بیوگرافی پروفسور نیما ارکانی حامد  فیزیکدان آمریکایی کانادایی

چکیده بیوگرافی نیما ارکانی حامد

• متولد: 5 آوریل 1972 هیوستون، تگزاس
• ملیت: آمریکایی-کانادایی
• تبار: ایرانی
• رشته فعالیت: فیزیک
• محل کار: دانشگاه هاروارد، مؤسسه مطالعات پیشرفته، دانشگاه کرنل
• دانش آموختهٔ: دانشگاه تورنتو، دانشگاه برکلی
• جوایز: مدال گریبو از مؤسسه فیزیک اروپا (2003)، جایزهٔ ساکلر از دانشگاه تل آویو (2008)

نیما ارکانی حامد فیزیکدان آمریکایی کانادایی در زمینه فیزیک ذره ای و نظریه ریسمان کاربردی است و در حال حاضر استاد تمام مؤسسه مطالعات پیشرفته است. در سال ۲۰۱۶، ارکانی-حامد دعوت چین را برای اداره کردن مرکز فیزیک انرژی بالای آینده پذیرفت.این مرکز قرار است بزرگترین شتاب دهنده ذرات جهان را بسازد.

اوایل زندگی نیما ارکانی حامد

پدر او (جعفرقلی ارکانی حامد) که خود نیز فیزیکدان اهل ایران (تبریز) و دانش آموختهٔ مؤسسه فناوری ماساچوست در سال ۱۹۶۹بوده، و بورسیه دولت ایران در حال حاضر استاد بازنشسته دانشگاه مک گیل کانادا در رشته ژئوفیزیک است. در آن زمان پدر نیما در هیوستون مشغول کار بر روی تحلیل ویژگی های فیزیکی ماه در چارچوب پروژه آپولو بود. حمیده الستی مادر و ساناز خواهر نیما ارکانی نیز فیزیکدان هستند. پدر ارکانی که هنگام انقلاب ۱۳۵۷ ایران در دانشگاه شریف کار می کرد و مدتی رئیس دانشکده فیزیک آن بود، به همراه ۱۴ همکار دیگر خود در نامه ای سرگشاده بسته شدن دانشگاه ها را محکوم کرد. امضا کنندگان آن نامه در لیست سیاه قرار گرفته و به گفته جعفر ارکانی در صورت یافته شدن زندانی یا اعدام می شدند. او مخفی شد و نهایتاً با پرداخت ۵۰۰۰۰ دلار که سرمایه زندگیش بود به قاچاقچی ها به همراه خانواده اش در سال ۱۹۸۱ بر پشت اسب از مرز ترکیه از ایران گریختند و حین گذر از مرز گذرنامه هایشان را پاره کردند. قاچاقچی ها به دلیل عدم دریافت بخشی از پول آن ها را در میانه راه رها کردند. نیما که ده ساله بود تب ۱۰۷ درجه فارنهایتی گرفت و نمی توانست راه برود. جعفر از گروهی از عشایر کُرد که یکی از رهبران اپوزسیون کُردی در میانشان بود کمک گرفت و او اسب هایی برای نجات خانواده جعفر که در دره رها شده بودند، فرستاد.

تحصیلات و تحقیقات نیما ارکانی حامد

خانواده ارکانی حامد به کانادا مهاجرت کردند و او در آنجا دبیرستان را تمام کرد و برای تحصیل کارشناسی وارد دانشگاه تورنتو شد. نیما از دانشگاه تورنتو با نشان عالی در رشته های ریاضی و فیزیک فارغ التحصیل شد و سپس به دانشگاه کالیفرنیا برکلی رفت و تحصیلات خود را زیر نظر لاورنس هال دنبال کرد. نیما از ۱۴ سالگی در نظریه و قوانین نیوتون تحقیق کرده است. او دکترای خود را در سال ۱۹۹۷ دریافت کرد و به بخش SLAC در دانشگاه استانفورد به منظور ادامه تحصیل در پست دکتری رفت. در سال ۲۰۰۱ در دانشگاه پرآوازهٔ هاروارد، با هاوارد گئورگی و آندرو کهن به کار عملی به روی ذرات فوق العاده ریز پرداخت. تئوری HIGGS نتیجهٔ کشفیات او در این عرصه است. از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ او استاد ارشد دانشگاه هاروارد بوده است.

نظریه ریسمان نیما ارکانی

نیما ارکانی که رهبر فیزیکدانان نظری بود، در مورد فضا و زمان، افکار ما را باز کرده و جهان، طبق بیانات ایشان دارای حداقل ۱۱ بعد می باشد. در تئوری ابر ریسمان و یا به اختصار ریسمان، تلاش کرده تا توضیح دهد در این جهان، ذرات کوچکترین حالت نیستند بلکه حلقه هایی هستند که نوسان دارند و به آن ها ریسمان می گویند. در این نظریه ریسمان در ۱۱ بعد نوسان می کند، در حالی که ما در ۳ بعد مکان و یک بعد زمان هستیم. در این تئوری بیشتر مدلها حداقل ۷ بعد دیگر را نشان می دهد که قابل درک برای انسان نیست.

آزمایش های طرح تونل شتاب دهنده سوئیس (LHC) نیما ارکانی حامد

نیما ارکانی در یک سخنرانی در اواخر ماه آوریل ۲۰۱۳ مفاهیمی دوگانه و به ظاهر متناقض از نتایج تجربی در برخورد دهنده بزرگ هادرونی اروپا را برای استادان و دانشجویان دانشگاه کلمبیا بیان کرد. او اعلام کرد :« جهان غیرممکن است» گفته ی ارکانی حامد رو به جمعیت این بود:« بوزون هیگز در حقیقت ، کم و بیش دیده شده بود ولی در جایی که ما انتظار داریم در این آزمایش پیروز شویم، یافتن آن برای تئوری تنها یک پیروزی محسوب میشد و نشان داد که فیزیک با این نسخه ها هم کار می کند.» در جولای ۲۰۱۲ کشف دیدنی و جذاب بوزون هیگز، تئوری تقریباً ۵۰ ساله ای را تائید کرد که میگفت؛ چگونه جرمی توسط ذرات بنیادی بدست می آید و برای شکل دادن ساختارهای بزرگی همچون کهکشان ها و انسانها موفق شد که دانشمندان را توانا کند. در اوایل ۲۰۱۴ نظریه انقلابی دکتر ارکانی در زمینه فیزیک ذرات که مربوط به عملکرد جهان بود، تست شد که نیما ارکانی رهبری آزمایش های طرح تونل شتاب دهنده سوئیس(LHC) که ساخت آن با هزینه ای بالغ بر ۵ میلیارد دلار بود را بر عهده گرفت. این آزمایش در LHC در CERN که در دنیا بزرگ ترين شتابدهنده ذرات به شمار می رفت، انجام شد. محل قرارگیری این شتابدهنده که در ماه می ۲۰۰۸ افتتاح شد در سوئیس می باشد. یک تونل به طول ۱۷ مایل( ۲۰.۸ کیلومتر) به شکل دایره ساخته شد که حدود ۵ تا ۱۰ بیلیون دلار هزینه این دستگاه عظیم بود. در سال ۲۰۱۵ آخرین آزمایشLHC پروتون های خرد شده را و در آخرین امید جستجوی پاسخ ها را، از سر خواهد گرفت. ولی ارکانی حامد و بسیاری از فیزیکدانان برجسته دیگر پیش از آن، با احتمال غیر طبیعی بودن جهان در مقاله ها ، سخنرانی ها و مصاحبه ها، رو به رو میشوند. غیرطبیعی بودن، به سوی فرضیه ی" چندجهانی" پرشی بزرگ دارد و بر آنست که جهان ما، حبابی در یک کف بی نهایت و غیرقابل دسترس است. باتوجه به چارچوبی عمومی اما پلاریزه به نام نظریه ریسمان، شمار ممکن از انواع جهان هایی که میتوانند حباب های موجود در" چندجهانی" باشند، حدود ۵۰۰^ ۱۰ است! شانس حذف ثابت های مشاهده شده عجیب و غریب در تعدادی از آن ها ایجاد می شود.

دعوت از نیما ارکانی حامد برای پروژه شتابدهنده چینی ها

گفته می شود شهر Qinhuangdao در شمال چین و در ابتدای دیوار بزرگ این کشور مکان احتمالی ساخت این پروژه عظیم زیرزمینی خواهد بود. این مجموعه عظیم در دو بخش ساخته می شود. بخش نخست شامل مطالعه ذره بوزون هیگز و سرنوشت آن در نتیجه یک برخورد می شود. بخش دوم نیز که قرار است کار ساخت آن در سال 2040 شروع شود برخورد دهنده عظیم پروتون – پروتون (SPPC)نام دارد. از حیث فنی می توان این بخش را نسخه به روز شده LHC به شمار آورد. دانشمندان در بخش دوم این پروژه برخوردهای فوق سرعتی پرتونها را مورد مطالعه قرار می دهند. آنها امیدوارند که در خلال بررسی های این بخش از پروژه برخورد دهنده ذرات چین، احتمال کشف ذرات جدید را مورد بررسی قرار دهند.

جوایز و افتخارات نیما ارکانی حامد

• او در سال ۲۰۱۲ به دلیل کار بر روی هیگز کوچک موفق به دریافت جایزه فیزیک بنیادی از یوری میلنر میلیاردر روس ساکن آمریکا شد.
• وی همچنین سی و دومین نفر در لیست صد نابغهٔ زندهٔ دنیا است.
• نیما ارکانی حامد در سال ۲۰۰۵ برندهٔ جایزهٔ PHI BETA KAPPA از دانشگاه هاروارد برای تعلیمات عالی خود گردید
• مدال گریبو از مؤسسه فیزیک اروپا (۲۰۰۳)
• جایزهٔ ساکلر از دانشگاه تل آویو (۲۰۰۸)
  بیوگرافی فارابی دانشمند ایرانی