Diospyros digyna black sapote که به فارسی ساپوت سیاه نامیده میشود، گیاهی از خانواده بومی شرق مکزیک، جزایر کاریب، آمریکای مرکزی و کلمبیا می باشد. "ساپوت سیاه" درختی خوش فرم، با تاجی پهن، کند رشد، به ارتفاع حدود 25 متر، با تنه ای شیاردار به قطر 75 سانتیمتر و پوستی سیاه می باشد. این درخت همیشه سبز، دارای برگ های با آرایش متناوب، بیضی – کشیده تا بیضی – نیزه ای، براق، به طول 10 تا 30 سانتیمتر است. گل ها به صورت منفرد یا در دسته های 3 تا 7 تایی در کنار برگ ها تشکیل می شوند. این گل ها لوله ای، لوبدار، به رنگ سفید، به قطر 1 تا 1.6 سانتیمتر و با کاسه گلی سبز رنگ می باشند. تعدادی از گل ها هم دارای اندام های جنسی نر و هم دارای اندام های جنسی ماده بوده و عطر کمی نیز تولید می کنند. گل هایی که فقط دارای اندام های جنسی ماده هستند دارای عطری مشابه عطر یاسمن و همچنین دارای نقاط تیره رنگ روی جام گل ها می باشند. میوه ها در ابتدا به رنگ سبز روشن و براق، در قطبین پهن یا گرد، به عرض 5 تا 12.5 سانتیمتر، با کاسه ی گلی برجسته و مشخص و دارای چهار لوب می باشند. همزمان با رسیدن، میوه ها دارای پوستی نازک و صاف شده و به رنگ سبز زیتونی و در نهایت به رنگ سبز کدر دیده می شوند. پالپ این میوه ها به رنگ قهوه ای تا قهوه ای بسیار تیره و تقریباً سیاه، و در برخی موارد ژله مانند است. این پالپ در صورت رسیدن میوه ها، مزه ای شیرین و ملایم دارد. در مرکز هر میوه ممکن است حدود 1 تا 10 بذر پهن، صاف، قهوه ای رنگ، به طول 2 تا 2.5 سانتیمتر وجود داشته باشد. اما اغلب میوه های این گیاه، بدون بذر می باشند. این درختان بومی مکزیک، جزایر کاریب، آمریکای مرکزی و کلمبیا هستند.
بهترین زمان کاشت نهال ساپوت بلک (سیاه):
توجه داشته باشید که اگر نهال در زمان مناسب خود کاشته نشود ممکن است نتیجه عکس بدهد. بهترین زمان برای کاشت نهال زمانی است که گیاه در خواب به سر می رود به همین منظور در مناطق گرم، معتدل و نیمه سردسیر کاشت نهال در فصل پاییز انجام می شود. توجه داشته باشید که کاشت نهال در فصل پاییز به گونه ای باشد که با شروع فصل یخبندان ریشه نهال با محیط انس گرفته باشد. در مناطق سردسیر کاشت نهال پس از یخبندان و از بین رفتن سرما و باد است حال آنکه کاشت نهال های گلدانی را می توانید در هر زمانی با وجود شرایطی خاص انجام دهید.
طریقه کاشت نهال ساپوت بلک (سیاه):
ساپوت بلک یا سیاه با نام علمی و انگلیسی Sapote black گیاهی از خانواده آبنوس به شمار می رود. بومی مناطقی از جزایر کارائیب، کلمبیا، آمریکا مرکزی و مکزیک است. درختی خوش فرم و همیشه سبز است که تا ارتفاع 25 متر رشد می کند. دارای میوه گرد، کروی و بیضی مانندی به رنگ سیاه است. کاشت نهال با توجه به گونه های مختلفی به قرار زیر است:
- نهال ریشه لخت: برای کاشت نهال ریشه لخت ابتدا گودالی در عمق مناسب به اندازه ریشه گیاه ایجاد کنید و سپس نهال را درست در مرکز گودال قرار دهید و اطراف آن را با خاک غنی و حاصلخیز پر کنید و در نهایت گیاه را آبیاری کنید.
- نهال گلدانی: در نهال گلدانی که کشت به مراتب آسان تری دارد نیز می بایست در نخستین گام پس از تهیه نهال گودالی ایجاد و نهال را در درون آن قرار دهید و سپس گلدان را شکسته و با مقداری خاک و کود آن را پر کنید و در پایان نیز گیاه را آبیاری کنید.
- نهال گونی پیچ یا نایلون پیچ: در این نوع نهال ابتدا در محل مورد نظر گودالی ایجاد کنید و سپس نهال را با نایلون و گونی در درون آن بگذارید و با خاک غنی و حاصلخیز گودال را پر و در نهایت گیاه را آبیاری کنید.
شرایط نگهداری ساپوت سیاه
ساپوت سیاه مخصوص نواحی گرمسیری است و باید در سال های اول رشد از موجه شدن با سرما محافظت شود. ولی اگر گیاهان به خوبی مستقر شوند، در برخی موارد می توانند سرمای -2.22 تا -1.11 درجه سانتیگراد (28 تا 30 درجه فارنهایت) را تحمل کنند. در مکزیک، این درختان در ارتفاعات 1500 تا 1800 متری بالاتر از سطح دریا کشت می شوند. این درختان سازگاری خوبی با تغییرات خاکی دارند. در مکزیک، این گیاهان به صورت خودرو در جنگل های خشک یا زمین های رسی و آبرفتی نزدیک جریان های رودخانه ای رشد می کنند. با این وجود، این درختان بهترین رشد را در خاک های مرطوب لومی شنی یا خاک های شنی به خوبی آبیاری شده یا خاک های آهکی با خاک سطحی ضخیم دارند.
- نور مورد نياز: زیاد
- آبياري و رطوبت: مرطوب
- دماي مورد نياز: نواحی گرمسیری درجه سانتیگراد
- خاک مورد نياز: خاک هایی با بافت متوسط تا سبک و مرطوب
خواص و کاربردهای دارویی و صنعتی
میوه های این گیاه ارزش خوراکی داشته و هر صد گرم از میوه های آن دارای حدود 79.46 تا 83.1 گرم آب، 0.62 تا 0.69 گرم پروتئین، 12.85 تا 15.11 گرم کربوهیدرات ها، 0.01 گرم چربی، 0.37 تا 0.6 گرم خاکستر، 22 میلیگرم کلسیم، 23 میلیگرم فسفر، 0.36 میلیگرم آهن، 0.19 میلیگرم کاروتن، 0.03 میلیگرم ریبوفلاوین، 0.20 میلیگرم نیاسین و 191.7 میلیگرم اسکوربیک اسید است. طبق پژوهش های مختلف مشخص شده که میزان اسکوربیک اسید این میوه ها دو برابر پرتقال است. میوه های نارس این گیاهان نیز بسیار قابض و سوزش آور می باشند.
نحوه تکثیر ساپوت سیاه
این گیاهان اغلب به وسیله کشت بذرها تکثیر می شوند. این بذرها اگر خشک شوند و در شرایط مناسب انبار شوند، می توانند برای چندین ماه نیز زنده بمانند. بذرها حدود 30 روز پس از کشت جوانه خواهند زد. تکثیر رویشی این گیاهان معمول نیست اما استفاده از روش هایی مانند خوابانیدن هوایی و نیز کوپیوند سپری، برای ازدیاد این گیاهان موفقیت آمیز بوده است. نهال های بذری پس از اینکه به 7.5 سانتیمتر طول رسیدند می توانند به گلدان ها یا زمین های اصلی منتقل شوند. هر درخت باید مساحتی حداقل 12 متر داشته باشد. اغلب درختان پس از 5 تا 6 سال به باردهی می رسند اما در برخی موارد نیز ممکن است زمان آغاز میوه دهی طولانی تر باشد. در مکزیک معمولاً میوه ها از آگست تا ژانویه به بازار عرضه می شوند. اما در فلوریدا اغلب این میوه ها در دسامبر، ژانویه یا فوریه می رسند.
چگونه متوجه می شویم که ساپوت سیاه رسیده است؟
آنها باید در آفتاب کامل برای تولید بهترین میوه کاشته شوند. از نظر کود مورد نیاز نیست. هنگامی که جوان، برنامه های کوچک و مکرر از NPK به جای مقادیر نادر بزرگتر می تواند برای تسریع رشد داده شود. مقدار کل سالانه باید با رشد درخت افزایش یابد. میوه ها را زمانی می چینیم که هنوز سفت و سبز هستند. پس از آن حدود 7 تا 10 روز طول می کشد تا برسند و همانطور که انجام می دهند پوست به رنگ قهوه ای شکلاتی تیره می شود. ساپوت های سیاه زمانی آماده خوردن هستند که پوست آنها سیاه شود و برای لمس آنها احساس لطافت کنند .
موثرترین روش کاشت و پرورش میوه دست بودا
