معرفی جاذبه های پارک ملی سرخه حصار

پارک های جنگلی تهران، مناطق مختلفی از این کلان شهر را سبز کرده اند و آب وهوای پُر از اکسیژن جنگل های شمال ایران را به پایتخت آورده اند. یکی از قدیمی ترین و دلرباترین پارک های جنگلی تهران مجموعه سرسبز سرخه حصار است که هر چه از زیبایی آن بگوییم، باز هم کم گفته ایم. این پارک خوش آب وهوا که روزگاری شکارگاه شاهان قاجاری بوده است، امروز به عنوان یکی از پارک های ملی ایران تحت مدیریت سازمان حفاظت از محیط زیست درآمده است.

پارک جنگلی سرخه حصار در محدوده شرق تهران و در منطقه ۱۳ شهرداری واقع شده است. بزرگ راه شهید یاسینی در حاشیه این پارک و در سمت شمال آن امتداد یافته است. پردیس و جاجرود در شرق این پارک به ترتیب با فاصله ۳۵ و ۲۶ کیلومتر واقع شده اند. پارک جنگلی لویزان در شمال این پارک با فاصله ۱۴ کیلومتر و همچنین پارک جنگلی سوهانک نیز با فاصله تقریبی ۲۱ کیلومتر در شمال آن دیده می شود.

نارمک و تهرانپارس از مناطق نزدیک به این پارک جنگلی هستند که در جهت شمالی آن واقع شده اند و میدان هفت حوض در جهت غربی پارک دیده می شود. تهرانپارس، فرهنگسرا، شهید باقری و کلاهدوز، از ایستگاه های نزدیک به این پارک در خطوط مترو هستند و خوش مسیرترین آن ها ایستگاه فرهنگسرا است.

تاریخچه پارک ملی سرخه حصار

پارک ملی سرخه حصار بعد از اینکه شهر تهران به عنوان پایتخت انتخاب شد. در زمان قاجاریه به نام قرق یا شکارگاه سلطنتی به منطقه ایی محافظت شده تبدیل شد.پارک ملی سرخه حصار با پارک ملی خجیر یکی از قدیمی ترین مناطق حفاظت شده در جهان محسوب می شود.این پارک یکی از شکارگاههای قدیمی ایران است که دویست سال قبل به پارک تبدیل شده است.بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با تصویب شواری انقلاب، اداره این منطقه به سازمان حفاظت محیط زیست تحویل داده شد. به گفته وزیر وقت هوشنگ ضیایی در سال 1359 طی مصوبه شماره 91 در تاریخ 1361/06/21 شورای عالی حفاظت محیط زیست حدود مشخصی را به عنوان پارک ملی تعیین کرد.

اقلیم پارک ملی سرخه حصار

آب وهوای این منطقه نیمه خشک و اختلاف درجه حرارت روز و شب در آن بالا است. متوسط حداکثر درجه حرارت سالانه آن ۹/۱۸ درجه سانتی گراد است. این منطقه از وجود رودخانه جاجرود بهره می برد که پس از سد لتیان، در حاشیه منطقه جریان پیدا می کند و در شهرک پارچین از منطقه خارج می شود. پارک ملی سرخه حصار و خجیر دارای اکوسیستمی یکسان هستند؛ با این تفاوت که نزدیکی پارک سرخه حصار با شهر تهران، جاذبه های توریستی این منطقه را افزایش داده است. وجود مناظر بکر و طبیعی و تنوع زیستی مناسب، همچنین تاثیر بسیار بالای این منطقه در کاهش آلودگی هوای شهر تهران، اهمیت این پارک ملی را دو چندان می کند.

منابع آب مجموعه از دو رود مهم جاجرود و دماوند و تعداد زیادی چشمه های دائمی و فصلی تامین می شود. این منطقه از چاه، چشمه و قنات های متعددی بهره می برد که آبدهی خوبی دارند. از چشمه های مهم این منطقه می توان به چشمه چاتال، بیدک، انجیرک، رزک، شش گوش، دره شریف و چشمه سوخته اشاره کرد. کم باران ترین ناحیه پارک ملی سرخه حصار در اطراف قصر فیروزه و پرباران ترین آن ارتفاعات مجاور دره بیدکو سه پایه است.

بارندگی در پارک ملی سرخه حصار بیشتر ناشی از جریان های غربی و مدیترانه ای است که نزدیک به هشت ماه از سال، از اوایل پاییز تا نیمه های بهار، به تناوب منطقه را تحت تاثیر قرار می دهد. حداقل میانگین بارندگی سالانه در پارک ملی سرخه حصار ۲۷۵ میلی متر و حداکثر میانگین بارندگی سالانه آن ۴۵۰ میلی متر است.

بلندترین نقطه مجموعه سرخه حصار، قله اراکوه ۲۶۴۹ متر و پست ترین نقطه آن دشت سنگ تراشان به بلندی ۱۱۰۰ متر از سطح دریا است. کوه های مهم پارک ملی سرخه حصار عبارتند از کوه سه پایه، کوه بیدک، تخت تالق، کل خانی، شش گوش، سیاه غار، همروک.

پوشش گیاهی پارک ملی سرخه حصار

پارک سرخه حصار به علت نزدیکی به ناحیه گرمسیری ورامین از یک سو و متاثر از ارتفاعات البرز مرکزی از سوی دیگر و به دلیل داشتن پستی و بلندی های بسیار از نظر پوشش گیاهی دارای سیمای متفاوتی است. البته تیپ عمومی منطقه شامل درمنه می شود و در ارتفاعات کوه های پارک ملی سرخه حصار، پوششی از درختان بنه، ارس و انواع بادام کوهی را می توان مشاهده کرد.

• پوشش گیاهی منطقه گرمسیری شامل گز، تاغ، گون، خارشتر و اسپند؛
• پوشش گیاهی استپی کوهپایه شامل درمنه و گونه های بالشتکی مانند کلاه حسن، گون، چوبک و گیاهان دارویی مانند آویشن، قدومه، بومادران، کاکوتی و پونه کوهی؛
• درختان و درختچه شامل زالزالک، گوجه وحشی، سرو کوهی.

در پارک ملی سرخه حصار ۳۲ جامعه گیاهی به صورت طبیعی، نیمه طبیعی و دست کاشت وجود دارند. بیش از ۲۶۰ گونه گیاهی در سه حالت گراس، فورب و چوبی در پارک ملی سرخه حصار شناسایی شده اند. گونه های گیاهی نادر در حال انقراض در پارک های ملی خجیر و سرخه حصار عبارت اند از:

• گون (کتیرا)، نخود وحشی، فستوک، جو دو سر، عدس وحشی، نخود، گل کتانی، یونجه و ماش.

از گونه های دارویی، صنعتی و خوراکی مشخص پارک ملی سرخه حصار می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• بابونه، بومادران، خاکشیر، بارهنگ، سنبل الطیب، سیرک، شیرین بیان، آویشن، کاکوتی، والک، سیر، آب تره، سماق، زرشک.

گونه های جانوری پارک ملی سرخه حصار

منابع آب کافی، پناهگاه زیاد، و پوشش گیاهی متناسب با نیاز گونه ها، مجموعا زیستگاه مناسبی در دو پارک ملی خجیر و سرخه حصار و منطقه حفاظت شده جاجرود فراهم کرده است و حیواناتی همچون کل، بز، قوچ، میش البرز مرکزی، آهو، گراز، پلنگ، کفتار، روباه قرمز، شغال، گربه وحشی، گورکن، تشی و خرگوش در آن زیست می کنند. گونه شاخص منطقه بزمجه بیابانی تعیین شده است. البته در منطقه گونه های با اهمیت دیگری نظیر لاک پشت مهمیزدار غربی وجود دارد. این گونه علاوه بر اینکه حمایت شده است، در طبقه بندی IUCN نیز تحت عنوان آسیب پذیر قرار دارد. سایر گونه های با اهمیت دیگر از قبیل افعی البرزی ، افعی شاخدار، بزمجه دشتی در منطقه وجود دارند که در لیست IUCN به عنوان گونه های در معرض خطر انقراض هستند.

پارک های سرخه حصار و منطقه حفاظت شده جاجرود به علت برخورداری از زیستگاه های مختلف اعم از رودخانه ، کوهستان ، استپ ، دارستان ، کشتزار، باغات وهمچنین قرارگیری در مسیر مهاجرت تعداد زیادی از گونه های مهاجر از موقعیت بسیار خوبی جهت زندگی پرندگان برخوردار است و به همین دلیل گونه های متنوعی از پرندگان در زیستگاه های مختلف آن مشاهده می شود. درمجموع پرندگان پارک های ملی خجیر و سرخه حصار و منطقه حفاظت شده جاجرود ۱۱۵ گونه هستند که ۲۲/۶ درصد پرندگان ایران را تشکیل می دهد. پرندگان موجود در سرخه حصار شامل حواصیل خاکستری، حواصیل شب، بوتیمار، اگرت بزرگ، سرسبز، اردک ارده ای، خوتکا، اردک نوک پهن، فیلوش، عقاب ماهی گیر، کورکور، قرقی، طرلان، عقاب طلایی، عقاب شاهی، سارگپه، کرکس، دال سیاه، دلیجه، بالابان، بحری، شاهین، آبچلیک و آبیا می شود.

خزندگان و دوزیستان مار کرمی، کور مار دوسر، مارآتشی، مارپلنگی، ماردستی، مار آبی، مارشتری، شترمار،یله مار، تیرمار،سوسن مار، افعی شاخدار ایرانی، افعی کوفی، قورباغه معمولی و وزغ سبز در این پارک زندگی می کنند. گونه های حفاظت شده و در خطر انقراض این پارک شامل پلنگ، آهو، پازن، قوچ وحشی است. پلنگ در سال ۱۳۵۶ به تعداد ۳۲ قلاده در منطقه وجود داشت که در سرشماری سال ۱۳۸۰ به ۲ قلاده رسید. در سال ۱۳۵۶ قوچ و میش تعداد ۱۸۰۰۰ شمارش شد و در سال ۱۳۸۰ تعداد آن به ۲۷۶۵ رسید. بز و پازن که در ۱۳۵۶ تعداد ۳۰۰۰ بود در سال ۱۳۸۰ به ۳۲۷ رسید. در سال ۱۳۵۶ تعداد آهوان ۴۵۰ راس بود در سال ۱۳۸۰ به ۳۵ راس رسید.

خوش گذرانی در پارک ملی سرخه حصار تهران

رخه حصار از آن دسته جاهایی می باشد که قاجاریها برای قرق و شکارگاه استفاده می کردند. سلسله قاجار بسیار به گردش و تفریح اهمیت می دادند و خوشی و سرخوشی برایشان در درجه بالایی قرار داشت. سرخه حصار امروزه در فهرست پارک های ملی ایران و تحت حفاظت سازمان حفاظت از محیط زیست می باشد اما در حقیقت، در سال های گذشته، شکارگاهی مهم در کشور بوده است. پارک جنگلی سرخه حصار در شرق تهران واقع شده است و دارای ویژگی های ارزشمندی از نظر طبیعی است. گونه های بسیاری از گیاهان در این پارک ملی به چشم می خورد و آب وهوای متفاوتی در ساعات مختلف شبانه روز دارد. در این پارک امکانات و جذابیت های تفریحی بسیار وجود دارد که در ادامه هر کدام را معرفی خواهیم کرد.

پیاده روی

وقتی وارد چنین طبیعتی می شوید، جذاب ترین و راحت ترین تفریحی که برای همه افراد در دسترس است، پیاده روی های طولانی مدت خواهد بود. قدم زدن در میان درختان بلندقامت و تنفس اکسیژن حاصل از درختان این جنگل، لذتی دلچسب برای ساکنان شهر دودی تهران است. تمام نشانی ها، خیابان ها و میدان ها در پارک جنگلی سرخه حصار، با نام انواع درختان نام گذاری شده است و از جذابیت های طبیعت گردی در این جنگل، توجه به نام این مسیرها است.

ورزش و دوندگی

پارک سرخه حصار تهران در بیشتر ایام سال، سرسبز است و در تمام مناطق آن، گونه های گیاهی متنوعی سبز شده اند. به همین دلیل می توان این جنگل را یک کارخانه دائمی تولید اکسیژن دانست که در تمام مسیرهای آن، این محصول برای ریه های شما تولید می شود و هیچ قسمتی از این جنگل بدون درخت و هوای پاک نخواهد بود. بنابراین دوندگی در مسیرهای پست و بلند این پارک جنگلی از تفریحات محبوب ورزشکاران است و در تمام روزهای سال، به خصوص در روزهای آلوده که بیشتر نقاط تهران وضعیتی ناسالم دارند، این جنگل مکانی مناسب و مملو از هوای پاک برای دویدن و انجام سایر ورزش ها محسوب می شود.

پیک نیک

آخر هفته ها و روزهای تعطیل، بهترین فرصت است که از هوای دودی و خیابان های پرترافیک شهر به منطقه ای سبز و خوش آب وهوا پناه ببرید و برای شروع فعالیت روزهای آینده، انرژی دوباره بگیرید. پارک ملی سرخه حصار تهران یکی از بهترین گزینه ها برای لذت از زمان های آزاد است و هر زمان که به هوای تازه و آرامش طبیعت نیاز داشتید، باروبندیل را جمع کنید و با خانواده به سمت شرق تهران و این جنگل سرسبز بروید. پیک نیک دسته جمعی یکی از لذت بخش ترین خوش گذرانی ها در پارک جنگلی سرخه حصار تهران است.

دوچرخه سواری

از دیگر تفریحاتی که در این پارک جنگلی بکر و زیبا می توان انجام داد دوچرخه سواری است .بسیاری از گردشگران طرفدار پیست های دوچرخه سواری در تمام پارک های جنگلی تهران هستند و سرخه حصار یکی از بهترین پیست ها را برای دوچرخه سواری دارد. با دوستانتان به این پیست بروید و از دوچرخه سواری دسته جمعی و رکاب زدن در امتداد درختان سرسبز و بلندقامت لذت ببرید. اگر دوچرخه ندارید، می توانید از دوچرخه های این پارک استفاده کنید.

دهکده تفریحی

در پارک ملی سرخه حصار تهران یک دهکده تفریحی با نام کاج تعبیه شده است که در آن امکانات بسیاری از بازی های مهیج از جمله پینت بال، لیزرتگ، بیلیارد، پینگ پنگ، فوتبال دستی، دارت و… برای خلق لحظه های شاد و مهیج تعبیه شده است. علاوه بر این بازی ها، پارکینگ و باغ رستوران با اجرای موسیقی زنده، از دیگر مزیت های این مجموعه محسوب می شوند. زمین های سربسته و سرباز پینت بال از بخش های مهیج و جذاب دهکده تفریحی سرخه حصار تهران است. در هر سری در مدت زمان ۲ ساعت می توانید این بازی مهیج را با گروه های ۴ تا ۱۰نفره تجربه کنید. جلیقه ضد گلوله، لباس، دستکش، محافظ گردن، اسلحه و ماسک از وسایلی هستند که می توانید پیش از شروع بازی از مجموعه پینت بال سرخه حصار تحویل بگیرید.

از نکته هایی که قبل از بازی پینت بال باید بدانید، تماس با مجموعه و رزرو زمین بازی قبل از روز موعد است. اگر در روزهای تعطیل یا آخر هفته قصد دارید به زمین پینت بال این منطقه بروید، باید یک هفته تا ۱۰ روز قبل برای رزرو اقدام کنید؛ اما اگر در رزوهای عادی می خواهید این بازی مهیج را تجربه کنید، رزرو از ۴ روز قبل کفایت می کند.

پارک تفریحی آموزشی شهر ترافیک

شهر ترافیک یکی دیگر از امکانات تفریحی سرخه حصار است که علاوه بر تفریح، برای کودکان جنبه آموزش هم دارد. در این مجموعه تمام قوانین رفت وآمد در شهرهای بزرگ به کودکان و نوجوانان آموزش داده می شود و آن ها را با علائم مهم راهنمایی و رانندگی آشنا می کند. این قسمت از پارک، گزینه بسیار خوبی برای اردوهای آموزشی مختص کودکان و نوجوانان است و بسیاری از مربیان مدارس، دانش آموزان را برای تجربه لذت همزمان تفریح و آموزش به این شهر ترافیک می آورند. با وجود شهر ترافیک، باید سرخه حصار را مجموعه ای تقریباً کامل دانست که برای تمام سنین می تواند جذاب باشد.

معرفی جاذبه های پارک جنگلی توسکای تهران