یکی از جاهای دیدنی و تاریخی ایران زیبا، استان مرکزی و شهر اراک است. همچنین اراک یکی از بزرگ ترین شهرهای صنعتی ایران است که بسیاری از کارخانجات نیز در اطراف این شهر قرار دارند. مساحت بزرگ ترین شهر مرکز ایران، 70 کیلومتر مربع و آب و هوای آن اغلب گرم و خشک است. تاریخ شهر اراک و قدمت آثار و بناهای تاریخی در آن، عموما به دورۀ قاجاریه و فتحعلی شاه قاجار بر می گردد. برخی ممکن است تصور کنند اراک مقصد توریستی جذابی برای سفر نیست، اما بر خلاف این تصور، جاذبه های طبیعی آن مثل نزدیکی به کویر و آسمان صاف و پرستاره، بناهای تاریخی و گردشگری، صنایع دستی و سوغات اراک از جذابیت های بی رقیب این شهر مرکزی است.
وقتی به شهر اراک سفر می کنید باید بدانید که با رفتن به بازار سرپوشیدۀ اراک که یکی از زیباترین بازار های سرپوشیدۀ ایران است، می توانید علاوه بر لذت بردن از فضای بازار، از صنایع دستی اراک و سوغات آن لذت وافر ببرید. شاید اسم معروف ترین سوغات اراک نیز به گوشتان خورده باشد و بارها با فکر کردن به طعم نان فطیر دلتان ضعف رفته باشد! بیشترین حجم سوغات اراک را خوراکی ها و خوردنی های خوشمزه و متنوعی تشکیل می دهد که از قضا، در سراسر ایران طرفداران جدی و پر و پا قرصی دارد. مثلا امکان ندارد کسی بخواهد از کیفیت و خوشمزگی اناری تعریف کند و نگوید انارش، انار ساوه است! یا هنگام سفر به اراک صف طولانی خرید نان فطیر به تعداد بالا را ندیده باشد!
شاید طعم ها و تجربه های لذیذ، بیشترین چیزی باشد که باعث می شود کسانی که اهل غذا و خوراکی های متنوع و خوشمزه و سنتی هستند، حداقل سالی یک بار را به این شهر مرکزی راهی بشوند و علاوه بر آن از صنایع دستی اراک نیز دیدن کنند. از خوراکی ها و سوغات خوشمزۀ اراک می توان به نان فطیر، انار، انگور و کشمش، گردو، جوزغند، لبنیات و گوش فیل و غیره اشاره کرد. اگر که این بهشت شهرهای مرکزی نیست، پس کجا می تواند باشد؟
1. گردو
میان مغز های مختلف و خشکبار، گردو از پر طرفدار ترین آن هاست. مصرف گردو و طعم آن را می توان در انواع غذا های ایرانی و وعده های غذایی ایرانیان پیدا کرد. غذا هایی مثل فسنجان، مرغ ترش، کشک بادمجان و غیره، همچنین صبحانۀ معروف و خوشمزۀ ایرانی یعنی نان و پنیر و گردو از دلایل خواستنی و پر طرفدار بودن این محصول است. در بسیاری از باغ های روستاهای اطراف اراک، باغ های وسیع گردو به چشم می خورد و گردوهای اراک، یکی از مرغوب ترین انواع گردو در ایران و یکی از مهم ترین های سوغات اراک است.
2. انگور و کشمش
از پر طرفدار ترین های سوغات اراک می توان به انگور و کشمش این شهر نیز اشاره کرد. در اطراف اراک، تاکستان های گسترده و زیادی وجود دارد که بیش از 20 درصد نیاز کشور به انگور را تامین می کنند. روستای هزاوه در اراک، یکی از مهم ترین روستاهای کشور در زمینۀ کاشت و برداشت انگور است. از انگور فرآورده هایی مانند شیرۀ انگور، شربت انگور، سرکۀ انگور، مویز و کشمش و سرکه شیره تهیه و در این شهر به فروش می رسد.
3. انار
یکی از اصلی ترین محصولات استان مرکزی و سوغات اراک و همچنین شهر ساوه، انار است. انار ساوه بدون شک از مرغوب ترین انارهای ایران محسوب می شود. فصل برداشت انار از اوایل پاییز تا اواخر فصل پاییز است و همین فراوانی و اهمیت انار در شهر ساوۀ اراک باعث شده است که هر ساله در شهر ساوه، جشنوارۀ انار برگزار شود.
4. نان فطیر
میان نان های سنتی ایران، می توان از نان فطیر نام برد که خوشمزه ترین سوغات اراک است. نان فطیر در سفره های نوروزی اراک، از قدیم تا به امروز جای مخصوص و ویژه ای داشته و همیشه استفاده می شده است. نان فطیر اراک بدون هیچ گونه خمیرمایه ای عمل می آید و همچنین به روش سنتی پخته می شود. نان فطیر گونه ای از نان شیرمال است که روی آن با زرد چوبه و زردۀ تخم مرغ زده می شود و در اندازه های کوچک، به اندازۀ کف دست، در تنور پخته می شود.
5. جوزغند
از بین سوغات اراک، می توان از جوزغند نام برد که نوعی شیرینی محلی است. جوزغند شیرینی محلی شهر نراق اراک است که به صورت گسترده در شهر های دیگر اراک هم پیدا می شود. این شیرینی بسیار خوشمزه، پر زحمت و سخت تهیه و پخته می شود اما کاملا ارزش امتحان کردنش را دارد. جوزغند از میوه ای به نام «آلگ» تهیه می شود که هم خانوادۀ هلو است و طعمی ملس، ترش و شیرین، دارد. طرز تهیۀ این شیرینی 15 روز زمان می برد و به خاطر تمام این پروسۀ پر زحمت و نوع میوه ای که برای آن استفاده می شود، از گران ترین شیرینی های محلی ایران محسوب می شود.
معمولا تهیه و پخت شیرینی جوزغند در اراک، یک کار گروهی بین بانوان نراقی است. برای تهیۀ جوزغند، آلگ را پوست می کنند و می گذارند تا 3 روز در پشت بام آفتاب بخورد و خشک شود، سپس به آرامی هستۀ آن را خارج می کنند و 1 روز دیگر می گذارند تا در آفتاب بماند. سپس داخل آلگ خشک شده را از مغز بادام، شکر، هل، مغز هستۀ زردآلو و خاک قند پر می کنند. بهتر است بدانید این سوغات اراک در فهرست آثار معنوی کشور نیز به ثبت رسیده است.
6. لبنیات
از انواع خوردنی ها و سوغات اراک، انواع لبنیات محلی و خوشمزۀ این شهر سر زبان ها است. شهر آشتیان اراک با طبیعت زیبا و بکری که دارد و رونق دامپروری در این منطقه، بهترین لبنیات سنتی اراک را دارد. علاوه بر شهر آشتیان و لبنیات سنتی اراک، این شهر چند برند مشهور لبنیات در کل کشور را از آن خود کرده است.
7. گوش فیل
مگر می شود ترکیب خوشمزۀ گوش فیل و دوغ به گوش ایرانی ها نخورده باشد؟ هر چند که این ترکیب محبوب و فوق العادۀ اصفهانی ها است اما شیرینی گوش فیل اراک که به دلیل نوع پخت و مواد اولیه اش بسیار ترد و خوشمزه است در کنار دوغ محلی اراک می تواند خوشمزه ترین ترکیب عصرانۀ شما باشد. به همین خاطر سوغات اراک را نباید بدون گوش فیل آن فراموش کرد و به پایان برد!
خوراکی های زاهدان، سوغاتی با طعم به یاد ماندنی
