پیش از نصب رینگ و تایر روی خودرو باید به چه نکاتی توجه داشت؟ مونتاژ، بالانس رینگ و تایر باید توسط افراد حرفه ای و با استفاده از تجهیزات مخصوص انجام شود. مهره های تایر باید به صورت ایمن بسته شوند. رینگ ها باید بدون خمیدگی و تاب و آسیب دیدگی نداشته باشند. هیچ گرد و خاکی هم نباید بین مرکز و رینگ دیده شود. گشتاوری که برای سفت کردن پیچ های چرخ روی پیچ ها اعمال می شود، باید یکسان باشد. چرخ باید به طور امن روی مرکز بنشیند.
بالانس چرخ ها
بالانس یعنی توزیع یکنواخت وزن تایر پیرامون محور گردش، یعنی جایی که مرکزثقل یا تعادل مجموعه رینگ و تایر منطبق بر مرکز گردش است. تعریف انگلیسی ها از بالانس تایر هم به این صورت بوده که چرخ زمانی بالانس است که جرم تایر، وقتی روی رینگ یا روی محور خودرو مونتاژ می شود، به طور یکنواخت روی محور توزیع شود. یعنی هیچ نقطه ای روی تایر، سنگینی نکند.
چگونه متوجه شویم که لاستیک خودرو به بالانس نیاز دارد؟
اگر در سرعت های بالا قادر به کنترل لرزش فرمان خودرو و یا ترمز خودرو نبودید، یا به طور چشم گیری میزان سوخت مصرفی خودرو افزایش یافت. اگر به تازگی خرید رینگ و لاستیک انجام داده اید و از بالانس آن اطمینان ندارید، برای جلوگیری از خطرات دیگر به یک متخصص در این زمینه مراجعه کنید.با بررسی لاستیک و سیستم جلوبندی خودرو علت مشکل مشخص می شود. اگر مشکل مربوط به عدم تعادل لاستیک باشد، با بالانس کردن مشکل حل می شود یا گاهی ممکن است که رینگ ها مشکلی داشته باشند و با تعویض رینگ مشکل حل شود.
اثرات بالانس نبودن تایر
بالانس یا بالانس نبودن تایرها می تواند کیفیت رانندگی را به خوب یا یک بد تبدیل کند. بعضی خودروها (و بعضی راننده ها) نسبت به دیگران، حساسیت بیشتری نسبت به عدم بالانس تایر دارند، ولی هیچ کس از لرزش خودرو خوشش نمی آید. بالانس نبودن رینگ و تایر یا نصب نادرست آن می تواند اثرات نامطلوب بر کیفیت رانندگی داشته باشد و عمر تایر، بلبرینگ ها و دیگر اجزای سیستم تعلیق را کاهش دهد. اگر خودرو دارای لرزش باشد، به طور معمول در سرعت های نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ کیلومتر بر ساعت اتفاق می افتد و حتی ممکن است با افزایش سرعت این مشکل افزایش پیدا کند. این مشکل احتمالاً مربوط به بالانس تایر خودرو است. یکی دیگر از عللی که می تواند منجر به لرزش شود، این است که این مجموعه کاملاً گرد نیست. اما مشکل زمانی به وجود می آید که نقطه بالانس تایر که معمولاً توسط تایرساز تعیین می شود با نقطه بالای رینگ، درست روی هم منطبق می شوند. این امر باعث دوبرابر شدن جهش یا خروج و انحراف می شود. اگر مشکل لرزش به وسیله بالانس دوباره برطرف نشد، آن گاه از نصاب حرفه ای بخواهید تا انحراف تایر را بررسی کند. درصورتی که چنین جهشی وجود داشته باشد، در بیشتر اوقات می توان آن را با چرخاندن تایر به آرامی بر رینگ برطرف کرد.
روشی برای بالانس کردن تایر
تکنسین باید تایر را روی رینگ شل کند و آن را ۱۸۰درجه بچرخاند. سپس مجدداً آن را روغن کاری و دوباره باد کند. با این کار، انحراف باید تا حد زیادی کاهش یابد اما اگر این اتفاق نیفتاد، یک بار دیگر آن را انجام دهد. اما این بار، آن را تنها ۹۰ درجه بچرخاند. در تلاش سوم، آن بادیگر ۱۸۰ درجه بچرخاند. با انجام این کار، نقطه بالاییِ روی تایر باید در هر ربع از چرخ امتحان شود. در یکی از این نقاط، تایر و رینگ بیشترین تعادل را خواهند داشت یا در اصطلاح مجموعه رینگ و تایر درگردترین حالت ممکن قرار می گیرند. در همان نقطه، تایر را دوباره بالانس و سپس در حین رانندگی آزمایش کنید. در صورتی که مشکل تایر برطرف نشده باشد، این مشکل می تواند از جای دیگری در تایر یا حتی از خودرو باشد. در صورتی که تایر یا مجموعه رینگ به خاطر رینگ کردن نادرست، بترکد یا منفجر شود، آسیب های جدی به قطعات حساس خودرو وارد خواهد شد.
نصب صحیح لاستیک روی رینگ
به منظور افزایش طول عمر مفید تایر و جلوگیری از صدمات احتمالی که ممکن است در اثر استفاده ی غلط از تایر با رینگ به وجود بیاید لازم است قبل از نصب تایر روی رینگ و همچنین هنگام نصب به نکات مهم زیر توجه نماییم:
- مطمئن شوید که رینگ و تایر از نظر اندازه با یکدیگر تطابق داشته، با مشخصات توصیه شده ی سازنده خودرو و تایر متناسب باشند. باید توجه داشت که استفاده از رینگهای بزرگتر به منظور تغییر ارتفاع مجموعه رینگ و تایر از استاندارد مشخص شده ی خودرو، علاوه بر صدمه زدن به سیستم تعلیق و جلوبندی خودرو، باعث تغییر قطر و محیط چرخ و مسافت پیموده شده توسط آن در دور مشخص موتور میگردد. در نتیجه میزان مسافت پیموده شده واقعی چرخ و نیز سرعت حرکت با آنچه نمایشگرهای کنترلی خودرو نشان میدهند تطابق نخواهد داشت. همچنین باید توجه نمود که در این حالت پهنای تایر نیز از محدوده ی مجاز اعلام شده خودروساز نباید تجاوز کند زیرا محدودیت فضای حرکت چرخ، آزادی عمل و فرمان گیری چرخ در هنگام پیچیدن را محدود می کند.
- طول پیچها مناسب باشد و پیچ و مهره ها درست بسته و محکم گردند.
- از صدمه زدن، خراشیدن و یا خم کردن رینگ در اثر ضربه جدا خودداری نمایید.
- هنگام نصب تایر، به خصوص تایرهای رادیال تیوبلس، حتما باید از روان کننده های غیرروغنی مانند آب و صابون استفاده نمایید تا تایر به سهولت روی رینگ مستقر شود. استفاده از تایر لیور و پتک برای در آوردن و جا انداختن تایر علاوه بر آنکه باعث صدمه رساندن به رینگ می شود، ناحیه ی حساس طوقه ی تایر را دچار صدمه نموده، از عمر آن میکاهد.
- در تایرهای رادیال سواری اگر تا فشار psi 40طوقه های تایر روی رینگ جا نیفتد باید از اعمال فشار بیشتر خودداری نموده، تایر را از رینگ خارج کرد، سپس طوقه های بالا و پایین را مجددا با روان کننده آغشته نموده، تایر را روی رینگ جا انداخت.
- بالانس بودن رینگ به خصوص در تایرهای رادیال و چرخهای جلو از اهمیت خاصی برخوردار است. برای حصول بهترین نتیجه در بالانس چرخ و کاستن از میزان وزنه های مصرفی برای ایجاد تعادل موردنیاز جهت بالانس کردن چرخ باید سنگین ترین نقطه ی تایر در مجاورت سبکترین نقطه ی رینگ قرار گیرد. این نقاط غالبا با علائمی رنگی، روی بدنه ی رینگ و تایر مشخص می گردند.
- در صورتی که برای بالانس چرخ نیاز به استفاده از وزنه های تعادل باشد، سعی کنید که حتی الامکان از وزنه های چسبی استفاده کنید تا از خراشیده شدن سطح رینگ پیشگیری شود.
- در صورتی که چرخها بالانس نباشند کیفیت حرکت، راحتی راننده و فرمان گیری مناسب چرخ تحت تأثیر قرار میگیرد. عمر تایر کاهش یافته و کنترل خودرو مشکل تر می شود و به علت جذب تکانها و شوک های ناشی از ناهمواری جاده، به اجزای شاسی و سیستم تعلیق خودرو صدمه وارد خواهدشد.
- صدمه دیدن طوقه به علت جاگذاری غلط تایر روی رینگ و جاگذاری تایر بایاس و یا رادیال تیوبدار در رینگ تایرهای بدون تیوب، موجب می شود تا هوا به درون لایه های بدنه ی تایر نفوذ کرده، قسمتی از بدنه متورم و یا دو پوست شود. برای جلوگیری از بروز این عیب لازم است که هنگام نصب تایر روی رینگ کاملا دقت گردد تا به ناحیه ی طوقه صدمه ای وارد نشود و این کار با مهارت و دقت کافی انجام گیرد. همچنین نوع تایر و رینگ از لحاظ تیوب دار یا بدون تیوب بودن باید با یکدیگر تطابق داشته باشند
انتخاب، نگهداری ونصب صحیح تیوب و فلپ
در صورتی که تایر خودرو از نوع تیوب دار باشد توجه به نکته های زیر جهت نصب صحیح لاستیک روی رینگ کاملا ضروری است:
تیوب در مقابل عوامل مخرب جوی مانند نور خورشید و بدن بسیار حساس است و قرار گرفتن تیوب در معرض این عوامل باعث فرسایش تدریجی و فساد تیوب میشود. این نکته به ویژه در شهرهای بزرگ صنعتی که هوایی آلوده داشته و میزان آلایندگی اوزون قابل توجه است، اهمیت ویژه ای دارد. لذا توصیه میگردد که در صورت نگهداری از تیوب و انبار نمودن آن، حتما تیوب داخل بسته ای محافظ (نظیر کیسه ی پلی اتیلن مشکی) و در محلی سرپوشیده و نسبتا خنک نگهداری شود. علاوه بر تایر، تیوب و نوار نیز نیاز به مواظبت مناسب دارند. وظیفه ی تیوب، حفظ فشار باد داخل تایر و جلوگیری از خروج هوا می باشد. عملکرد خوب و مناسب تیوب به کارایی مناسب والو آن هم بستگی دارد. تیوبی که مدت زمانی کار کرده به اندازه ی تیوب نو کارایی ندارد، هر چند ممکن است از نظر ظاهری کاملا سالم به نظر بیاید. باید توجه داشت که هنگام استفاده، به ویژه به قسمتهایی از تیوب که در تماس با رینگ هستند (اثرات حرارتی دیسک ترمز) و نیز به قسمتی از تیوب که در اطراف والو قرار دارد و خود والو تیوب، فشار و تنش زیادی وارد می شود. بنابراین هرگاه اقدام به جاگذاری و نصب یک تایر نو می نمایید حتما از تیوب و نوار نو نیز به طور همزمان استفاده کنید.
کاملا ضروری است که تیوب و نوار دارای ابعادی متناسب با تایر و رینگ باشند. یک تیوب مستهلک (کهنه شده)، خیلی کوچک و یا خیلی بزرگ و یا نوار نامتناسب برای تایر مشکلات جدی به وجود می آورند. همچنین جاگذاری ناشیانه ی تیوب منجر به پنچری و احتمالا خرابی تایر می شود. اگر ابعاد تیوب از ابعاد تایر بزرگتر باشد در تیوب تا شدگی و یا چروکیدگی به وجود می آید که پس از مدت مشخصی به شکستگی تبدیل شده و هوای داخل آن نشت خواهد کرد. برعکس، یک تیوب کوچکتر در یک تایر با ابعاد بزرگتر، با توجه به فشار هوای داخل، بیشتر کشیده شده و افزایش طول می یابد. دیواره های نازک تیوب تحت کشش، بعد از گرم شدن تایر یا در زمان برخورد به مانع خارجی مستعد ترکیدن هستند.
- قبل از قرار دادن تیوب داخل تایر، مطمئن شوید که تیوب و داخل تایر کاملا تمیز و خشک باشند. سطح تیوب را به آرامی تمیز کنید و آن را با پودر تالک آغشته نمایید.
- هرگز به داخل تایر، پودر تالک نریزید.
تیوب در حالتهای زیر می تواند به وسیله ی نوار نیز صدمه ببیند:
- اگر عرض نوار با اندازه ی تایر و عرض رینگ تناسب نداشته باشد.
- اگر نوار کهنه و یا صدمه دیده دوباره مورد استفاده قرار گیرد.
- اگر لبه های نوار در زمان نصب و جاگذاری تایر توسط رینگ گاز گرفته شود.
بنابراین قبل از جاگذاری تایر روی رینگ، با تماس و لمس انگشتان دست مطمئن شوید که لبه های نوار به درستی روی سطح داخلی تایر خوابیده و بدون هیچگونه چروکیدگی در جای خود مستقر شده باشد. هرگز از نوار کهنه، خراشیده و یا صدمه دیده استفاده مجدد ننمائید.
در اینجا لازم است به عیبی که «گاز گرفتگی تیوب» نام دارد، اشاره شود. معمولا این عیب در حالات خاص زیر پدید می آید:
- بی توجهی و عدم مهارت در جاگذاری و نصب تایر با تیوب در رینگ
- لبه ی طوقه های صدمه خورده تایر
- نصب غلط تایر (از نظر مرکزیت) در یک رینگ کانال دار (دارای گودی در وسط رینگ)، در تایرهای باری
- عدم استفاده از نوار در رینگ های چندتکه.
بالانس چرخ خودرو چگونه انجام می شود؟
