افتادگی پلک یا پتوز عارضه ای است که مشخصه آن شل شدن و افتادن پلک بالا است. این عارضه که در اصطلاح پزشکی بلفاروپتوز نیز گفته می شود، دارای گونه های متفاوتی است. برای مثال افتادگی یک پلک پتوز یک طرفه و افتادگی دو پلک پتوز دوطرفه نامیده می شود. چنانچه پوست اضافی و پف کرده در بخش فوقانی پلک بالا وجود داشته باشد، عارضه درماتوکالاسیس (dermatochalasis) نامیده می شود.
افتادگی پلک گاهی مادرزادی است و گاهی در طول عمر ایجاد می شود و اکتسابی است. پتوز ممکن است موقتی یا دائمی باشد. درمان متداول افتادگی پلک تقریباً همواره عملی جراحی است که در آن لیفت پلک بالا انجام می شود. این عمل بر روی عضله بالابرنده پلک (عضله مولر یا عضله لواتور/ آپونوروز) انجام می شود.
بیماران دچار افتادگی پلک هر روز با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می کنند، به همین دلیل برخی بیماران ترجیح می دهند با انجام عمل جراحی از این مشکلات رهایی یابند. در این عمل پلک بالا رو به بالا کشیده می شود تا چشم ها ظاهری طبیعی و یک دست تر پیدا کند. این عمل توسط جراح اکولوپلاست انجام می شود که در زمینه درمان پوست، استخوان و عضله ی اطراف چشم تخصص دارد.
علل افتادگی پلک :
اگرچه افتادگی پلک ، غالبا به دنبال کهولت سن و پیری اتفاق می افتد ؛ اما در مواردی می تواند ناشی از مشکلات عصبی یا عضلانی جدی از جمله موارد ذیل باشد :
- فلج بل
- تومور چشم
- تومور مغزی
- سکته مغزی
- آنوریسم مغزی
- سندرم هورنر
- سرطان اعصاب
- عفونت یا تومور پلک
- تومور داخل کاسه چشم
- مشکلات عضله بالا برنده چشم
- دیابت
- آسیب یا ضربه
- اثر جانبی تزریق بوتاکس
- اثر جانبی جراحی آب مروارید
- بیماری عضلانی مانند دیستروفی عضلانی
- عوارض جانبی جراحی اصلاح چشم مانند لیزیک ، لازک و غیره
- میاستنی گراویس ، که نوعی اختلال ضعف عضلانی نادر و پیشرفته است و اولین علامت آن ، افتادگی پلک می باشد.
توجه داشته باشید که افتادگی پلک یا پتوز ؛ می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد و جنسیت و نژاد ، هیچ گونه تاثیری در میزان شیوع آن ندارد.
علائم پتوز چیست؟
پتوز تا زمانی که ميدان بینایی بیمار (ديد پيراموني) را مختل نکند، علائمي ايجاد نمي كند. اين علائم در هنگام نگاه کردن، یا هنگام خستگی، تشديدمی شوند. تلاش مضاعف و جبران كننده برای بالا بردن پلک ها با بالا بردن پيشاني انجام می شود و این به خودی خود باعث بروز درد در بالاي پيشاني یا سردرد می شود.
آیا بیماری پتوز یک بیماری جدی است؟
افتادگي پلك فوقاني به خودي خود خطر جدی برای چشم ندارد. با این حال، پتوز به ندرت نشانه اي از وجود اختلال اساسي ديگري (بیماری عصبی یا بیماری هاي عمومي عضلاني صورت) مي باشد و به همین علت تمام بیماران مبتلا به پتوز باید توسط جراح متخصص پلاستيك چشم مورد ارزیابی قرار گیرند.