گیاه شناسی:
گل راعی گیاهی است علفی ، چندساله و پایا به ارتفاع 80-50 سانتیمتر که ارتفاع آن به شرایط اقلیمی محل رویش هم بستگی دارد. ساقه های متعدد و منشعب آن دارای دو خط نسبتا برجسته در تمام طول ساقه می باشد و شاخه های متقابل و جفتی آن از یک ریزوم کوتاه در سطح خاک منشاء می گیرد.
قسمت انتهائی ساقه انشعابات فراوان دارد و گیاه که چندساله شد پای ساقه چوبی می شود. برگ ها متقابل ، بیضوی و نسبتا نیزه ای شکل و بدون کرک می باشد. دمبرگ ها کوتاه و بر روی آنها نقاط کوچک و شفاف به تعداد فراوان دیده می شود که در واقع کیسه های ترشی مملو از اسانس هیپرلیسین است.
گل ها دوجنسی (نر و ماده) و به رنگ روشن اند ، قطر گل ها بین 2-1 سانتیمتر و تعداد گلبرگ ها و کاسبرگ ها مساوی و هر کدام پنج عدد است. گل آذین معمولا به صورت گرزن یک سویه و یا دیهیم می باشد. مایعی که از گلبرگ ها خارج می شود قرمز بوده و بر روی پوست اثر آبی و بنفش بر جای می گذارد.
میوه به صورت کپسول سه خانه ای ، سخت ، قهوه ای رنگ و به ابعاد 1-5/0 میلیمتر است. طول ریشه اصلی این گیاه 70 سانتیمتر و از ریشه اصلی ریشه های فرعی فراوانی منشعب می شود. رنگ بذر قهوه ای و در یک گرم 1000 عدد بذر وجود دارد. وزن هزار دانه 15/0-13/0 گرم است.
کاشت گل راعی:
یک سینی نشا یا گلدان را با کمپوست با کیفیت پر کنید سپس آن را مرطوب نمایید. بذرها را در سطح کمپوست قرار دهید، بذرها را با کمپوست نپوشانید. بذرها برای جوانه زنی به نور نیاز دارند. کمپوست را مرطوب نگه دارید ولی آن را خیس نکنید. دمای مناسب برای جوانه زنی 16 تا 24 درجه سانتی گراد است.
جوانه زنی معمولا 14 تا 30 روز طول می کشد. زمانی که جوانه ها کمی بزرگ شدند آن ها را به گلدان های بزرگتر منتقل کنید. نهال ها را در اواخر بهار یا اوایل تابستان در موقعیت دائمی خود بکارید. نهال گل راعی را می توان در آفتاب کامل یا سایه جزیی کاشت.
گل راعی را در خاک های دارای زهکشی خوب بکارید. به گیاه هر هفته آب دهید. فاصله کاشت بین گیاهان را 20 تا 30 سانتی متر در نظر بگیرید. بذرها را می توان از ابتدا در زمین کاشت. بعد از رفع سرما بذرها را در سطح خاک بپاشید.
نیاز خاکی و کوددهی در گیاه دارویی گل راعی
طبق بررسی های بعمل آمده از کشت و کار گل راعی در بیشتر نقاط ایران شرایط کشت و کار نشای گیاه دارویی گل راعی فراهم می باشد.
گل راعی در خاکهای نزدیک به اسیدی و خنثی در ph حدود ۵ تا ۶.۵ بهترین نتیجه و عملکرد را دارد. از نظر بافت خاک حساسیت بالایی ندارد ولی خاکهای با هوموس بالا را بیشتر می پسندد.
نیاز آبی گیاه دارویی گل راعی
- آبیاری غرق آبی در خاکهای شنی: معمولا هفتگی می باشد
- آبیاری غرق آبی در خاکهای رسی و سنگین: بین ده تا ۱۲ روز
- آبیاری قطره ای در خاکهای شنی: روزانه یا یک روز در میان به مدت ده تا بیست دقیقه
- آبیاری قطره ای در خاکهای رسی: سه روز یکبار ۲ تا ۴ ساعت، درتابستان میزان آبیاری با توجه به نیاز گیاه تمظیم گردد.
آماده سازی زمین در گیاه دارویی گل راعی
همانطور که در مبحث کاشت توضیح دادیم آماده سازی زمین به شرایط آبیاری بستگی دارد و شما با توجه به اینکه چه روشی برای آبیاری انتخاب کرده اید زمین را آماده میکنید. بیایید یکبار دیگر شرایط آماده سازی زمین در دو روش آبیاری غرق آبی و قطره ای را بررسی کنیم.
روش آبیاری بارانی را به دلیل ماهیت شستشویی که دارد توصیه نمیکنیم.
آماده سازی زمین برای حالت غرق آبی: زمین را شخم زده و تسطیح کنید. زباله یا ریشه علف های هرز موجود را جمع آوری کرده و بسوزانید. مسیرهای آبیاری را تعیین کنید. نقشه مزرعه را در ذهن یا روی کاغذ پیاده کنید.
از راننده تراکتور بخواهید تا با خیش مناسبی جوب های کم عمق با فاصله حداقل ۶۰ سانتیمتر عمود بر شیب مزرعه ایجاد کنید. سپس به کمک کارگر و بیل جوب ها را اطلاح و درز گیری کنید. اکنون مزرعه شما برای کاشت نشای گیاه دارویی گل راعی آماده می باشد.
یکبار آبیاری آزمایشی کنید سپس بعد از دو روز که رطوبت مزرعه کشیده شده اقدام به نم کاری نشای گیاه دارویی گل راعی با فاصله ۵۰ سانتیمتر بین بوته کنید.
آماده سازی زمین برای حالت قطره ای: در کاشت به روش قطره ای کافی است زمین را شخم زده و تسطیح کنید. زباله ها و بقایای محصولات یا علف های هرز را جمع آوری کرده و سیستم آبیاری قطره ای را پیاده میکنید. آماده سازی زمین در این روش نیازی به جوی و پشته کردن زمین ندارد.
فراموش نکنید قبل از شخم با توجه به آزمایش خاک کمبود های خاک را به کمک انواع کودهای مرسوم و سالم رفع کنید. معمولا کوددهی قبل از شخم انجام میگیرد.
آفات و بیماری های گیاه دارویی گل راعی
در منابع فارسی برای گیاه دارویی گل راعی آفات و بیماری های مشخصی ذکر نشده است. اما آنچه که ممکن است شما با آن روبرو شوید عبارتند از انواع آلودگی های قارچی مانند پوسیدگی ریشه و رایزوکتونیا و برخی از برگ خوارها می باشد.
ریشه و سیستم ریزوم گل راعی به ماندابی حساس بوده و بایستی زهکشی مناسبی داشته باشد.
روش برداشت گیاه دارویی گل راعی
اندام دارویی گل راعی پیکر رویشی می باشد. هدف از کاشت برداشت ساقه، گل و برگ می باشد. سپس به مرحله فروش و بازاریابی می رسد. روش برداشت بدین صورت می باشد که در شروع گلدهی نیروی کارگری وارد زمین شده و ضمن حفظ سلامت بوته ها گل رو با دست برداشت میکنند.
این عملیات زمان بر و هزینه بر می باشد. برداشت باید هر روز انجام گیرد. در غیر اینصورت عملکرد افت خواهد کرد. کف بر کردن در گل راعی تنها روش برداشت می باشد. باید اجازه دهید گل راعی وارد فاز گلدهی شود سپس اقدام به برداشت کنید.
در سال اول گل راعی وارد فاز گلدهی نمیشود و محصول شما بدون گل می باشد که معمولا فروش آن با قیمت پایین تری انجام میشود.
در سالهای بعد گلدهی رخ داده و ساقه گلدهنده تشکیل میگردد. اگر مراقبت و رسیدگی به مزرعه مناسب باشد عملکرد قابل توجهی برداشت خواهید کرد.
عملکرد گل راعی ایرانی در هکتار
- عملکرد پیکر رویشی خشک، سال اول در یک هکتار: ۲۰۰۰ کیلوگرم
- عملکرد پیکر رویشی خشک، سال دوم در یک هکتار: ۴۰۰۰ کیلوگرم
نحوه پرورش و نگهداری گل آئونیوم
