معرفی موزه های دیدنی قم

موزه آستان مقدسه

موزه آستان مقدس حضرت معصومه (س) واقع در شهر قم دارای گنجینه ای بسیار ارزشمند است که دیدن آن را برای هر علاقه مند به تاریخی واجب می کند.

موزه آستانه مقدسه یکى از قدیمى ترین موزه‌ های کشور به شمار می‌رود که در آبان ماه سال ۱۳۱۴ شمسى در محوطه داخلى حرم مطهر و محل فعلى مسجد شهید مطهرى تأسیس شد. فعالیت این موزه تا حدود دى ماه سال ۱۳۵۳ ادامه یافت و از آن تاریخ تا سال ۱۳۶۱ به دلایل متعدد (از جمله لزوم گسترش فضاى جانبى موزه و احداث ساختمان فعلى) فعالیت موزه متوقف شد.

ساختمان کنونى موزه که در میدان آستانه واقع است. بعد از پیروزى انقلاب اسلامى در فروردین ماه سال ۱۳۶۱ احداث شد که ابتدا با مساحتى حدود ۵۰۰ متر مربع فعالیت داشت ولى در سال ۱۳۷۱ در زمان تولیت آیت‌ الله مسعودى خمینی زیرزمین موزه راه اندازى شد که مجموعاً ساخت آن به یک هزار متر مربع افزایش یافت.

فضاى فعلى موزه جوابگوى نیاز نیست و به همین دلیل در طرح جامع توسعه حرم مطهر، پیشنهاد تأسیس موزه‌ اى بزرگ در چندین طبقه و همراه با امکانات و تجهیزات لازم ارائه شده است.

مجموعه آثار موزه شامل بخش‌ هاى متنوعى از جمله بخش قرآن‌ هاى خطى از قرن دوم تا دوره معاصر، مسکوکات ادوار اسلامى و پیش از اسلام، تابلوهاى نقاشى و شمایل مینیاتورى، آثار چوبى خاتم کارى، آثار چوبى منبت کارى، ظروف سفالینه متعلق به هزاره اول و دوم قبل از میلاد مسیح و ادوار اسلامى، ظروف چینى و شیشه‌ اى و …، کاشى‌ هاى زرین فام با طرح‌ ها و نقوش و کتیبه‌ هاى زیبا مربوط به قرون ششم تا هشتم هجرى قمرى، آثار حجارى و سنگ‌ هاى تزئینى، لوازم فلزى با تزئینات قلمزنى، قالیچه‌ هاى دستباف ابریشمى دوره صفوى و قاجار و پارچه‌ هاى دستباف است.

گنجینه قرآن‌ هاى خطى موزه

این بخش به لحاظ تعداد آثار و برخوردارى از شیوه‌ هاى ممتاز هنر کتاب آرایى مانند تذهیب، تجلید، خوشنویسى اهمیت بسیار زیادى دارد. برخى از قرآن‌ هاى موزه در قرون آغازین حیات اسلام یعنى در قرن دوم و سوم همزمان با حکومت خلفاى عباسى کتابت شده و برخى نیز در سایر ادوار اسلامى، مصادف با دوره حکومت آل بویه، سلجوقیان، ایلخانیان، تیموریان، صفویان و قاجاریه کتابت شده است.

قدیمى‌ ترین قرآن موزه در سال ۱۹۸ هجرى قمرى نوشته شده و در آغاز آن نام مامون خلیفه عباسى مشهود است. بعضى از قرآن‌ ها بر روى پوست و برخى دیگر بر روى پارچه و سایر قرآن‌ ها بر روى انواع کاغذ نوشته شده است.

مصاحف موزه عمدتاً به خط کوفى، ثلث، نسخ، محقق و ریحان است که برخى از آنها از آغاز تا انتها به یک شیوه از خط خوشنویسى و برخى دیگر به شکل توامان نویسى کتابت شده است. بیشتر آیات قرآن با مرکب مشکى و برخى دیگر نیز با آب طلا و رنگ لاجورد تحریر شده است. بخشى از قرآن‌ هاى موزه داراى ترجمه فارسى است که در بعضى از آنها همزمان با کتابت متن آیات، نگارش ترجمه نیز به دنبال آن انجام پذیرفته ولى در برخى از نسخه‌ ها پس از سپرى شدن مدت زمانى طولانى ترجمه فارسى به خط نسخ یا نستعلیق بر آن افزوده شده که تنوع سبک ترجمه در دوره‌ ها و قرون مختلف که بیانگر سیر تاریخى تحول زبان و ادب پارسى است از نکات حائز اهمیت در قرآن‌ هاى مترجم است.

در این بخش آثار ارزشمندى از خطاطان ادوار اسلامى همچون احمد نیریزى، فیض‌ الله لاهورى، شمس الدین عبدالله دوست، محمد بن سلیمان الهروى و على نقى بن محمد کبیر ربانى موجود است.

بیشتر صفحات قرآن ها با بهره‌ گیرى از هنر زیبا و ظریف و پرکار تذهیب مزّین شده و با استفاده از نقوش زیباى گل و بوته اسلیمى، ترنج، سر ترنج، لچک ترنج، شمسه و شرفه، جدول کشى و کمند زرین، زنجیره و به کمک انواع رنگ‌ ها مانند لاجورد، شنجرف و طلا به شیوه‌ اى بسیار زیبا و دل انگیز آراسته شده است.

قرآن‌های موزه عمدتاً داراى انواع جلدهاى زیبا شامل جلد چرمى ساده، چرمى سوخت ضربى، سوخت معرق، جلد طلا کوب، جلد روغنى (لاکى) با تزئینات گل و مرغ و گل و بوته و همچنین برخى قرآن‌ها داراى جلد طلاپوش با سرطبل است.

مسکوکات

مجموعه مسکوکات موزه آستانه مقدسه قم از دیگر بخش‌ هاى مهم آثار موزه را تشکیل مى‌دهد که از لحاظ جنس، طرح و نقش و دوره تاریخى حائز اهمیت است.

مسکوکات موزه از نظر جنس به سه دسته طلا، نقره و مس و از نقطه نظر تاریخى به سه دوره تاریخى اشکانی و ساسانی، عرب ساسانی و ادوار اسلامی است که در دوره نخست برخى از سکه‌ هاى نقره موجود در دوره حاکمیت سلسله اشکانى و ساسانى ضرب شده اند که روى این سکه‌ ها تصویر نقش برجسته و نیمرخ فرمانروا با نگاه به سمت چپ و بر پشت سکه نیز نقش آتشدان زرتشتى با شعله‌ هایى که از میان آن متصاعد مى‌شود و غالباً نیز با دو نگهبان ایستاده بر دو جانب آن مشهود است.

در سکه‌ هاى موسوم به عرب ساسانى که در سال‌ هاى ۳۰ تا ۸۰ هجرى قمرى رواج داشته در نگاه نخست شبیه سکه‌ اى متعلق به اواخر دوره ساسانى با چهره پادشاه و آتشدان است اما ویژگى شاخص در این سلسله مسکوکات دعا یا عبارت دینى عربى است که در حاشیه روى سکه ضرب خورده و بیشتر از همه عبارت الحاقى «بسم الله» و «لله الحمد» است که این امر توسط حکام مسلمان در آغاز حاکمیت اسلام صورت مى‌گرفت و مجدداً سکه را نشر مى‌کردند.

در بخش سکه‌ هاى ادوار اسلامى، سکه‌ هاى متعدد از جنس طلا و نقره متعلق به زمان حکومت خلفاى اموى و عباسى وجود دارد که نام حاکم و سال ضرب و محل ضرب به خط کوفى روى سکه مشهود است. سکه‌ هاى اموى عمدتاً در شهرهاى دمشق و واسط، ضرب شده و سکه‌ هاى دوره عباسى نیز در شهرهاى عباسیه، کوفه، بغداد، رى، نهاوند، اصفهان، ضرب شده است.

بخش دیگر سکه‌ هاى ادوار اسلامى متعلق به دوران حکومت سلجوقیان، ایلخانان و امرای مظفرى، آل جلایر، تیمورى، صفویه و قاجارى است.

این بخش از سکه‌ ها نیز عمدتاً در ضرابخانه‌ هاى جرجان، نیشابور، بغداد، دامغان، رشت، فومن، تبریز، سمرقند، سارى، هرات، اصفهان، و … ضرب شده‌ اند.

تعداد قابل توجهى از سکه‌ هاى موجود که از جنس نقره است در ضرابخانه دارالایمان قم ضرب شده‌ اند.

نقاشی

در موزه آستانه مقدسه قم مجموعه متنوعى از تابلوهاى نقاشى مینیاتور و رنگ و روغن مربوط به دوره قاجار و صفویه نگهدارى مى‌شود که هر یک از جهاتى حائز اهمیت هستند.

تابلوهاى موجود شامل سه بخش می‌شود. بخش اعظم تابلوهاى نقاشى موزه، شامل تابلوهاى شمایل ائمه معصومین (ع) بوده که عمدتا مربوط به دوره قاجار است و این بخش نیز خود شامل دو قسم است که قسم اول تابلوهاى مینیاتورى و قسم دوم تابلوهاى رنگ و روغن در ابعاد بزرگ و مختلف و متنوع است.

بخش دوم شامل تابلوهاى رنگ و روغن است که پشت شیشه کار شده و شامل تصاویرى از سلاطین دوره صفوى، قاجار و زندیه است.

بخش سوم نیز تابلوهاى رنگ و روغن تصاویر سلاطین قاجار است که بر روى بوم و در ابعاد تقریبى ۲×۱٫۵ متر کار شده است.

نقاشى روى قاب آینه، نقاشى روى رحل قرآن، نقاشى روى قلمدان، نقاشی‌ هاى مینایى روى ظروف فلزى، ادوات رزمى، ادوات تزئینى مانند مدال‌ هاى مرصع و همچنین نقاشى گل و بوته مینایى روى در طلاپوش از دیگر نمونه‌ های آثار نقاشی موزه آستانه به شمار می‌رود.

منبت کارى

نمونه‌ هاى متعددى از آثار منبت کارى ادوار اسلامى در موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) نگهدارى می‌شود که برخى از آنها شامل درب هاى چوبى منبت کارى مربوط به دوره صفوى است که در حواشى آن آیاتى از قرآن مجید به چشم مى‌خورد.

همچنین رحل منبت کارى دوره صفوى داراى نقوش گیاهى و حیوانى، رحل منبت کارى دوره صفوى داراى نقوش انسانى و رحل منبت کارى و مشبک کارى دوره صفوى که توسط اعتماد الدوله وزیر شاه صفى وقف شده از دیگر نمونه‌ های منبت کاری است.

خاتم کارى

نمونه‌ هایى از آثار نفیس خاتم کارى در موزه آستانه مقدسه قم نگهدارى مى‌شود که برخى از آنها شامل درب خاتم کارى بسیار نفیس مربوط به دوره قاجارى که در زمان ناصر الدین شاه قاجار و در دوران صدرات میرزا تقى خان امیر کبیر براى مقبره محمد شاه قاجار ساخته شده و درب خاتم کارى دوره قاجارى داراى کتیبه هایى حاوى اشعار معروف محتشم کاشانى در توصیف واقعه کربلا به خط نستعلیق که از جنس استخوان طراحى و اجرا شده، است.

رحل‌ هاى قرآن در ابعاد مختلف و با طرح‌ها و نقوش بسیار زیبا، صندوق بزرگ خاتم کارى مربوط به مقبره شاه صفى صفوى و قاب آینه‌ هاى خاتم کارى در اندازه‌ هاى مختلف از دیگر نمونه‌ های نفیس خاتم کاری است.

سفالگرى

ظروف سفالینه موزه قم از نظر قدمت به دو بخش کلى شامل سفالینه‌ هاى مربوط به هزاره اول و دوم پیش از میلاد مسیح و سفالینه‌ هاى ادوار مختلف اسلامى تقسیم می‌شوند.

سفالینه‌ هاى دوره پیش از میلاد بیشتر فاقد لعاب بوده و برخى از آنها داراى نقوش ساده گیاهى است. اما سفالینه‌ هاى دوران اسلامى عمدتاً داراى لعاب زرین فام، فیروزه‌ اى و لاجورد مى‌ باشند و تعدادى از آنها نیز داراى کتیبه هستند. همچنین در تزئینات این ظروف از تکنیک نقش کنده و نقش افزوده و نقش قالبى استفاده شده است و  بیشتر آن ها داراى نقوش گیاهى، اسلیمى، خطوط پراکنده هستند.

از نظر شکل ظاهرى سفالینه‌ هاى موزه به شکل بشقاب، کاسه، کوزه، آبخورى، پیه سوز، گلدان و … بوده و مربوط به مناطق باستانى سیلک کاشان، رى، جرجان، نیشابور، خوروین قزوین هستند.

شیشه‌ گرى

مجموعه متنوعى از ظروف شیشه‌ اى ادوار مختلف اسلامى در موزه قم نگهدارى مى‌شود که به معرفى برخى از آنها مى‌پردازیم.

پیاله شیشه‌ اى به رنگ لاجوردى، ساخت رى و جرجان به قطر تقریبى ۱۰ سانتى متر و ارتفاع چهار سانتى متر متعلق به قرن چهارم و پنجم، دوره دیلمیان از جمله این آثار است.

همچنین صراحى، بطرى و شیشه‌ اى با نقوش شطرنجى قالبى به رنگ سبز تیره، بدنه شلجمى با گردن لوله‌اى بلند به ارتفاع حدود ۲۳ سانتى متر، ساخت رى در قرن چهارم و پنجم، دوره دیلمیان و ظروف دارو، روغندان و شیشه‌ اى به رنگ سبز کم رنگ، بدنه شلجمى و گردن کوتاه با ارتفاع حدود ۷٫۵ سانتى متر، قطر دهانه ۲٫۵ سانتى متر ساخت قرن چهارم و پنجم هجرى از دیگر ظروف شیشه‌ ای این موزه را تشکیل می‌دهند.

بطرى شیشه اى به رنگ مایل به سبز، داراى لوله کوتاه با دهانه کوچک محدب شلجمى به قطر داخلى ۲ سانتى متر با قطر بطرى ۱۰ سانتى متر یکی دیگر از ظروف شیشه‌ ای است که بدنه استوانه‌ اى با پایه مقعر دارد و متعلق به قرن پنجم و ششم هجرى قمرى است.

برخى دیگر از اقسام ظروف شیشه‌ اى موجود در موزه هر چند از قدمت کمترى برخوردارند اما از نظر شکل ظاهرى و نوع طرح و رنگ بسیار زیبا و جالب توجه هستند که عبارتند از مجموعه لوسترهاى شیشه‌ اى و بلورین داراى طرح‌ ها و رنگ‌ هاى مختلف، گلدان‌ هاى بلور مرصع قاجارى، کاسه‌ ها و پیاله بلور بارفتن و اُپالین، انواع چراغ‌ هاى نفتی در رنگ‌ هاى آبى و صورتى و با لاله‌ هاى شیشه‌ اى الوان و گلاب پاش‌ هاى بلورین مرصع هستند.

کاشی کاری

کاشی‌ هاى موزه قم از نظر قدمت، نفاست، ابعاد، کثرت نقوش و تزئینات و تنوع کتیبه‌هاى موجود روى آن بسیار حائز اهمیت و جالب توجه هستند.

از نظر قدمت، بیشتر کاشی‌ ها مربوط به دوره سلجوقى و ایلخانى (قرن ششم و هفتم و هشتم) بوده که بخش قابل توجهى از آن در کارخانه سید رکن الدین در کاشان ساخته شده است.

بخش زیاد کاشی‌ هاى موزه را کاشی‌ هاى ستاره‌ اى یا کوکبى و چلیپا، خشت کاشى و کاشى‌ هاى معرق و کتیبه‌ اى تشکیل مى‌دهد.

کاشی‌ هاى کوکبى یا ستاره‌ اى عمدتا داراى تزئینات زرین فام بوده و همچنین تعداد زیادى از آنها داراى نقوش برجسته زیباى گیاهى شامل گل و بوته اسلیمى هستند.

کتیبه‌ هاى موجود بر روى کاشی‌ ها به سه دسته تقسیم مى‌شوند که یکی از آنها شامل آیات و سوره‌ های قرآنى، احادیث و روایات ائمه معصومین (ع) و ابیاتى از شعراى پارسى گوى ایرانى از جمله حکیم ابوالقاسم فردوسى است.

کاشى‌ هاى خشتى قسمت دیگرى از کاشی‌ هاى موزه قم را تشکیل مى‌دهد که بیشتر داراى کتیبه‌ هایى با حروف برجسته شامل سوره‌ های قرآنى به ویژه سوره یاسین با تزئینات زرین فام و نقوش گیاهى است. در این قسمت هر کاشى شامل یک یا چند کلمه برجسته بوده که مجموعه متعددى از آنها عبارات یک آیه و یا یک سوره را تشکیل مى‌دهد.

از نظر زیبایى و نفاست و ابعاد، یکى از زیباترین و نفیس‌ ترین کاشی‌ هاى موجود، کاشى‌ هاى مرقد على بن جعفر است که به شکل یک مستطیل بزرگ با ابعاد کلى ۱۵۶×۲۰۶ سانتیمتر که شامل شش قطعه کوچکتر به ابعاد ۷۸×۷۰ سانتیمتر است و مربوط به اوایل قرن هشتم یا دوره ایلخانى بوده که داراى کتیبه‌ هایى به خط ثلث برجسته است.

آثار حجارى (سنگ‌ تراشى)

هنر حجارى و سنگ‌ تراشى یکى از رشته‌ هاى مهم هنرى است که در کشور ما از سابقه‌ اى بس کهن برخوردار است و در جاى جاى میهن اسلامى نمونه‌ هاى متنوع و بسیار زیبایى از آثار حجارى را مى‌ توان مشاهده کرد.

در موزه آستانه مقدسه قم نیز تعداد قابل توجهى از آثار حجارى وجود دارد که بخش عمده آن شامل سنگ قبر شخصیت‌ ها و حکام دوره قاجارى است، که از جمله آنها مى‌ توان به سنگ قبر فتحعلی‌ شاه قاجار، محمد شاه قاجار، قهرمان میرزا فرزند عباس میرزا، سنگ قبر مهد علیا مادر ناصرالدین شاه، شعاع السلطنه پسر مظفر الدین شاه قاجار و یکى دیگر از رجال قاجار به نام میرزا محمد خان اشاره کرد، چون مدفن افراد فوق داخل حرم مطهر قرار دارد صرفا برای ارج نهادن به مقام هنر و هنرمند سختکوش ایرانى، آثار مذکور به موزه انتقال یافته است.

همچنین یک سنگ آب کشکولى دوره قاجارى و قطعات بزرگ و متعدد سنگ مرمر ازاره با نقوش گیاهى متعلق به دوره صفوى از دیگر آثار حجارى موزه آستانه مقدسه قم به شمار مى رود.

آنچه به برخى از این آثار اهمیت خاصى بخشیده وجود آیات شریفه قرآنى، اسماء الهى و جملات و عبارات دینى و اسلامى است که جلوه آن را صد چندان کرده است.

کار حجارى این آثار به همت هنرمندانى همچون سید حسین و محمد على اصفهانى، محمد حسین حجار باشى، محمد على و میرزا على اکبر طهرانى به انجام رسیده است.

همچنین خطاطى و خوشنویسى یکى از این آثار توسط جناب میرزا غلامرضا از خوشنویسان مشهور دوره قاجارى صورت پذیرفته است.

سنگهاى قیمتى

بخش عمده سنگ‌ هاى قیمتى موزه را مجموعه سنگ‌ هاى عقیق و دُر و یشم تشکیل مى‌ دهد که از نظر شکل ظاهرى به شکل مربع، مستطیل، بیضى، دایره و چند ضلعى است.

بیشتر عقیق‌ ها داراى انواع کتیبه به خط نستعلیق بوده و کتیبه‌ ها داراى مضامین قرآنى و ادعیه و اسماء الله است و از نظر قدمت نیز عمدتا مربوط به دوره صفوى و قاجارى است.

تعدادى دیگر از آثار موزه را مدال‌ هاى نفیس تشکیل مى‌دهد که بخش مرکزى آنها داراى نقاشى مینیاتورى است و حواشى آن با طلا و سنگ‌ هاى قیمتى تزئین شده است.

گردنبند (سینه ریز) طلایى احمد شاهى، با نقش برجسته طاووس زرین، به همراه سکه‌ هاى آویز اشرفى از دیگر آثار نفیس این بخش است.

همچنین ادوات رزمى دوره قاجارى از قبیل شمشیر فولادى داراى تزئینات طلاکوبى و داراى غلاف مزین به سنگ‌ هاى قیمتى و نقوش مینایى، تبر طلاکوب و میناکارى، قمه فولادى دسته استخوانى با غلاف بسیار زیبا با نقوش سراسرى مینایى با نوک زمرّد نشان، همچنین سپر و کلاهخود با تزئینات یاقوت و زمرد و طلاکوبى، قندیل بسیار زیباى دوره قاجارى از جنس طلا که با قطعات ریز و متعدد یاقوت و زمرد ترصیع شده و قندیل طلاى قاجارى با تزئینات میناکارى از جمله مهمترین آثار جواهر نشان موزه قم محسوب مى‌شوند.

فلز کارى

در موزه آستانه مقدسه قم نمونه‌ هاى متنوعى از آثار فلز کارى ادوار مختلف اسلامى وجود دارد که برخى از آنها عبارتند از پیه سوز مفرغ پیش از اسلام، شمعدان‌ هاى برنجى دوره سلجوقى، بخور سوزها و شمعدان مشبک دوره صفوى، چراغ روغنى برنجى و طوق‌ هاى فولادى مشبک دوره صفوى، ادوات جنگى مرصع از قبیل سپر و شمشیرهاى جواهر نشان، کلاه‌ خود وزره فولادى دوره قاجارى، قندیل‌ هاى زیباى زرین و مینایى دوره قاجارى و … است.

همچنین درهاى قدیمى انتقالى از حرم مطهر با روکش سراسرى طلا و نقره که داراى تزئینات قلمزنى بسیار زیبا است از دیگر آثار بخش فلز کارى موزه آستانه مقدسه قم به شمار مى‌رود.

آثار دستباف (قالیبافى)

در مجموعه آثار دستباف موزه قم قالی‌ ها و قالیچه‌ هاى ابریشمى از جلوه خاصى برخوردار هستند. عمده این قالى‌ ها مربوط به دوره صفوى و قاجارى است که از نظر ظرافت بافت و کیفیت طرح و نقشه و رنگ از ارزش هنرى والایى برخوردار است و برخى از آنها جزو شاهکار هنر قالى بافى به شمار مى‌آید.

بیشتر قالى‌ ها و قالیچه‌ ها داراى نقوش گل و بوته اسلیمى، شمسه، ترنج، لچک ترنج، سر ترنج و کتیبه‌ هاى قرآنى است.

تعدادى از قالیچه‌ هاى ابریشمى دوره صفوى داراى ضخامتى بین یک تا دو میلیمتر است که بیانگر منت‌ هاى ظرافت در بافت این آثار نفیس است. برخى از فرش‌ هاى موزه قم تار و پود آن از کُرک بافته شده و داراى کتیبه قرآنى است.

قدیمى ترین و بزرگ‌ ترین فرش موزه، فرش ابریشمى متعلق به دوره شاه عباس ثانى صفوى است که به شکل دو نیم دایره و مساحت هر یک حدود ۳۰ مترمربع است و ضخامت آن حدود ۲ میلیمتر بوده و از نفایس بسیار ارزشمند محسوب مى‌شود.

آثار دستباف (پارچه بافى)

پارچه‌ هاى دستباف موزه آستانه مقدسه قم داراى تنوع خاصى هستند که از آن جمله مى‌توان به پارچه‌ هاى ابریشمى، گلابتون، پارچه‌ هاى کتان، مخمل، ماهوت، شال، ترمه اشاره کرد.

این پارچه‌ ها با استفاده از شیوه‌ هاى مختلف سوزن دوزى از قبیل نقره دوز، یراق دوزى، پته دوزى، تکه دوزى، شمسه دوزى، ملیله دوزى، قلابدوزى و … تزئین شده‌ اند.

بیشتر پارچه‌ ها داراى نقوش گیاهى مانند گل و بوته اسلیمى، بته جقه، انواع گل و مرغ، نقش ترنج، لچک ترنج، سر ترنج بوده که با استفاده از انواع نخ به ویژه الیاف نازک نقره و طلا نقش‌ هاى بسیار زیبا خلق شده‌ اند.

برخى پارچه نیز داراى نقوش انسانى و برخى دیگر داراى نقوش حیوانى مانند سیمرغ و اژدها هستند.

تعدادى از پارچه‌ هاى ابریشمى دوره صفوى نیز زمینه اصلى آن با کتیبه‌ هاى حاوى آیات و سوره‌ هاى کوتاه قرآنى از جمله سوره مبارکه “نصر” بافته شده است.

نمونه‌ اى دیگر از پارچه‌ هاى دستباف موزه قم، پرده یا پارچه ویژه روى ضریح حضرت معصومه (س) است که داراى کتیبه‌ هاى بسیار زیبایى به خط نستعلیق با مضامین شعر در مدح آن حضرت بوده که به شیوه سوزن دوزى اجرا شده و حواشى آن به شیوه قلاب دوزى به زیبایى هر چه تمام‌ تر تزئین شده است و محل بافت ان اصفهان و متعلق به دوره قاجارى است.

برخى پارچه‌ هاى ابریشمى با نقوش انسانى متعلق به دوره صفوى و برخى دیگر متعلق به دوره قاجارى است.

تکه‌ اى از پرده خانه کعبه که آیاتى از سوره مبارکه حج به خط ثلث برجسته به شیوه ده یک دوزى روى آن اجرا شده از دیگر آثار ارزشمند مجموعه پارچه‌ هاى نفیس موزه قم به شمار مى‌ رود.

با توجه به عشق و ارادت فوق العاده‌ اى که مردم کشورمان نسبت به خاندان عصمت و طهارت به ویژه بارگاه کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س) دارند، همواره هدایاى ارزشمندى را به مرقد نورانى این بانوى بزرگوار تقدیم کرده‌ اند که خوشبختانه در چند ساله اخیر روندى رو به رشد داشته و در این ارتباط بیش از ده‌ ها قلم اشیاى نفیس شامل قرآن‌ هاى خطى، مسکوکات ادوار اسلامى، تابلوهاى نقاشى، ظروف سفالینه، آثار دستباف و سایر آثار هنرى به موزه اهدا شده است.

در چند ساله اخیر تعداد زیادى سکه‌ هاى ارزشمند ادوار اسلامى شامل چهار آلبوم و تعدادى تابلوهاى خط و نقاشى و … یک عدد در خاتم کارى بسیار نفیس و همچنین تعدادى سنگ قبر رجال و سلاطین دوره قاجارى که از نظر هنر حجارى بسیار نفیس و ارزشمند بودند، از اماکن و بیوتات وابسته به حرم مطهر جمع آورى و به موزه انتقال داده شدند.

در سطح بین المللى نیز همکارى‌ هایى بین موزه آستانه مقدسه قم و مرکز بین المللى موزه‌ ها (سازمان ایکوم) وجود داشته و دارد. همچنین ضمن هماهنگى‌ هاى لازم با نهادهاى ذیربط به ویژه سازمان ایرانگردى و جهانگردى، برنامه بازدید از موزه براى جهانگردانى که وارد قم مى‌شوند پیش بینى شده که همه ساله علاقه مندان زیادى از کشورهاى اروپایى و آسیایى و.. از موزه بازدید مى‌کنند.