معرفی کتاب تکه هایی از یک کل منسجم اثر پونه مقیمی

درباره پونه مقیمی

پونه مقیمی، متولد سال ۱۳۶۱ روانشناس و درمانگر مرکز مشاوره است. تحصیلات خود را نیز در رشته روانشناسی بالینی و در مقطع کارشناسی ارشد تکمیل کرده است. وی در خصوص مسائل روانشناسی زیبا و بی پیرایه می نویسد و تنها بودن را نقص نمی داند و تلاشش برای بالندگی و رشد و تغییر نگرش افراد است. نوشته های پونه مقیمی در صفحۀ اینستاگرامش نمونۀ یادداشت نویسی برای کتاب نویسی است. او با شعار «تنها بودن نقص نیست» فعالیت می کند و اکثر نوشته هایش در این صفحه حول محور همین جمله می چرخد.

درباره کتاب تکه هایی از یک کل منسجم

شاید معنایی که همیشه در زندگی به دنبالش می گردیم، این باشد که خودمان را در تکه تکه هایی از یک کل منسجم پیدا کنیم. پیدا کردنی که نمی دانیم، شاید به اندازه ی یک عمر طول بکشد؛ و اصلاً نیروی محرکه ی اصلی زندگی همین غافل گیری ست. غافل گیری از این که چقدر همه چیز نه آن چیزی شده که می خواستیم و خیال بافی اش را می کردیم، نه آن چیزی که دیگران برایمان بافته بودند. باز با این همه حس می کنیم چیزهایی هست که نمی شود اسمی رویشان گذاشت اما واقعی اند. چیزهایی که بهتر است در لایه ی مبهمی از همان احساس باقی بمانند تا بیشترین فهم را ازشان داشته باشیم. این چیزهای گنگ همان تکه های ما هستند که همیشه بوده اند و هرچقدر زندگی ناگهانی و بدون آمادگی ما را با خودش دگرگون کرده، این ها هنوز با ما و در ما باقی مانده اند. این تکه ها همان چیزی ست که هر متفکری به دنبالش می گردد، اما هرکسی برای خودش. هر انسانی باید خودش تجربه کردن و ایمان داشتن به خودش را یاد بگیرد؛ و برای افتادن در این مسیر یک متخصص روان شناس می تواند بی اندازه اثرگذار باشد.

تابه حال برای پیدا کردن یک کلّ منسجم، به کجاها سرک کشیده اید؟ با چند نفر دوست شده اید؟ چندتا فیلم و کتاب را دیده و خوانده اید؟ خب، قطعاً در تمام این ها حداقل به اندازه ی انگشت های دست تجربه داشته اید، و احتمال می دهم باز هم کلّ منسجم را پیدا نکرده اید. این کلّ منسجم اصلاً چیست؟ دقیقاً با چه تعریف و اصولی می خواهیم برای زندگی مان محدوده تعیین کنیم؟ فکر می کنم پونه مقیمی در راهی که برای رسیدن به این جواب برایش وجود داشته، شروع کرده به قدم گذاشتن. این قابل تقدیر است و این که تصمیم گرفته برای کمک به دیگران، طبق تجربیاتش به آن ها پیشنهاداتی بدهد، آن را ارزش مندتر می کند. به نظرم تجربه ی شخصی مبنای تمام قضاوت های ماست و زمان معیار ارزش گذاری ما. هیچ کدام از ما نمی توانیم ادعا کنیم واقعاً کسی را که با ما درددل می کند، درک می کنیم؛ حتی اگر تجربه ای بسیار مشابه او داشته باشیم. همه ی ما دنبال پیدا کردن کلّ منسجمی هستیم که سرمنشأ تمام خوبی ها و زیبایی های ماست. اما جایی هم در اعماق وجودمان هست که انگار مرکز حس ترس و تنهایی ست؛ یک خلأ که باید یک تنه در آن با ترس از این که ترس هایمان به واقعیت بپیوندند بجنگیم و افکار تاریک و تلخی را که به عنوان حقیقت، هر از گاهی در ذهنمان چرخ می زنند، از خودآگاهی مان دور کنیم. مثل کارخانه ای که تمام کارمندانش امید دارند و برای بقا می جنگند، اما در دفتر مدیریت کسی نشسته که هیچ هدف و انگیزه ای برای شرکتش ندارد!

ما در این کلّ منسجم دنبال حقیقت مطلق، خدا و جاودانگی می گردیم. دنبال «جاودانگی» می گردیم و باز به خنده دارترین شکل ممکن، می خواهیم آن را در همین عمر محدود خود، تمام و کمال پیدا کنیم! برای همین است که نویسنده ی این کتاب را قبول دارم و حرف هایی که می زند را راهکارهای عملی واقعاً خوبی برای پیش رفت کردن. کلیشه ها همیشه درست ترین بوده اند و علی رغم تمام تفاوت ها و دنیاهای درونی جداگانه ای که در آن زیست می کنیم، همه ی ما طی تجربه هایی متفاوت، به نتایج یکسانی می رسیم. تکه هایی از یک کلّ منسجم را می توانیم از دو نقطه نظر بررسی کنیم؛ با نگاه تحلیل گر، یا نگاه شهودی. به نظرم هردوی این دیدگاه ها در قضاوت ضروری ست و باید از ترکیب این دو، یک نقد و بررسی قابل قبول را به دست آوریم. از نگاه تحلیل گر، پونه مقیمی یک روان شناس است و سر و کارش با نشانه ها و علائم است. از دید یک روان درمان گر تکانه ها و هیجانات و بازداری و… همه چیز را تعیین می کند. اما از دیدگاه شهودی، باید حقایق (facts) کتاب را به عنوان نتایجی ببینیم که براساس قصاوت یک شخص به دست آمده است. از این حیث هیچ چیز نمی تواند مانع ارائه ی یک دیدگاه شود و تا جایی که منطق خواننده با مولف هم گام باشد، راه باز است. فکر می کنم پونه مقیمی، طبیعتاً در نگارش کتاب از هردو دیدگاه بهره گرفته و هرکدام را معیار سنجش دیگری قرار داده؛ اما با این وجود تجربه تمام چیزی ست که یک انسان برای ارائه دارد و حرف اول را می زند. به نظرم دلیل جذب بی سابقه ی مخاطبان از قشرهای مختلف فرهنگی و سنّی، همین تجربی حرف زدن است و رمز موفقیتش را می سازد. برای همین است که او به عنوان یک نویسنده، فقط اهداف یک روان شناس را در دستور کار قرار داده و ادامه ی راه، عموماً -و بلکه تماماً- براساس تجربه است. تکه هایی از یک کل منسجم درباره ی مباحث زیادی حرف می زند که هرکدام به بخشی از دنیای فلسفه و روان شناسی ختم می شود؛ دغدغه هایی مثل تنهایی، ترس، ناامیدی، شادی و… همه از همین دسته اند. در این مطلب نگاهی به شیوه ی استدلالی ای می اندازیم که پونه مقیمی در نقش یک روان درمان گر، به آن تکیه می کند.

روان درمانی اگزیستانسیال

احتمالاً نام اروین یالوم را شنیده اید؛ یکی از روان پزشکان برجسته ی آمریکایی که با ارائه ی علم روان کاوی در قالب رمان، توانست قلم شیوا و روانش را درکنار نگاه روشنش به زندگی، در سطح جهانی معرفی کند. روان درمانی اگزیستانسیال سبکی از درمان گری ست که یالوم به دنیای روان شناسی وارد کرد. همان طور که مشخص است در این شیوه، به مکتب فلسفی اگزیستانسیالیسم تکیه می شود و با اصالت دادن به وجود، هرکسی را به طور جداگانه، مسئول معنا دادن به زندگی می داند. جالب این جاست که فلسفه ی اگزیستانسیال به خوبی نشان می دهد که انسان -و به طور کلی نوع بشر- چطور به دنبال رهایی از چیزی که دارد می گردد و بعد، به سمت همان باز می گردد، اما با سر و شکلی تازه. سارتر دقیقاً همان تفکری را طرح کرد که انسان را مرکز عالم می دانست؛ با این تفاوت که حالا شفاف سازی و مرزبندی بیشتری برای آن وجود دارد و انسان در تفکر او، نه به دنبال خدا، که خودِ خداست. سارتر گفت که ما محکومیم به آزادی و در این کتاب، نویسنده تمام تجربیاتش را براساس این عقیده، به عنوان یک کلّ منسجم می چیند. در بخش های متعددی از کتاب، مقیمی به وضوح این عقیده را در قالب راهکارهایی مثل «تمرین کنیم که اثبات نکنیم»، «مقایسه نکنیم» و «معنایی در زندگی و درد بیابیم» نشان می دهد. دیدگاه نویسنده تماماً ماده گراست. در فصل دوم کتاب، او «درون» را همان علائم فیزیکی و هورمون های بیولوژیک ما تعریف می کند. او با دیدگاهی که از عقاید فروید گرفته سه بخش «اید، ایگو، سوپرایگو» را جدا از هم می بیند و البته اشاره می کند که هرسه ی این بخش ها با یکدیگر همواره در تعامل اند.

تکه هایی از یک کلّ منسجم، همان طور که اشاره کردیم، به نوعی با جریان سیّال ذهن نگارش؛ تکه هعیی که جداگانه شکل گرفته و در قالب کتاب به هم پیوسته اند. البته نویسنده در هیچ بخش کتاب از روان شناسی فاصله نمی گیرد و در بخش هایی که نیاز است، از جدول هم برای شرح وضعیت استفاده می کند. پونه مقیمی بنا بر باوری که به روان درمانی اگزیستانسیال دارد، تلاش می کند تا در ابتدا همه چیز را از درون ما روشن سازد و بعد، به بررسی هرگونه روابط انسانی بپردازد. این مسئله در تمام بخش های روان شناسی دیده می شود و به نظرم هنر نویسنده در این بوده که بین این تکه ها وحدتی به وجود بیاورد.

طبق گفته های او انگیزه های ما درونی ست و از دو چیز سرچشمه می گیرد؛ اضطراب ها و احساسات. با توجه به این که در بخش های ابتدایی به طور مفصل درباره ی خودشناسی، رابطه ی روان و جسم، و راهکارهای حرکت در مسیر ارتباط با دیگران می خوانیم، باید مبنایی نیز برای سنجش رفتارهایمان انتخاب کنیم. البته که اگزیستانسیال بودن فردگرایی را به همراه دارد، اما فکر می کنم مقیمی نیز با من در این مسئله هم نظر باشد که «درونی ترین خواسته های ما، انسانیت را نقض نمی کند.» فکر می کنم حتی یک فرد دیگرآزار هم، از آزار دادن دیگران فقط لذت نصیبش نمی شود؛ حتی یک فرد روان رنجور هم می داند که آسیب رساندن به دیگران عمل مثبتی نیست؛ مسئله فقط در این جاست که نمی تواند، یا نمی خواهد، که جلوی این معضل را بگیرد. اگر دلیل حقیقی رنج های ما مشخص بود، دیگر نیازی نبود کسی روان شناسی بخواند. به همین دلیل نویسنده هم مبنای درست و نادرست هایش را روی مرز فردیت و اجتماع می گذارد. او در بخش ششم و هفتم کتاب توضیح می دهد که افراد نیز جزئی از محیط بیرونی زندگی ما هستند و مرز بین ما و دیگران برای رعایت اخلاقیات، همان درونیات ماست.

نسبیّت زمان

تمام رنج های انسانی از جایی می آید که مفهوم زمان را تجربه می کند. بسیاری از فلاسفه و روان شناسان عقیده داشته اند و دارند که زمان، توهمّی ست که به ناچار درگیر آن هستیم. ما با حیوانات تفاوت داریم، چون در لحظه زندگی نمی کنیم و دغدغه ی گذشته و آینده، غریزه ی بقای ما را تهدید می کند. یک حیوان براساس روند و الگوریتمی زندگی می کند که طبیعت برای او تدارک دیده؛ غذا می خورد، تولید مثل می کند، می خوابد و در وقت خواب، به مرگ فکر نمی کند. حافظه ی بلندمدت ما انسان ها، در تعامل دوجانبه ی همیشگی با تفکّر دوگانه، چرخه ای پایان ناپذیر را به وجود می آورد. به همین دلیل مفهوم زمان برای ما تکرار می شود و تمامی ناپذیر است. راهکاری که پونه مقیمی برای گذر -یا بهتر است بگوییم فاصله گرفتن- از بُعد زمان ارائه می کند، با تصاویر جالبی همراه است. او خودِ ما را در آینده ای نامعلوم اما نزدیک تصویر می کند. نامعلوم چون زمان ناتمام است، و نزدیک چون تکرارشونده است. این تصویر از خودِ ما، کمک می کند که درک واضح تری از آینده داشته باشیم. او مفهوم امید را با این تصویر روشن می سازد؛ حسّی که در خودِ آینده ی ما زنده می ماند تا ما به او برسیم و آن تصویر انتزاعی را به حقیقت برسانیم. با این طرز نگاه به زمان، می فهمیم که آینده چیزی نیست جز محصول رفتارهای ما در زمان حال؛ و رفتارهای ما نتیجه ی مستقیم افکارمان است. با خواندن این کتاب حس نزدیک تر شدن به آینده ای مثبت را دریافت می کنیم و شاید مهم ترین دلیل آن در نکته ای باشد که زیرِ پوستِ تمام صفحه ها و واژه های کتاب در جریان است؛ «برای یک زندگی خوب نیازی به هدف و معنا نداریم، مگر این که بخواهیم خودمان آن را بسازیم.»

بخش های ناب از کتاب تکه هایی از یک کل منسجم

شاید زندگی کردن پیدا کردن بخش هایی از خودمان در تکه هایی از یک کلِ منسجم است پیدا کردنی که به اندازه یک عمر طول می کشد وتکه هایی که همه جا حضور دارد و فقط کافی است ما در مسیرشان قراربگیریم آن وقت اگرهوشیار باشیم شاید بخش هایی از خودمان را ببینیم درموقعیت هایی که قرار می گیریم، درفیلم هایی که می بینیم در تاریخی که مرور می کنیم و حتی در کوچه ای که هیچ عابری ندارد و باد درخت هایش را بدون حضور تماشاچیان نوازش می کند. این کتاب برای افرادی نوشته شده است که می خواهند با تعمق بیشتری به دنیای درونی خود نزدیک شوند وبا بخش هایی از دنیای ناشناخته روان شناسان آشنا شوند. تصور کنید درانتظارشروع یک ارکسترنشسته اید و اعضای تشکیل دهنده ارکستر هرکدام درجای خود مستقر شده اند وآماده نواختن هستند هنگامی که اعضا شروع به نواختن می کنند متوجه می شوید هرکدام از اعضا به تنهایی نقشی در اجرا این موسیقی دارند و ازهماهنگی اعضا، موسیقی کامل می شود و ماآن را به صورت یک قطعه منسجم ودلنشین در ذهنمان پردازش می کنیم ومی شنویم ساختار این کتاب شبیه همین گروه ارکستر است. حس کردن خوشبخی حس کردن مسیری است که خودمان تلاش می کنیم تمامش کنیم اما موضوع تمام کردن و نکردن نیست موضوع تلاشی است که در مسیرانجام می دهیم این تلاش هرچقدر سخت تر باشد و مسیر باچالش های بیشتری همراه باشد احساس خوشبختی عمیق تر خواهد بود. هیچ تپش قلبی در اول رابطه تضمین کننده نیست. در اندوه جهان سنگین می شود و زمان کند می گذرد اما درنهایت گذر می کند درسالگردها و ماه های مشخصی که در آن اتفاق های تلخی رخ داه ما اندوه واضطراب را دوباره تجربه خواهیم کرد چون بدن به صورت ناهشیار نزدیک شدن تداعی زمان خاصی را متوجه می شود،نزدیک شدن به سالروزی تلخ. به همین علت در نزدیک شدن به سالگرد های تلخ از حضور اندوه ناامید نشوید.
صمیمیت یعنی درک کردن و حس کردن یک فرد با تمام وجود بدون هیچ قضاوت ومقایسه ای یعنی حضور داشتن درسکوت. این یعنی رشته ای باریک و درک از صمیمیت های کوتاه و مملو از حضور و مشاهده است در واقع همین صمیمیت های کوتاه و ساده رابطه را عمیق و معنادار می کند ومی تواند مرهمی برتنهایی درونی ما باشد. باید بخشید، بایدخودمان را برای تمام حماقت ها، انتخاب های تلخ و برای تمام بدی های که انجام داده اید ببخشیم. بخشش که آغازشود ادامۀ جاده دیده می شود جاده ای که هنوز مسافرش هستیم و هنوز ادامه دارد بار گناه را که بر زمین بگذاریم قدم هایمان سبک تر می شود. ما انتظارداریم کسی باشد چیزی یا نیروی فراتر از به ما پرواز را بیاموزد، پرواز از فراز دردها و رنج ها حقیقت این است که قصه پرواز، یک قصه قدیمی شکست خورده است. پرواز هیچ گاه برای ما نبود و نخواهد بود پرواز داستان پرندگان است ما آدم هایی هستیم که بر روی پاهایمان راه می رویم و دنیا رابا دست هایمان لمس می کنیم. داستان ما دیدن و حس کردن و لمس کردن با همین بدن وهمین ذهن. ما همه چیز را سریع می خواهیم به همین علت مشتاق بال دار شدن هستیم تا سریع ترگذر کنیم حقیقت این است هیچ پروازی به ما کمک نخواهد کرد که دردمان کمتر شود.

خلاصه کتاب تکه هایی از یک کل منسجم

از دست دادن فرصت ها، جزئی از جریان زندگی است. نمی توان با این موضوع مبارزه کرد، حسرت خوردن، تنها واقعیت را از ما دور می کند. اما ما آن درد را باید درکش کنیم و اجازه دهیم از بدنمان عبور کند. ما به زندگی مان برسیم تا آن فرصت هم کارش تمام شود و برود، برود و جزئی از گذشته شود که قرار نیست مدام با حسرتی داغ شود. برای دست کشیدن و رها کردن موقعیت و یا شخصی، باید اول «از دست دادن» را به نوعی تجربه کنیم. یعنی باید از دست دادن را حس کنیم و برای این حس کردن باید واقعیت های دنیا را آنگونه که هست ببینیم. مثلا برای به دست آوردن خانه بزرگ تر باید بیشتر کار کنیم و آزادی و راحتی گذشته را از دست می دهیم. برای دیدن ازدواج فرزندانمان، بودن آنها در خانه را از دست می دهیم. به هر حال برای هر بدست آوردنی نوعی از دست دادن وجود دارد. در حقیقت این است که برای به دست آوردن یک رابطه یا یک موقعیت دیگر باید رابطه قبلی و موقعیت قبلی خود را از دست بدهیم. ما می توانیم یا همچنان به از دست دادن هایمان بچسبیم و هر روز بیشتر احساس درماندگی کنیم، یا آنچه را مدتها قبل از دست دادیم رها کنیم و به استقبال تجربه های جدیدتر برویم. متن های کوتاه این کتاب در طول سه سال نوشته شده است که در دل هر متن نکته ای وجود دارد، که ممکن است بتواند بینشی جدید را برای مخاطب به ارمغان آورد. هر متن همچون قطعه ای کوتاه است که وقتی در کنار هم قرار می گیرند، موسیقی کتاب را واضح و شفاف می کنند. متن ها در راستای خودشناسی هستند، شناخت خود در روابطی که تجربه میکنیم و اتفاق هایی که برایمان رخ می دهند. کتاب «تکه هایی از یک کل منسجم» را می توان چکیده ا ی از کتاب های هنر خوب زندگی کردن، هنر شفاف اندیشیدن، شفای زندگی و پروژه شادی در نظر گرفت اما بر خلاف کتاب هاب معمول که نوعی مثبت اندیشی کاذب را توصیه می کنند این کتاب در فضایی کاملا واقع بینانه سیر می کند. کتاب اساسا غیر داستانی است اما ردپای قصه ها و داستان هایی را که نویسنده به قول خود از تجربه بیمارانش گرفته است ،می توان در آن دید. به دلیل استقبال بالایی که از این کتاب صورت گرفت در عرض چند ماه به چاپ پنجم خود رسید. کتاب در نه فصل و حول محور خودشناسی و نگاه به درون نوشته شده است که هر کدام به بخش های کوتاه یک تا سه صفحه ای تقسیم شده اند. از شناساندن بالاترین سطح روابط انسانی شروع می شود و در آخر به تنهایی بشر می رسد، و نشان می دهد که با خودشناسی می توان صمیمیت و روابط پایدارتری را ایجاد نمود. کتاب با واقع نگری از شما می خواهد خودتان را بپذیرید و در نهایت آرامش را بیابید.

فهرست کتاب

• فصل اول: در فصل اول نگاهی به مفهوم زندگی و واقعیت هایش می اندازیم. ما تا چه حد واقع بین هستیم؟چقدر از واقعیت های زندگی را ندید گرفته ایم.
• فصل دوم: نگاهی به رابطه ها می اندازیم ماهیت رابطه و ماهیت دنیای درونی ما. این که تا خودمان، خودمان را دوست نداشته باشیم نباید منتظرباشیم دیگران ما رادوست بدارند.
• فصل سوم: سراغ احساس ها می رویم ترس، شادی، غم، نفرت همگی احساس های ما هستند. احساسات ما پایدار نیستند چون دنیا هم پایدارنیست.
• فصل چهارم: به تفکراتی که صمیمیت دررابطه راکم می کند می پردازیم.
• فصل پنجم: به ما می گوید رابطه می تواند بسترچه اتفاق هایی باشد؟
• فصل ششم: خواندن فصل ششم هدیه ای است که می توانیم به خودمان و اطرافیانمان بدهیم.
• فصل هفتم: راجع به آدم ها و بخش های مشترک انسانی صحبت می کند
• فصل هشتم: تاکید زیادی برزندگی اکنون دارد← البته نه آن زندگی دراکنونی که درخیلی ازرسانه ها تبلغ می شود. این فصل می گوید، رها کردن گذشته و پذیرش حال کنونی باعث آرامش می شود.
• فصل نهم: نگاهی گذرا به تنهایی می اندازد سه نوع تنهایی تنهایی بین فردی- درون فردی و وجودی را توضیح می دهد و سپس تأثیر پذیرش تنهایی بر روابط را بررسی می کند

شناسنامه کتاب تکه هایی از یک کل منسجم

• نویسنده: پونه مقیمی
• زبان: فارسی
• ناشر چاپی: نشر بینش نو
• تعداد صفحات: 360
• موضوع کتاب:کتاب روانشناسی
• نسخه الکتریکی:دارد
• نسخه صوتی : دارد

امیدوارم از محتوای معرفی کتاب نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که کتاب دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش فرهنگ و هنر ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

معرفی کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست اثر مگان دیواین