هورمون ها، موادی اند که از غدد درون بدن ترشح می‌شوند، از طریق خون به اندام‌های مختلف رفته وفعالیت آن‌ها راکنترل می‌کنند. تخمدان‌ها در زنان و بیضه‌ها در مردان، مسئول تولید هورمون‌های جنسی هستند. یکی از وظایف این هورمون ها، حفظ عملکرد و سلامت اندام‌های جنسی است. ماده‌ی دارویی ممکن است با اثر بر روی غدد جنسی بر تولید هورمون‌های جنسی اثر بگذارد.
خشکی واژن رایج ترین مشکل حین و پس از درمان سرطان بوده و می تواند دخول یا داشتن رابطه جنسی را دردناک کند. آتروفی واژن به التهاب، کوچک شدن و نازکی بافت این اندام گفته می شود. این موارد اغلب اوقات در اثر کمبود استروژن در بافت واژن به وجود می آیند. جراحی نیز می تواند به کوتاهی واژن منجر شود. بروز جای زخم یا فیبروز در واژن، از جمله عوارض احتمالی پرتو درمانی ناحیه واژن به شمار می رود. ناراحتی ناشی از تغییرات واژن را می توان با استفاده از اقدامات زیر مقداری تسکین بخشید:
در حین رابطه جنسی، از یک روان کننده واژن استفاده کنید. روان کننده ها، انواع مختلفی داشته که برخی حاوی رایحه، طعم یا دارو های گیاهی هستند. این موارد می توانند سبب بروز التهاب در برخی زنان شوند.وازلین یا لوسیون های پوستی را نباید به عنوان یک روان کننده استفاده کرد. این موارد، می توانند به کاندوم ها آسیب رسانده و خطر ابتلا به عفونت های قارچی را افزایش دهند.
روان کننده را به ناحیه واژن، آلت تناسلی شریک جنسی، انگشتان اعمال کنید. از مرطوب کننده های واژن همچون رپلن استفاده کنید. این موارد باید صرف نظر از رابطه جنسی، 2 تا 3 بار در هفته مصرف شوند. مرطوب کننده های واژن فاقد استروژن بوده و به واژن در احیای رطوبت طبیعی خود کمک می کنند. این محصولات را می توان به همراه روان کننده ها استفاده کرد.
استروژن های واژینال برای برخی زنان می توانند مفید باشند. این استروژن ها در انواع مختلفی از جمله پماد، قرص و حلقه آغشته به داروی آهسته رهش وجود دارند. پماد استروژن واژینال در ابتدا به صورت مصرف روزانه طی 3 هفته و پس از آن هر هفته 2 بار استفاده می شوند. قرص ها نیز 2 بار در هفته در واژن قرار داده می شوند. مدت قرار گیری حلقه یاد شده در واژن 3 ماه است. اغلب استروژن ها به صورت موضعی جذب شده و تنها مقدار اندکی از آن ها به جریان خون وارد می شود. البته، قبل از مصرف این موارد باید با تیم درمانی خود مشورت کرد زیرا استفاده این محصولات برای زنان دارای سابقه ابتلا به تومور های ناشی از هورمون ها منع شده است.
استفاده از محصولات گشاد کننده واژن پس از پرتو درمانی، می تواند به باز ماندن واژن کمک کرده و انجام رابطه جنسی یا آزمایش های واژینال را آسان تر کند.
زنانی که پس از مدتی اجتناب از رابطه جنسی، تمایل به تجربه مجدد آن را دارند باید محرک های مناسب خود و شریکشان را شناخته و به کار گیرند. این محرک می تواند یک موسیقی، قرار رومانتیک یا یک وعده غذایی بی نظیر باشد. افراد باید بر خود آسان گرفته و در برقراری رابطه جنسی، هیچ گونه اجباری را احساس نکنند.
