تحصيلات در كشور بلژیک به طور كلي بر سه دسته است: آموزش ابتدايي، متوسطه و دبيرستان. دورههاي ابتدايي و متوسطه، شامل آموزش ويژه نظري و عملي با توجه به وضعيت روحي و جسمي كودكان و نوجوانان است. آموزش دبيرستان شامل 6 سال (از 12 تا 18 سالگي) است كه دروس آن در سه سال اول براي همه دانشآموزان مشترك است و پس از اتمام آن هر دانشآموز ميتواند به تحصيل در رشته مورد علاقه خود بپردازد. در اين دوره 4 گونه آموزش وجود دارد.
- آموزش عمومي ASO ، آموزش نظري كه مبناي آموزش در دبيرستان است.
- آموزش فنيTSO ، آموزش دروس عمومي و فني كه پس از پايان اين دوره، دانشآموزان جذب بازار كار ميشوند.
- آموزش هنري KSO ، آموزش عمومي هنر در سطح گسترده.
- آموزش فني حرفهاي BSO ، آموزش عملي براي نوجواناني كه در صدد كسب مهارت ويژه در كنار آموزش عمومي هستند.
پس از پايان سومين سال، دانشآموز ميتواند يكي از رشتههايBSO, KSO, TSO, ASO را انتخاب كند و در مرحله سوم به موضوعات خاص مربوط به انتخاب شغل توجه ميشود. پس از پايان اين مرحله دانشآموز موفق به اخذ مدرك ديپلم دبيرستان ميشود. در بلژيك، براي ورود به آموزش عالي(HO) گذراندن دوره پيش دانشگاهي(BVL) الزامي است.
تحصيلات دانشگاهي
آموزش عالي در بلژيك شامل تحصيلات در دانشگاه يا مؤسسات آموزش عالي است. در مؤسسات آموزش عالي (HOBU) امكان تحصيل در رشتههايگوناگون معماري، بهداشت، موسيقي، نمايش و غيره وجود دارد. برنامههاي آموزشي طي يك يا دو دوره انجام ميشود. دوره اول آموزش همراه با كار عملي، براي دستيابي به مهارت همراه با علم و دوره دوم به صورت دانشگاهي (آكادميك) همراه با پژوهش و همكاري با ديگر دانشگاههاي داخل يا خارج از كشور است. در حال حاضر حدود 30 مؤسسه آموزش عالي در بلژيك فعاليت دارند.
براي ورود به دانشگاهها ارائه ديپلم دبيرستان بلژيك يا ديپلم دبيرستان كشورهاي ديگر كه به تأييد وزارت آموزش، تحقيقات و تشكيلات كشور بلژيك رسيده باشد، الزامي است. دانشجوياني كه مايل به تحصيل در رشتههاي فني و مهندسي، پزشكي و دندانپزشكي هستند، بايد در امتحان ورودي نيز شركت كنند. تحصيلات دانشگاهي در بلژيك در حال حاضر شامل 18 رشته تحصيلي با 80 گرايش است.
نظام آموزشي به دو صورت نيم سال و سالانه است. هر سال تحصيلي شامل دو نيم سال 13 هفتهاي يا يك نظام سالانه 26 هفتهاي است. كشور بلژيك به دو منطقه فرانسوي زبان و هلندي زبان تقسيم ميشود كه البته در دانشگاهها نيز تدريس و تحصيل به اين دو زبان صورت ميگيرد.
دوران تحصيلات دانشگاهي به سه دوره تقسيم ميشود: First, Second and Third Cycle
دورههاي تحصيلي
- دوره اول : (First Cycle) كه ويژه دروس پايه است و 2 تا 3 سال طول ميكشد. در پايان دوره مدرك Kandidaat Candidateاعطا ميشود كه البته به معني اتمام تحصيلات نيست و به آن Intermediate Academic Degree گفته ميشود.
- دوره دوم : (Second Cycle)، كه 2 تا 4 سال بعد از دوره اول است و در پايان آن مدرك Licentiaat Licentiate اعطا ميشود. اين مدرك در سطحMaster است. شرط ورود به اين دوره نيز داشتن مدركKandidaat است.
- بعداز دوره دوم در بعضی از دانشگاه های بلژیک، گذراندن دوره های Advanced Academic Trainig در يك يا دو سال تحصيلي كه فقط كار پژوهشي و گاهي هم درس را شامل ميشود، بسيار رايج است. در اين دورههاي تخصصي از دانشجو ميخواهند كه در موضوعي خاص عميقاً پژوهش كنند. اين گونه دورهها مخصوص هستند و گاهي در پايان مدارك DEC1،DEC2 ياDEA به دانشآموختگان اعطا ميشود.
شرط ورود به اين دورهها داشتن مدركLicentiaat است. - دوره سوم: (Third Cycle) اين دوره 3 تا 5 سال طول ميكشد كه در پايان آن مدرك (Doctor (Ph.D اعطا ميشود. در اين مدت دانشجو پژوهشي گسترده و بسيار تخصصي را همراه استاد مشاور خود انجام ميدهد. البته در بعضي دانشگاهها شركت در كلاسها و سمينارها نيز متداول است. نوشتن رساله لازم است و دفاع از آن در يك جلسه عمومي صورت ميپذيرد.
شرط ورود به دوره داشتن مدرك Licentiaat است و ارائه سوابق تحصيلي، سوابق حرفهاي و معرفي استاداني كه به خوبي ميتوانند درباره دانشجو و تواناييهاي او نظر دهند الزامي است. سپس شوراي دانشگاه با بررسي كليه مدارك نظر خود را ميدهد. براي شروع دوره دكترا نيز شرط اساسي، مجوز همين شوراي دانشگاه است.
نحوه ارزشيابي مدارك تحصيلي
( Kandidaat (Candidate-
این مدرک و كليه مدارك و تحصيلات نيمهتمام دانشگاهي (آكادميك) شامل 2 يا 3 سال تحصيل، «كارداني» ارزشيابي ميشود.
(Licentiaat (licentiate-
«کارشناسی ارشد» ارزشيابي ميشود.
1DEA , DEC2 , DEC-
بعد از (Licentiaat (Master در صورتي كه در سطح مدارك Master (كارشناسي ارشد) باشد، «كارشناسي ارشد» ارزشيابي ميشود.
(Doctor (Ph.D-
به شرط داشتن كارشناسي ارشد، «دكترا» ارزشيابي ميشود.
