همسترها جزو پستانداران خونگرم و از تیره جوندگان هستند. همسترهای ماده در 4 تا 6 هفتگی معمولا به بلوغ جنسی می رسند و در سن 6 هفتگی تا 8 هفتگی می توانند جفت گیری کرده و بارور شوند. بهتر است اولین جفت گیری و باردار شدن آنها تا پایان 3 ماهگی رخ ندهد.باید به یاد داشته باشید که اگر تمایلی به بارداری همستر خود ندارید، هرگز همستر نر و ماده را حتی برای یک زمان کوتاه با هم در یک جا قرار ندهید! چرا که همسترها به سرعت می توانند تولید مثل کنند. آنها در سال می توانند بیش از ۱۰۰ همستر به دنیا بیاورند. بر این اساس اگر همستر شما باردار شد، باید بسیار محتاطانه با آن برخورد کنید. بسیار مهم است که طبیعت این حیوان را درک کنید، چرا که در غیر این صورت نوزادان همستر شما ممکن است از بین بروند.ما در این مقاله توصیه هایی را جهت آموزش و در پیش گرفتن رفتار مناسب با یک همستر باردار را خدمت شما ارائه خواهیم کرد.
مشخص کردن جنسیت جهت تولید مثل در همستر
شما می توانید با نگاه کردن از دور نیز نر یا ماده همستر ها را به راحتی تشخیص بدهید. همستر نر کشیده تر از همستر ماده است، در قسمت عقبی بدن در طرفین دم، بیضه ها به طور کاملا برجسته و بیرون زده مشاهده می گردند. در همستر نر بیضه ها رشد قابل توجهی دارند و درصد بالایی از وزن کلی بدن را شامل می گردند.جهت تشخیص جنسیت بچه های همستر نیز می توانید با وارد آوردن فشار به قسمت خلفی شکم، نر یا ماده بودن آن ها را تشخیص دهید. بدین صورت که در بچه هسمتر نر، بیضه ها از محل خود به سمت بیرون برجسته می شوند. ضمن این که فاصله مقعد تا دستگاه تناسلی در بچه همستر نر بسیار بیش از این فاصله در بچه همستر ماده است. در جنس ماده سوراخ دیگری نیز نزدیک مقعد وجود دارد که همان واژن می باشد.
بلوغ و شرایط تولید مثل در همستر
همستر ماده معمولا در 5 الی 6 هفتگی بالغ می گردد و از 6 الی 7 هفتگی توانایی آبستن شدن را دارد. همستر های نر نیز در 6 الی 8 هفتگی به شرایط بلوغ رسیده و از 12 هفتگی قادر به باردار نمودن همستر ماده می باشند. آن ها در موقع بلوغ موادی را توسط غدد سباسه شان ترشح می کنند و در واقع از این طریق به تعیین قلمرو خود می پردازند. اصولا همستر ها در طبیعت در فصل بخصوصی به فعالیت تولید مثلی مشغول می گردند اما با نگهداری آن ها در محیط خانه (بدور از طبیعت وحش) این حالت از بین می رود.
سیکل جنسی در همسترهای ماده هر 4 روز یک بار تکرار می گردد و مدت زمان مرحله استروس (جفت پذیری) نیز 20 ساعت می باشد. در همستر ماده در سیکل استروس ترشحات شیری رنگ با بوی خاصی از ناحیه واژن خارج می گردد. این ترشحات در روز های اول و دوم سیکل استروس، شفاف، غلیظ و سفید رنگ است و به تدریج در روز سوم به حالت لزج و کدر در می آید. در همین زمان است که حیوان ماده به نر اجازه جفتگیری خواهد داد.
عمل جفتگیری معمولا هنگام عصر (موقع غروب آفتاب) انجام می شود. همستر های ماده جوان به طور معمول نر های مسن تر را ترجیح می دهند. پیش از جفتگیری، همستر نر و ماده ممکن است حرکاتی نظیر دویدن در قفس، بازرسی و بو کردن اندام های تناسلی یکدیگر و دعوا کردن را از خود بروز دهند. جنس ماده در حین جفتگیری بدن خود را سفت نگه داشته، دمش را بالا و سر خود را پایین نگه داشته و منتظر جنس مخالف می گردد و در هنگام جفتگیری یا به دنبال آن ممکن است به جفت خود آسیب وارد کنند.
جفتگیری معمولا ً در اولین استروس پس از زایمان بندرت منجر به آبستنی می گردد. بهتر است پس از جفتگیری همستر ماده را به قفس خود بازگردانده و پس از گذشت چهار روز دیگر، دوباره آن را با همستر نر بگذارید. اگر جفتگیری صورت نگیرد، همستر ماده در جفتگیری قبلی آبستن شده است اما چنانچه پس از جفتگیری اول، خروج ترشحات شیری رنگ از واژن مشاهده گردد و جفتگیری دوم صورت گیرد در این حالت در جفتگیری اول آبستنی انجام نشده است. طول دوره بارداری همستر بین 16 الی 21 روز می باشد. همستر ماده در 30 الی 50 درصد کل دوران زندگی اش قادر به تولید مثل می باشد و تعداد نوزادان در هر زایمان معمولا بین 4 الی 8 عدد است. البته همستر های ماده تا زایمان پنجم و ششم نوزادان بسیاری به دنیا می آورند، اما پس از این مدت زاد و ولد آن ها کاهش می یابد.
مشخصات همسترهای باردار
- همستر ماده در دوره بارداری پرخور و کم تحرک می شود
- معمولا در روزهای آخر بارداری شکم همستر مادر برآمده می شود
- گاهی اوقات همستر مادر ممکن است به گوشه ای بخزد و از دیگر همسترها جدا شود.
- همستر مادر ممکن است دچار بی قراری شده و خونابه ای از او ترشح شود
- پستان های همستر ماده در هفته آخر بارداری بزرگتر از حد معمول می شود
- همستر ماده در این دوران به شدت عصبی شده و میزان درگیری او با دیگر همستر ها بیشتر می شود و اجازه نمی دهد که صاحبش او ر ا در دست بگیرد
- همستر ماده دردوران بارداری آب بیشتری نسبت به قبل می نوشد
اقدامات ضروری پس از بارداری همسترهای ماده
- لازم است پس از آگاهی از بارداری همستر ماده او را از همستر نر جدا کنید، چرا که همستر نر معمولا بلافاصله پس از تولد بچه ها آنها را می خورد تا مجددا بتواند با همستر ماده جفت گیری نماید.
- مدت زمان بارداری یک همستر (بسته به نژاد آن) بین ۱۶ تا ۲۱ روز است. این زمان تقریبی است چرا که تمام جوندگان می توانند مدت زمان زایمان خود را عقب بیاندازند. از جمله دلایل به تاخیر انداختن زمان زایمان می توان به ایجاد استرس، مناسب نبودن شرایط محیطی و احساس خطر از سوی این حیوان اشاره کرد.
- در زمان بارداری فضای زندگی همستر ماده را آرام نگه دارید و سعی کنید تا حد ممکن به او دست نزنید. گروهی از همسترها رحم ضعیفی دارند و دست زدن به آنها ممکن است منجر به سقط جنین شود.
- بهتر است اطراف قفس همستر را با مقوا یا پارچه ی مشکی بپوشانید تا قفس حالت نیمه تاریک پیدا کند. در انجام این کار دقت داشته باشید تا ضمن اینکه تهویه قفس مناسب باشد آرامش همستر شما بر هم نریزد.
- از یک هفته پیش از زایمان تا پایان دوران شیر خوارگی جنین ها، تمیز کردن قفس و جابه جا کردن همسترها ممنوع است. چرا که در این مدت همستر مادر به دنبال لانه سازی برای زایمان خود است. بهتر است کمی پوشال برای کمک به او در دسترسش قرار دهید.
- توجه داشته باشید که نوزادان همستر معمولا نیمه شب یا صبح خیلی زود به دنیا می آیند و بلافاصله بعد از تولد آنها مادر شروع به تمیز نمودن و شیر دادن به نوزادان می کند و کمی بعد آنها را به خود نزدیک می کند تا گرم بمانند.
- نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که نوزادان همستر را لمس نکنید. پس از زایمان همستر مادر پرخاشگر می شود و ممکن است شما را مزاحم امنیت خود بداند. از سوی دیگر در صورت لمس بچه همسترها ممکن است آنها بوی شما را بگیرند و در ادامه احتمال دارد که همستر مادر فرزندان خود را ترک کند و یا آنها را از بین ببرد.
تغذیه همستر باردار یا همستر مادر
همستر مادر در طی دوران بارداری و شیردهی نیاز بالایی به مواد مغذی خصوصا پروتئین ها دارد. بهتر است روزانه با تخم مرغ آب پز، مقدار کمی گوشت مرغ یا گوساله پخته و میوه جات و سبزیجات حاوی میزان زیاد ویتامین A و E تغذیه شود. کلم بروکلی، سیب شیرین، طالبی و نخودفرنگی بهترین گزینه ها هستند. در طی بارداری مقدار زیادی مغز تخم آفتابگردان در اختیار مادر قرار دهید و اجازه دهید تا جایی که می تواند تغذیه کند. نیازهای پروتئینی حیوان ۶۰ % زمان عادی افزایش می یابد. بارداری و زایمان ۱۴ تا ۲۸ نوزاد انرژی زیادی از همستر مادر می گیرد بنابراین محدودیت غذایی معنایی ندارد. همیشه مقدار زیادی غذا در قفس مادر مادر یا شیرده قرار دهید. اگر حیوان احساس در این دوران احساس کمبود غذا کند دچار استرس هاس شدید می شود و سلامتی اش به خطر می افتد. معمولا همستر مادر به مدت سه هفته به نوزاد ها شیر می دهد.