پرورش گل زنبق
نام انگلیسی : IRIS
خانواده : IRIDACEAE
بومی : در نیم کره شمالی
گیاه زنبق، از خانواده زنبق ها و اکثر پیازهای از این جنس قد بلند بوده و برای کاشت در گلدان مناسب نیستند اما چند واریته اصلاح شده پا کوتاه در دست است. پیازهای آن باید در اوایل پاییز کاشته شوند. این پیازها در اواخر زمستان تا وسط بهار گلدهی دارند.زنبق به طور متوسط ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر در ارتفاع رشد میکند.. دارای گل های معطر و رنگ متفاوت از بنفش تا آبی میباشند. شروع دوره گلدهی آن ها از اوایل خرداد است. هر گل شامل ۳ پرچم، و ۳ برچهٔ پیوسته با تخمدان سه خانه است.
گل ها ۲ جنسه، بزرگ و زیبا است ولی به دلیل عمر کم زود پژمرده شده و می افتد. تعداد گلبرگ ها ۶ عدد است و اغلب در قسمت پایه به پیوسته هستند. گلبرگ های خارجی حالت برگشته، ولی گلبرگ های داخلی معمولا” ایستاده و در قسمت تحتانی باریک میباشند.
گیاهشناسی :
گیاه زنبق، از خانواده زنبق ها و اکثر پیازهای از این جنس قد بلند بوده و برای کاشت در گلدان مناسب نیستند اما چند واریته اصلاح شده پا کوتاه در دست است. پیازهای آن باید در اوایل پاییز کاشته شوند. این پیازها در اواخر زمستان تا وسط بهار گلدهی دارند.
در هر گلدان ۱۲ سانتیمتری ۵-۶ پیاز کشت کنید و روی آنها را باخاک مخصوص پیاز بپوشانید. بر عکس سایر پیازها، زنبق احتیاج به گذراندن دوره تاریکی ندارد. سرما و نور از نیازهای آن است، در اول رشد مکان نیم سایه را بهتر می پسندد اما هنگامی که دوران گلدهی شروع می شود نیاز شدید به نور دارد. دقت کنید تغذیه خارج از اندازه پیاز را وادار به تولید پیازچه کرده و از گل دادن باز می ماند.
خواص دارویی زنبق :
امروزه برای سم زدایی بدن و افزایش ادرار مورد استفاده قرار می گیرد.ضماد تهیه شده از آن با ریشه آسیاب شده زنبق و آب برای درمان ناراحتی های پوستی، زخم و دردهای روماتیسم به کار برده می شود.ضماد گرم برگ های تازه زنبق نیز برای رفع تومور و خستگی موثر است.
خواص چای زنبق :
چای زنبق با تحریک کبد در درمان هپاتیت و یرقان مفید است. با عوارض پوستی مانند آکنه مبارزه می کند.سوءهاضمه را برطرف می کند.به درمان بیماری روماتیسم کمک می کند.در کاهش وزن موثر است.
گل های زنبق :
هر زمستان یا بهار گل های زنبق را با دقت چیده و به عزیزانتان هدیه دهید و آن ها را خوشحال کنید ولی مواظب باشید که غنچه های آن خراب نشود. بعد از برداشت گل داخل آب گذاشته شود تا پس از چند روز غنچه های آن شکفته شوند.
شرایط پرورش و کاشت زنبق :
خاک مورد نیاز زنبق :
ترکیبی از خاک سبک باغچه + مقداری شن و ماسه + مواد آلی زیاد (کومپوست هایی مانند ورمی کومپوست یا کود حیوانی کاملا پوسیده یا برگ درختان جنگلی پوسیده) که دارای رطوبت کافی باشد. همچنین به این ترکیب میتوان مقداری کوکوپیت و پیت ماس اضافه کرد.
نور مناسب زنبق :
نور مناسب برای گل زنبق، نور غیر مستقیم است. این گل زیبا، در هنگام رشد علفی و سبزینه ای نور کمتر و در دوران گلدهی به نور کامل نیاز دارد.
دمای کاشت و پرورش زنبق :
زنبقها کاملاً به سرما مقاومند. (هرچند باید توجه داشت که همانند لاله، در زنبقها نیز پیازهای بالغ بعد از گلدهی ازبین رفته و پیازچه های جدید تولید میشود، لذا برخی باغبانان بعد از گلدهی زنبق پیازها را از خاک در آورده در انبار نگهداری میکنند).
نیاز سرمایی در گونه های ریزوم دار به مقدار بیشتری نسبت به زنبق های پیازدار وجود دارد. و زنبق های پیازدار میتوان گفت نیاز سرمایی قابل توجهی ندارند. ولی برای تنظیم زمان گلدهی میتوان گلدانهای پیازهای زنبق را در طول زمستان در فضای آزاد و سرد قرار داد تا به گل نروند و نزدیکی عید به محل گرم و پرنور منتقل کرد تا گل بدهند.
آبیاری زنبق :
نیاز آبی گل زنبق متوسط است. پس از کاشت زنبق، گلدان را به طور کامل آبیاری کنید و بعد از آن، برنامه آبیاری را برای مرطوب نگهداشتن خاک، هفتگی کنید . در دوران گلدهی گیاه، آبیاری ۲ الی ۳ بار در هفته کافی است.
رطوبت مورد نیاز زنبق :
گل زنبق نیاز به رطوبت هوای محیط ندارد و و هوای خنک و خشک برای نگهداری زنبق مناسب است.
کوددهی زنبق :
برای کوددهی گل زنبق، تغذیه گیاه را بادیدن اولین غنچه های گل بر روی گیاه شروع کنید و کوددهی را دو هفته یکبار تا هنگامی که برگهای گیاه زرد و خشک شود، ادامه دهید. برای تهیه کود میتوانید از کودهای محلول مخصوص گلدهی مانند npk15-5-30 استفاده کنید.
نحوه کاشت زنبق در گلدان :
به منظور کاشت زنبق در گلدان، ابتدا پیاز گیاه را از گلفروشی ها تهیه کنید.
گلدان را باخاک مناسب پر کرده و پیازها را در نزدیکی سطح خاک بکارید، به نحوی که نوک پیاز کمی دیده شود.
پیازها را در عمق ۷ الی ۱۰ سانتیمتری و به فاصله ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر از یکدیگر کشت کنید. لازم به ذکر است میتوانید در هر گلدان ۱۲ سانتیمتری ۵ تا ۶ پیاز کشت کنید و روی آنها را با لایه نازکی از خاک مخصوص پیاز بپوشانید.
بعد از چند روز، ریشه ها، پیاز را به طرف پایین می کشند.
بعد از کاشت زنبق، گلدان را به طور کامل آبیاری کنید تا آب از ته گلدان خارج شود. بعد از آن مراقب باشید، خاک همواره مرطوب نگه داشته شود.
گلدان را در محل نیم سایه قرار دهید و زمانی که گیاه به گل نشست، آن را به مکانی پرنورتر منتقل کنید. در این زمان فقط زمانى به زنبق آب بدهید که خاک خشک شده باشد.
گل های زنبق در مدت ۷ تا ۹ هفته بعد از کاشت شکوفا می شوند. لازم به ذکر است تا دو سال می توانید پیازها را در خاک نگه دارید.
بعد از دیدن اولین غنچه های گل، کوددهی را شروع کنید. دقت کنید تغذیه خارج از اندازه پیاز را وادار به تولید پیازچه کرده و از گل دادن باز می ماند.
نیازها:
زنبق به آفتاب مستیم نیاز دارد. خاک مناسب آن خاکی لومی با زه کشی کافی است. زنبق های بی ریش خاک های مرطوب کمی اسیدی را می پسندند ولی زنبق های ریش دار و تاج دار خاک آهکی را می پسندند. گیاه زنبق به سرما مقاوم است و در زمستان سطح محل کاشت آن به خاکپوش نیاز دارد.
زنبق های ریزوم دار نیاز زیادی به رطوبت داشته، به سرما و سایه مقاومند. بنابراینبرای تزیین حاشیه های سایه گیر هم استفاده می شوند. زنبق های سوخ دار رطوبت زیادی احتیاج دارند و PH خاک آنها باید ۶ تا ۸ باشد.
حذف علف های هرز برای تولید گل با کیفیت بالا موثر است. همچنین حذف گل ها یا شاخه های گلدهنده پژمرده در زمانی که نیاز به بذرگیری نیست، از کارهای ضروری است. در پاییز اندام هوایی گیاه از ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر بالای سطح خاک قطع می شود.
افزایش:
افزایش زنبق ها عموماً از طریق تقسیم بوته پس از پایان گلدهی صورت می گیرد.همچنین با کشت بذر زنبق می توان پس از ۳ سال گل های زنبق را مشاهده نمود. روش افزایش هر یک از زنبق های ریزوم دار و سوخدار بیشتر توضیح داده می شوند.
2 سال پیش