مصطفی رحماندوست معروف به شاعر «صد دانه یاقوت» (زاده ۱ تیر ۱۳۲۹، همدان) شاعر، نویسنده و مترجم کتاب های کودکان و نوجوانان است. او از داوران و نمایندگان هیئت علمی جشنواره بین المللی شعر فجر بوده است.
زندگینامه مصطفی رحماندوست
مصطفی رحماندوست یکم تیر ۱۳۲۹ خورشیدی در همدان متولد شد. او شاعر خاطره انگیز و محبوب دوران کودکی نسل جوان و میانسال امروز است. شعر "صد دانه یاقوت" او را کمتر شخصی است که نشنیده باشد و حفظ نباشد. او شاعری است که بیش از سه نسل از کودکان و نوجوانان ایران زمین با اشعارش خاطره دارند. از زمانی که کودک بود و تقریبا ۱۱ سال داشت، متوجه شد که استعداد درخشانی در شعر گفتن دارد. او در کودکی اشعار مثنوی مولوی را حفظ کرده بود، شعرهایی که مادرش گاهی برای او زمزمه می کرد. خودش درباره کودکی خود می گوید: «پدرم قوی بنیه بود اما وقتی درباره کربلا شعر می خواند، اشکش در می آمد. برای من که او را قوی و زورمند می دیدم، دیدن اشک و اندوهش عجیب بود. خیلی دلم می خواست بدانم آن کلمه ها چه هستند و چه قدرتی دارند که پدر زورمندم را به گریه می نشاندند.» همین موضوع باعث شد تا رحماندوست برای یادگیری خواندن و نوشتن شتاب کند و شعرهای دیوان شعرا را بخواند. در مدرسه حافظ می خواند و سعی می کرد، اشعار این شاعر بزرگ را حفظ کند. بعد از گذراندن دوره ابتدایی او وارد دبیرستان شد و در رشته علوم انسانی که در آن زمان نام رشته ادبی داشت، تحصیل کرد. مصطفی رحماندوست در دوره دبیرستان هم فرد کتاب خوانی بود. او در گفت وگویی درباره کتابخانه دبیرستان ابن سینا که در آن درس می خواند گفت: «کتابخانه خوبی داشت، اما به سختی می توانستم ازآنجا کتاب بگیرم، بسیاری از کتاب های آنجا را خواندم. کمبودها را هم با کرایه کردن کتاب و مطالعه سریع آن جبران می کردم. شبی یک ریال کرایه کتاب می دادم. خلاصه بعضی از کتاب ها را هم از بچه های اهل کتاب می شنیدم تا کرایه کمتری بپردازم».
تحصیلات و سوابق مصطفی رحماندوست
او پس از اخذ مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، به عنوان کارشناس کتاب های خطی در کتابخانه مجلس مشغول به کار شد و سپس به عنوان مدیر مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مدیر مسئول نشریات رشد، سردبیر رشد دانش آموز، سردبیر و پدیدآورنده سروش کودکان و نوجوانان، سردبیر مجله شهرزاد قصه گو به فعالیت خود ادامه داد. او همچنین به مدت سه سال مدیر کل دفتر مجامع و فعالیت های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران بوده است که بنابر گفته خودش، آغاز راه او برای انتقال ادبیات برگزیده کودکان و نوجوانان ایران به زبانهای دیگر بوده است. او در سال ۱۳۷۱ در رشته زبان و ادبیات فارسی به ادامه تحصیل پرداخت و پس از دوره کارشناسی ارشد، به دریافت نشان درجه یک هنری (دکترا) نائل آمد. مصطفی رحماندوست، علاوه بر این، مدرس داستان نویسی و قصه گویی و ادبیات کودکان و نوجوانان در دانشگاه ها نیز بوده است. وی پس از بازنشستگی از سمت های دولتی، مدیر گروه شکوفه (بخش کودکان و نوجوانان) انتشارات امیرکبیر و مشاور رئیس کتابخانه ملی ایران شد. و اقدام به تأسیس و راه اندازی پایگاه اینترنتی «کتابخانه ملی کودک و نوجوان ایران» کرد و توانست تا دهمین سال شروع به کار این پایگاه متن کامل بیش از بیست و چهار هزار عنوان کتاب کودک و نوجوان را برای پژوهشگران قابل دسترسی کند. او همچنین یکی از اعضای اصلی داوران جشنواره بین المللی فیلم کودکان و نوجوانان اصفهان و جشنواره بین المللی تئاتر کودکان و نوجوانان است. او عضو هیئت های داوری کتاب سال، جشنواره های کتاب و مطبوعات کودکان و عضو شورای موسیقی کودکان و شورای کتاب کودک ایران نیز بوده است.
فعالیت های مصطفی رحماندوست
رحماندوست پس از ۱۳۵۷ با عنوان مدیر مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشغول به کار شد. از آن پس به عنوان مدیر برنامه کودک سیما، سردبیر نشریه پویه ، مدیر مسوول نشریات رشد، مدیر کل دفتر مجامع و فعالیت های فرهنگی، سردبیر رشد دانش آموز، سردبیر سروش کودکان و داور جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان (اصفهان) ایفای نقش کرد. رحماندوست به مدت سه سال مسوولیت مدیر کل دفتر مجامع و فعالیت های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برعهده داشت و علاوه بر این، مدرس داستان نویسی و ادبیات کودکان و نوجوانان در دانشگاه ها نیز بود.
آثار مصطفی رحماندوست
از این نویسنده و شاعر ایرانی، تاکنون سیصد و چهارده اثر به صورت مجموعه شعر برای کودکان و نوجوانان، تألیف و ترجمه داستان های کودکان و نوجوانان و کتابهایی دربارهٔ فنون قصه گویی و ادبیات کودکان در ایران و جهان منتشر شده است. تیراژ کتاب های او به بیش از شش و نیم میلیون نسخه می رسد و برخی از آثار او از جمله «قصه دو لاکپشت تنها»، «بازی با انگشت ها»، «سه قدم دورتر شد از مادر»، «دو تا عروس، دو تا داماد» و … به سیزده زبان ترجمه شده است.
از آثار او می توان به نام های زیر اشاره کرد:
- فرهنگ آسان: دانشنامه ویژه کودکان و نوجوانان
- فوت کوزه گری: مجموعه ای ارزشمند از ضرب المثل های ایرانی
- ترانه های نوازش
- ترانه های نیایش
- لالایی ها: شامل مجموعه ای از لالایی ها که از آن میان «لالایی عاشورا» و «گنجشک لالا» بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
- مجموعه شعرهای «قصه های پنج انگشت» و «بازی با انگشت ها» که ریشه در ادبیات فولکلور ایران دارد.
- مجموعه شعر «دوستی شیرین است»
- هیچانه ها
- سفید بود، سفید تنها بود
- این تریزی ، آن تریزی
- ریشه ها در خاک، شاخه ها در باد
- زیباتر از بهار
- باغ مهربانی ها
- قصه گویی، اهمیت و راه و رسم آن
او همچنین با انتشار برخی از آثارش با کمک تسهیلات آسان نشر تحت عنوان عمو مصطفی در آمریکا، امکان مطالعه، گوش دادن و خریدن کتاب هایش را برای کودکان ایرانی خارج از کشور مهیا ساخته است. شعر «صد دانه یاقوت» یکی از مشهورترین و شناخته شده ترین اشعار اوست. این شعر و برخی از اشعار او در دوره تحصیلات ابتدایی و در درس زبان فارسی آموزش داده می شود.
زندگی نامه افسانه شعبان نژاد شاعر و نویسنده ادبیات کودک و نوجوان
