر فرهادی در فیلم فروشنده اش انجام داده، اصلا رحم کردن آن هم به چنین اشراری کار اشتباهی است، بخش انتهایی داستان هم پیرنگش مشکل دارد و می لنگد، اگر قرار است اشرار را اعدام کنند آیا فقط رئیس را اعدام می کنند یا همه را؟ خب قطعا شخص محارب طبق قوانین جمهوری اسلامی حکمش اعدام است چه رئیس باشد چه یکی از اعضای عادی. هر چند سید حمید نبوی نمادی از پیامبر اکرم است اما در شرایط مشابه مطمئن باشید پیامبر اکرم هم حکم به قصاص و اعدام راهزن ها خواهد داد. همان طور که طبق فقه اسلامی شورشیان و محاربان اعدام می شوند. در کل پیامبر معجزه کتاب بدکی نیست، تلاش آقای رکنی در نوشتن داستانی دینی بسیار ستودنی است، فن نگارش کتاب قوی است ولی ماجرای داستان نیاز به تأمل دارد تا در ورطه اسلام رحمانی نیفتد، بخشی که درباره تشرف امام زمان است دوست داشتنی و عمیق است هر چند کلیشه است اما کلیشه ای است که لازم است و حتی دل انسان را می لرزاند، استفاده از مفاهیم دینی و عرفانی در طول داستان آموزنده است و طوری گنجانده شده که اثر هنری بودن خودش را حفظ کند و رمان پیامبر بی معجزه اثری شعار زده نشود. در کل پیشنهاد می شود یک بار مطالعه کنید.

شناسنامه کتاب پیامبر بی معجزه

• نویسنده: محمدعلی رکنی

• زبان: فارسی
• ناشر چاپی: نشر محتوای الکترونیک صاد
• تعداد صفحات: 168
• موضوع کتاب:کتاب های داستان و رمان ایرانی
• نسخه الکترونیکی:دارد
• نسخه صوتی : دارد

اگر به داستان های مذهبی و فلسفی علاقه مند هستید، مطالعه ی این داستان به شما پیشنهاد می شود. امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید و برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. همچنین شما نیز بهترین کتابی که تا حال مطالعه کرده اید، برای ما معرفی نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.

معرفی کتاب خدمتکار آقای کارنگی اثر ماری بندیکت