در حال حاضر صنعت خودروسازی در جهان با سرعت زیاد به سمت استفاده از اتومبیل های دنده اتوماتیک (گیربکس اتوماتیک) می رود، این در حالی است که سیستم های گیربکس اتوماتیک نسبت به نوع معمولی دارای مزایا و فواید فوق العاده زیادی است که بسیاری از این فواید هنوز ناشناخته مانده است.در ادامه برخی از معایب و مزایای گیربکس اتوماتیک را برخواهیم شمرد.
مزایای گیربکس اتوماتیک
بعد از فهمیدن نحوه کارکرد این فناوری به طور مختصر، وقت آن رسیده است که به مزایا و معایب خودروی دنده اتوماتیک بپردازیم. قبل از اشاره به این موارد، گفتن این نکته ضروری است که این مزایا و معایب گیربکس اتوماتیک به صورت کلی عنوان می شود و مختص مارک و برند خاصی در خودروها نیست. در بعضی از مدل ها ممکن است یک یا چند مورد از آنها دیده نشود یا جای آن در دسته بندی عوض شود. ضمن اینکه با پیشرفت هر روزه تکنولوژی، این موارد یا بهبود می یابند و یا جای خود را به موردهایی جدیدتر می دهد.
- یکی از بهترین احساسات استفاده از گیربکس اتوماتیک این است که اگر راننده همیشه در جاده های پر ترافیک و شلوغ رانندگی می کند، دیگر از تعویض دستی و فشردن مدام ۳ پدال زیر پایش خسته و کلافه نمی شود و پا درد نمی گیرد چرا که اکثر این کارها را این جعبه دنده انجام می دهد.
- تعویض دنده و سرعت در یک جعبه دنده اتوماتیک بسیار نرم و بدون دردسر انجام می گیرد.
- از آنجا که عوض شدن دنده بدون دخالت راننده و هوشمند انجام می شود، برای همین همیشه برای این کار بهترین سرعت موتور توسط خود گیربکس انتخاب و در نتیجه استهلاک کم می شود و عمر مفید موتور زیاد می شود.
- نرمی و اندازه درست و مشخص دور موتور در هنگام تعویض دنده باعث می شود که راندمان و کارایی خودرو و راننده در هنگام رانندگی به بهترین میزان خود برسد.
- میزان استهلاک و خرابی طبیعی در گیربکس های اتومات به مراتب کمتر از مدل دنده دستی است.
- جعبه دنده خودروهای اتومات اغلب به صورتی طراحی می شود که فاکتور ایمنی و احتیاط در سرعت در اولویت رانندگی قرار می گیرد.
بررسی معایب گیربکس اتومات
خودروهای با گیربکس اتومات در جهت ارائه خدمات بهتر به افراد و مصرف سوخت پایین تر بهترین اختراع انسان در صنعت خودروسازی هستند. گیربکس اتوماتیک به خاطر ایمنی زیادی که برای خودرو به ارمغان می آورد قوانین صنعت تولید خودرو را کاملا دگرگون کرد. مسلما خودروهای با این نوع گیربکس با خودروهای دارای گیربکس دستی تفاوت بسیاری دارند و گیربکس اتومات با مزایا و معایبی همراه است.
گیربکس اتومات در برابر گیربکس دستی مزایایی دارد و در مواردی با ضعف هایی همراه است که عملکرد ضعیف آن را به دنبال دارد. از این رو قصد داریم در این مطلب شما را با ضعف های گیربکس اتومات آشنا نماییم. از آنجا که هر تکنولوژی فاقد نقص و عیب نیست تکنولوژی گیربکس اتومات هم از این حیث جدا نبوده به این ترتیب در انتخاب آن با آگاه شدن از نقاط قوت و ضعفش تصمیم گیری درست تری اتخاذ خواهید کرد.
به طور کلی در ترافیک های متعدد و طولانی شهری استفاده از گیربکس های دستی آزاردهنده بوده و بکارگیری گیربکس اتومات برطرف کننده این معضل خواهد بود. با فراگیر شدن تکنولوژی گیربکس خودکار به جای دستی حتی در برخی خودروهای ملی نیز افراد زیادی علاقمند هستند تا گیربکس دستی ماشین خود را به اتومات تبدیل کنند. که برای این کار باید به مراکز مخصوص آن مراجعه کرد چرا که نصب اشتباه و غیراستاندارد آن مشکلات و هزینه های زیادی را به دنبال خواهد داشت.با وجود این که تبدیل گیربکس دستی به نوع خودکار برای اکثر خودروها امکان پذیر است ولی این کار برای ماشین هایی که دارای مدل اتومات هستند منطقی خواهد بود. چنانچه مدل اتومات خودروی شما توسط شرکت سازنده، تولید شده می توانید نسبت به تبدیل گیربکس دستی به اتومات اقدام کنید. بیشتر افراد رانندگی در نبود پدال کلاچ را جذاب می دانند ولی گیربکس اتومات علی رغم مزایایی مانند تجربه یک رانندگی لذت بخش و راحت با نواقصی هم همراه است.در این نوع گیربکس به خاطر ساختار پیچیده ای که دارد فرایند عیب یابی دشوار می شود. در ادامه مطلب به بررسی مشکلات و ضعف های گیربکس اتومات می پردازیم.
۱. تعویض دنده همراه با تاخیر
از مهمترین معایب گیربکس اتومات به خصوص در سفرهای درون شهری تاخیر در تعویض دنده می باشد. هر چند این زمان خیلی بهبود پیدا کرده ولی در موارد جزئی حتی رانندگان مبتدی متوجه آن می شوند. البته از نظر اکثر کارشناسان، این تاخیر زمانی طبیعی بوده چرا که در گیربکس اتومات، سنسورهای هوشمند باید زمان تعویض دنده را تشخیص داده و وظیفه خود را انجام دهند و این کار را نیز باید سیستم تعبیه شده روی گیربکس اتومات اجرا کند.
۲. وجود ضعف در خلاص بودن دنده
افرادی این ضعف را بهتر متوجه می شوند که در خیابانی پرترافیک یا بزرگراه با خاموش شدن یا خراب شدن اتومبیل روبرو شده اند و برای انتقال خودرو به کنار خیابان صدای بوق های مکرر خودروهای پشت سری را می شنوند بدون این که بدانند راننده مقصر نیست و گیربکس اتوماتیک ضعف دارد. در خودروهای با گیربکس اتومات برای رفتن به حالت دنده خلاص باید خودرو را روشن کرده تا بتوان روی حالت N یا خلاصی قرار گرفت. تاکنون راه حل جامعی برای این ایراد گیربکس اتومات ارائه نشده است.
۳. عوض کردن دنده در دور موتور بالا
یکی دیگر از مشکلات گیربکس اتومات، عوض کردن دنده در دور موتور بالا است. ممکن است به خاطر ماند طولانی در ترافیک، عمر گیربکس یا بالا نبودن ساخت، تغییر بیش از اندازه سرعت، مسافرت طولانی با این مشکل مواجه گردید. این ضعف علاوه بر استهلاک گیربکس به موتور هم فشار می آورد.
۴. کمتر بودن عمر گیربکس
گیربکس اتومات بنا به دلایلی نسبت به نوع دستی بیشتر در معرض خرابی بوده و عواملی مانند ضربه های ناگهانی ناشی از دنده معکوس، تاخیر در تعویض دنده، از کار افتادن سنسورها، درگیری بیش از حد گیربکس در تغییر سرعت، تولید گرمی بیشتر در تایم تعویض دنده، دلایل فنی و … عمر و سلامتی گیربکس های اتومات کاهش پیدا می کند و احتمال خرابی آن بالا می رود. البته شیوه استفاده درست و رسیدگی به موقع می تواند سرعت خرابی گیربکس اتومات را پایین بیاورد.گیربکس اتوماتیک نسبت به گیربکس دستی دارای چرخ دنده و قطعات متحرک زیادتری است. از این رو با کمبود روغن یا عدم بهره گیری از روغن مناسب، اصطکاک قطعات بیشتر شده و در نهایت هزینه های هنگفتی را به دنبال دارد.
۵. تعمیر هزینه بر
از دیگر معایب گیربکس اتومات به هزینه بالای تعمیر آن می توان اشاره کرد. البته این قیمت به دلیل قطعات گران قیمت موجود در دنده اتومات، تعداد کارشناسان و متخصصان کم دنده اتومات در شهرها و کل کشور، دستمزد زیاد تعمیر و تعویض، استفاده زیاد از دنده معکوس، ترافیک و تغییر ناگهانی سرعت بر بالارفتن هزینه های تعمیر گیربکس اتومات تاثیر می گذارند.
۶. مصرف سوخت زیاد
گیربکس اتومات می تواند تا ۲۰ درصد مصرف سوخت را افزایش دهد. به این دلیل که کلاچ همواره درگیر است و دور موتور دائم در نوسان می باشد که موجب می شود موتور دائما کار کند. از سویی به خاطر شتاب کم، راننده مجبور شده بیشتر پدال گاز را درگیر سازد و مصرف خودرو بیشتر می شود. البته در کشورمان با توجه به تحقیقاتی که سازمان بهینه سازی مصرف سوخت انجام داده بیان شده که مصرف گیربکس اتومات فقط ۵-۱۶درصد بیشتر از جعبه دنده های دستی است و در مواقعی حدود ۲ لیتر بیشتر از انواع دستی در هر صد کیلومتر مصرف می کند.
در چه خودروهای می توان گیربکس اتوماتیک را نصب کنیم؟
علی رغم این که تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک برای بیشتر خودروها امکان پذیر است، اما این کار فقط برای خودروهایی که دارای مدل اتومات هستند، عاقلانه خواهد بود.اگر مدل اتومات خودروی شما توسط کارخانه خودروسازی تولید شده است، می توانید نسبت به تبدیل گیربکس مدل دستی آن به اتومات اقدام نمایید.با وجودی که نمی توانیم نسبت به عملکرد حرفه ای آن مطابق با ساخت کارخانه اطمینان داشته باشیم، اما استفاده از مکانیک ماهر و متخصص در این حوزه، که پیش از این تجربه تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک را داشته باشد، اوضاع را بهتر خواهد کرد. اگر گیربکس اتوماتیک غیرفابریک روی خودرو قرار داده شود، درگیری بین پیشرانه خودرو و گیربکس با مشکلاتی همراه شده و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار می دهد.
مراحل نصب گیربکس اتوماتیک بر روی خودرو
لازم به ذکر است که تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک در هر خودرو مختص به همان مدل و برند می باشد. برای این کار لازم است که کل سیستم دنده ها و وابسته های به آن تعویض شوند؛ زیرا عملکرد گیربکس اتوماتیک کاملا متفاوت است.اما فرمول کلی شامل تعویض گیربکس، سیم کشی، سیستم کنترل برق ECU، پولوس ها، دسته سیم، اهرم دنده، رادیاتور، بوستر ترمز، فلای ویل و میل لنگ می شود. در بعضی خودروها به دلیل تغییرات ایجاد شده در سیستم برق خودرو، ایربگ ها نیز باید تعویض شوند.همین طور ممکن است نیاز به جایگزینی قطعاتی مانند پمپ، مبدل گشتاور و چندین قطعه دیگر برای مکان جای دادن و علکرد صحیح جعبه دنده اتومات داشته باشید.