نحوه آموزش حروف الفبا از راه بازی به کودکان
اگر فرزند شما در سال های اول و دوم ابتدایی در یادگیری حروف الفبا و دروس فارسی دچار مشکل شد، باید از راه و روش هایی استفاده کنید که بتواند او را در این زمینه تقویت کنید.البته بهتر است همه خانواده ها در حد توانایی خود قبل از ورود کودکان به مدرسه ،یک سری از نکات آموزشی ،در مورد یادگیری حروف الفبا را به کودکان بیاموزند. در این بخش از ساعد نیوز شما را با شیوه های مناسب در زمینه آموزش حروف الفبا به کودکان سال های اول و دوم دبستان آشنا می کنیم. یکی از راه های خوب برای تقویت درسی کودکان مقطع ابتدایی، بازی با حروف الفباست که البته اصولی دارد که خواهید خواند.
قبل از رفتن به پیش دبستانی بهتر هستش که کودک شما این مطالب را بلد باشد:
- خواندن افبا با شعر
- تشخیص حروف بزرگ
- تشخیص حروف بزرگ
- جفت کردن حروف بزرگ و کوچک با هم
- شناسایی صدای همه حروف
- پیدا کردن حروف
- نوشتن بعضی از حروف افبا
روش های آموزش حروف الفبا
فارسی یکی از شیرین ترین و قدیمی ترین زبان های دنیا است و الفبای پیچیده ای ندارد. آموزش حروف الفبا به کودکان می تواند بسیار شیرین باشد و آنها می توانید با آموزش الفبا کودک خود را برای خواندن و نوشتن بیشتر آماده کنید. الفبای فارسی تشکیل شده است از سی و دو حرف که همگی با هم ترکیب می شوند و می توانند کلمات را بسازند. تنها نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که آموزش زبان فارسی و کلمات فارسی نیاز به آن دارد که کودک خود را با کلمات بزرگ و کوچک و حالات مختلف یک حرف آشنا کنید تا بتواند از بهترین حرف در کلمات استفاده نماید.
در صورتی که آموزش الفبا به صورت اصولی آغاز شود می تواند در علاقمند کردن کودکان به خواندن و نوشتن بسیار تاثیر گذار باشد. برای آنکه بتوانید کودک خود را با زبان فارسی بیشتر آشنا کنید، خواندن کتاب قصه شاید اولین قدم باشد که در آموزش حروف الفبا می تواند کمک کند. در ادامه بیشتر به اصول آموزش حروف الفبا خواهیم پرداخت.
کودکان به شعر علاقمند هستند و شعر خوانی برای کودکان می تواند آن ها را برای یادگیری و آموزش حروف الفبا آماده تر کند. از قدیم الایام شعرهای مختلف و گوناگونی برای آموزش الفبا طراحی شده اند که در کوتاه ترین زمان می توانند هجی کردن و آشنایی کلی کودکان با حروف الفبا را به همراه داشته باشند. شعر، مهم ترین ابزار یادگیری زبان برای فارسی زبانان است و وجود ادبیات آهنگین در این زبان باعث شده است که کودکان علاقمند به این روش باشند. همچنین شعر خوانی برای کودکان می تواند نوعی بازی و سرگرمی باشد که در ناخودآگاه کودک شما تاثیرگذار خواهد بود. استفاده از این روش برای آموزش حروف الفبا برای کودکان سنین دو تا پنج سال بیشتر توصیه می شود و اکثرا هم جوابگو خواهد بود.
بسیاری از نشریات اینترنتی و کاغذی اقدام به طراحی کتاب هایی کرده اند که برای یادگیری و آموزش حروف الفبا می تواند بسیار تاثیرگذار باشد. برای مثال شما می توانید حروف الفبا را به سادگی و در متن ساده ترین کلمات آموزش دهید. این روش از آموزش حروف الفبا که امروزه بسیار مورد استفاده قرار گرفته است، بیشتر به عنوان شعر و الفبای آموزشی در دسترس است و می تواند ذهن کودکان را با شکل هر حرف بیشتر آشنا کند.
همچنین می تواند برای آموزش حروف کوچک و بزرگ تاثیرگذار باشد. البته بیشتر این کتاب ها که در دسترس کودکان هستند، داستان های کوتاهی برای کودک دارند که به نوعی سرگرمی محسوب می شود تا کودک با کتاب ارتباط برقرار کرده و بتواند به سادگی این حروف را در ضمیر ناخودآگاه خود به یاد بسپارد.
فلش کارت ها از دیگر ابزاری هستند که برای آموزش حروف الفبا مورد استفاده قرار می گیرند. این دسته از وسایل آموزشی که بیشتر برای کودکان بالاتر از 3 سال مورد استفاده است. می تواند کودک را با شکل انواع حروف آشنا کند و تا حدی کودک را برای خواندن حروف آماده می کند. از خوبی های این سری از وسایل آموزشی می توان به توانایی کودک در یادگیری حروف کوچک، بزرگ و میانی اشاره نمود.
البته استفاده از این حروف در کلمات نیز بسیار تاثیرگذار است و باید توسط والدین آموزش داده شود. ولی پس از آنکه برای کودک خود شعر خواندید و با کتاب های قصه و آموزشی حروف را تا حدی به کودک خود آموزش دادید. می توانید از فلش کارت ها برای آزمون و تست کودک استفاده کنید تا او بتواند با استفاده از این وسایل خود را محک بزند. برخلاف سایر روش هایی که تا به حال برای آموزش حروف الفبا اشاره کردیم، فلش کارت ها صرفا جنبه آموزشی داشته و نباید کودک را تا حدی به استفاده از این وسایل اجبار کرد که از یادگیری خسته شوند.
یکی دیگر از وسایلی که برای یادگیری و آموزش حروف الفبا مورد استفاده می باشد می توان به پازل و جورچین ها اشاره نمود. این وسایل بازی که امروزه در بیشتر مغازه های اسباب بازی فروشی یافت می شوند، ابزاری بسیار جذاب و خوب برای یادگیری هرچه بهتر حروف الفبا به شمار می روند و استفاده از آن ها توصیه می شود.
پازل و جورچین برای یادگیری ترتیب حروف الفبا به کار می آید و بیشتر برای کودکانی توصیه می شود که از روش های قبل استفاده کرده اند و الان تا حدودی با حروف الفبا آشنایی دارند. در صورتی که قصد دارید کودک خود را در محیط های آموزشی سرگرم کنید که جذاب باشند، استفاده از بازی و در عین حال یادگیری بهترین گزینه است و پازل ها دقیقا همین محیط را برای کودک شما در خانه فراهم می کنند تا در کمترین زمان بتوانید آموزش حروف الفبا را انجام دهید. برای خرید این محصولات می توانید از فروشگاه های اینترنتی نیز استفاده کنید.
چیدن حروف در کنار هم و تشکیل یک کلمه یکی از مراحل آموزش حروف الفبا می باشد و کودک را با خواص انواع حروف بزرگ و کوچک بیشتر آشنا می کند و همچنین وی را برای نوشتن آماده می سازد. تشکیل جمله از طریق کلمات اولین قدم برای یادگیری یک زبان است که کودک تا دو سالگی آموزش می بیند ولی تشکیل یک کلمه از حروف مختلف نیاز به آموزش دارد که باید توسط پدر و مادر انجام شود.
پس از اینکه مراحل گذشته را انجام دادید و کودک شما با کلمات مختلف بیشتر آشنا شد، می توانید از بازی های مختلف برای یادگیری چیدن حروف در کنار یک دیگر استفاده کنید. فلش کارت ها و بازی هایی نظیر نوشتن اسم خوراکی هایی که کودک شما به آن ها علاقمند است، می تواند اولین قدم برای یادگیری تشکیل یک کلمه باشد.
حتما تا به حال به این فکر کرده اید که آموزش نوشتن و یا آموزش نگارش لغت کاری با دشواری بالا است چرا که در زبان فارسی ما چندین حرف با یک صدا داریم که باید در کلمات مختلف به درستی به کار روند. آموزش نگارش لغت با نظارت پدر و مادر و با استفاده از ابزار خاصی که برای این کار مورد استفاده است امکان پذیر می باشد و شما می توانید از روش های مختلفی برای آموزش املا به کودکان استفاده نمایید.
ساده ترین راه، آموزش شاخص ها به کودکان می باشد. برای مثال آموزش صابون در ابتدا برای کلماتی که از حرف (ص) در آن ها استفاده می شود می تواند راهکار مناسبی باشد. البته در این مرحله صبر زیادی لازم است تا کودک بتواند با انواع کلمات بیشتر آشنا شده و سپس به ذهن خود بسپارد که از کدام حروف هم صدا در کدام کلمات استفاده کند.
اکثر والدین تصور می کنند که فرزندان آن ها هوش و استعداد ذاتی بسیار زیادی دارد که البته این امر درست است! همانطور که می دانید آموزش حروف الفبا در بسیاری از کشورهای پیشرفته از سنین سه سالگی آغاز می شود ولی در صورتی که کودک شما علاقه و رغبتی در آموزش حروف الفبا را نداشت بهتر است در ابتدا این شوق را در کودک ایجاد کرده و سپس نسبت به آموزش حروف الفبا اقدام نمایید.
کودکان در این سنین بیشتر خیال پردازی می کنند و این خیال پردازی ها در واقع شکل دادن استعداد و هوش برای آینده آن ها است. بهتر است کودک را وادار به یادگیری چیزی که دوست ندارد نکنید ولی اگر علاقمند هستید که کودک شما بتواند از سنین پیش از مدرسه بخواند و بنویسد در ابتدا شوق به خواندن و نوشتن را ایجاد کرده و سپس آموزش حروف الفبا را آغاز نمایید.
همانطور که گفته شد بازی کردن با کودک می تواند بهترین گزینه برای یادگیری و آموزش حروف الفبا باشد. روش های بسیار زیادی در زمینه یادگیری و آموزش حروف الفبا وجود دارد که می توانید از تمامی این روش ها استفاده کنید. بهتر است در ابتدا در مورد شخصیت کودک خود تحقیق کرده و سپس بر اساس علایقی که دارد آموزش حروف الفبا را آغاز نمایید. بازی کردن طبق علاقه کودک شما می تواند شانس یادگیری هرچه سریع تر حروف الفبا را تا چندین برابر افزایش دهد و کودک شما می تواند بر این اساس با والدین خود ارتباط بهتری آغاز کند. همچنین توصیه می شود که یادگیری زبان دوم نیز بر اساس نیاز و علاقه کودک خود شما آغاز شود تا کودک از زبان و یادگیری زده نشود.
آموزش خواندن و نوشتن چیزی نیست که هر کودک بخواهد از سنین پایین آغاز کند و به یاد داشته باشید که کودک شما نباید وادار به یادگیری باشد. این کار معکوس عمل خواهد کرد و ممکن است کودک شما حتی در زمان مدرسه هم به دلیل استرس ناشی از خاطرات وادار شدن به آموزش حروف الفبا، نتواند با مدرس و دوستان خود ارتباط برقرار کند.
پس بهتر است اگر روش های فوق جواب ندادند و کودک شما علاقه ای به یادگیری حروف الفبا نداشت، او را وادار به یادگیری نکرده و یادگیری حروف الفبا را به معلم در مدرسه و در زمانی که خارج از منزل می باشد بسپارید. همچنین می توانید با خواندن کتاب قصه، آموزش های تصویری و بازی هایی که برای یادگیری حروف مورد استفاده می باشند، به کودک خود آموزش دهید که چگونه می تواند بهتر خواندن و نوشتن را یاد گرفته و آغاز نماید.
مواردی که در قسمت بالا به آن ها اشاره کردیم، بهترین روش هایی بود که برای یادگیری خواندن و نوشتن کلمات به کار برده می شود. به یاد داشته باشید که برای آموزش حروف الفبا و همچنین آموزش نوشتن باید از وسایل مختلف و جذاب برای نوشتن استفاده کنید. برای مثال، استفاده از تخته وایت برد، مداد های روان و هر چیزی که کودک به آن علاقمند می باشد می تواند در افزایش علاقمندی کودک به یادگیری بسیار تاثیرگذار باشد.
تشویق کودک به انشا نویسی برای افزایش مهارت وی در نوشتن بسیار تاثیرگذار است و می توانید شروع انشا نویسی برای کودک خود را با نوشتن خاطرات روزانه آغاز کنید. این روش در آموزش حروف الفبا بسیار تاثیرگذار است و می تواند برای والدین و کودک بسیار جذاب باشد. همچنین انشا نویسی و تمرین نوشتن برای نزدیکتر شدن والدین به کودک راهی مفید است.
بازی هایی عالی برای آموزش حروف الفبا
همانطور که در بالا اشاره شد یکی از راه های آموزش حروف الفبا به بچه ها را امی توان بازی کردن نام برد که در قسمت زیر به آنها اشاره می کنیم .
۱- آموزش حروف الفبا با استفاده از روش لمس کردن: در این مورد باید حروف را در اشکال مختلف از جسم جامد مثل چوب بسازید و چشم کودک را ببندید و حرف را دست او بدهید تا باحس لامسه تشخیص دهد.
۲- روش جدا کردن کلمات: از کودکتان بخواهید در منزل ، کلمات جدید را روی کارت های کوچکی بنویسد، سپس هر یک از حروف آن را با قیچی جدا کند.
۳- بازی جعبه ی شن: این هم روش دیگری برای تقویت مهارت دیداری دانش آموزان و رفع مشکلات املایی آنهاست مقداری شن و ماسه در گوشه ای از حیاط خانه بریزید، سپس یک کلمه روی تخته بنویسید و از کودکتان بخواهید با راه رفتن روی شن ها، آن کلمه را بنویسند.
۴- بازی جمع آوری حروف اول: برای اینکار فقط یک کیسه لازم است که ۳۲ تا حروف الفبا درون آن قرار داداه شده باشد که کودک یکی از آنها را بیرون می اورد و هر شیئی که در اتاق با آن حرف شروع می شود را نشان می دهد .
۵- بازی اسامی هم قافیه: استفاده از کلماتی مانند میخ ،سیخ و …
۶- بازی سوپر مارکت: در مورد این بازی باید گفت که شما نیاز به سه تا سبد خرید دارید که روی سبد باید یک حرف بنویسید و به کودک خود بگوئید که اقلامی که با این سه حرف شروع می شوند را جمع آوری کند .
۷- بازی طراحی پوستر یک حرف: یک مجله یا روزنامه باطله به فرزندتان بدهید. روی یک کاغذ رنگی یک حرف را به شکل (ب غیر آخر و ب آخر) بنویسید. از او بخواهید تا با قیچی، این حرف را از تیترها و قسمت های تبلیغات یا قسمت دیگر درآورد
۸- بازی معمای خط ها: سه حرف پلاستیکی را روی سه کارت قرار دهید و با مداد دور آنها خط بکشید. حالا کارت ها و حروف را جداگانه به فرزندتان بدهید و از او بخواهید هر حرف را در جای خودش قرار دهد.
۹- بازی با حروف در حمام: هنگامی که او در وان حمام نشسته است ، با انگشت خود یکی از حروف را پشت او بنویسید و از او بخواهید تا حرفی را که شما نوشته اید، حدس بزند.
۱۰- بازی ساختن حروف باسیم: به کودک چند سیم نرم بدهید و او را تشویق کنید تا با نگاه به حروف الفبا روی کارت یا هر نوشته ای که برای او تهیه کرده اید با سیم ها شکل حروف را بسازد.