به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، شب گذشته برخی رسانه های عربی زبان نزدیک به عربستان سعودی با انتشار خبری مدعی شدند سردار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در حمله جنگنده های رژیم صهیونیستی به ریف شرقی حمص در سوریه به شهادت رسیده است.
اشاره این رسانه ها به انفجار هایی بود که روز جمعه در پادگان «ابن هیثم» در جنوب شرقی شهر حمص و در اثر انفجار زاغه های مهمات ارتش سوریه در این پادگان رخ داد. این انفجار در حالی بود که بامداد همان روز جمعه نیز بالگرد های رژیم صهیونیستی مناطقی را در استان قنیطره سوریه هدف قرار داده بودند.
اما این نخستین بار نیست که شایعه شهادت سردار حاجی زاده و یا فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فضای رسانه ای مطرح می شود؛ بامداد دوشنبه دوم دی ماه ۱۳۹۸ یعنی به فاصله ده روز قبل از شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه، به ناگهان در شبکه های اجتماعی و برخی رسانه های عربی شایعه ای مبنی بر شهادت سردار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در حمله هوایی رژیم صهیونیستی به سوریه منتشر شد.
این شایعه به فاصله چند دقیقه پس از حمله جنگنده های رژیم صهیونیستی به منطقه عقربا در حومه دمشق منتشر شد.
صبح روز دوشنبه در پیگیری خبرنگار فارس از منابع آگاه کذب بودن این شایعه مشخص شد.
بعدازظهر همان روز نیز سردار رمضان شریف مسئول روابط عمومی کل سپاه با تکذیب شایعه منتشر شده مبنی بر شهادت سردار حاجی زاده، تاکید کرد: دشمنان انقلاب اسلامی و ملت ایران، آمال و آرزو های باطل خود را در دروغ پردازی ها و شایعه پراکنی ها و انتشار اخبار کذب و بی اساس دنبال می کنند.
اما این پایان شایعه پراکنی رسانه های معاند و کاربران مجهول الهویه شبکه های اجتماعی نبود؛ آن ها مدعی بودند که سردار حاجی زاده به شهادت رسیده و یا دستکم مجروح شده است و این تکذیب های کلامی فاقد اعتبار است؛ در نهایت چهار روز بعد یعنی جمعه ششم دی ماه ۱۳۹۸ حضور فرمانده نیروی هوافضای سپاه در نماز جمعه تهران، پایانی بر چند روز شایعه پراکنی آن ها شد.
** شایعه مجدد شهادت سردار حاجی زاده
بامداد دهم اسفندماه ۱۳۹۸ بار دیگر شایعه به شهادت رسیدن سردار حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در شبکه های اجتماعی و رسانه های منطقه منتشر شد؛ این بار، اما منشأ این شایعه نه رسانه ها و کاربران شبکه های اجتماعی عربی، بلکه ترکیه بود.
ماجرا مربوط به شامگاه روز قبل یعنی نهم اسفندماه و حمله پهپادی ارتش ترکیه به مواضع نیرو های ارتش سوریه و مقاومت در جنوب شرقی استان ادلب بود.
** شایعه شهادت سردار قاآنی در سوریه
بامداد چهارشنبه ۱۳ فروردین ۱۳۹۹؛ یک رسانه با نام «لبنان الجدید» مدعی شهادت سردار اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه در حمله هوایی رژیم صهیونیستی به پایگاه الشعیرات در استان حمص سوریه شد.
انتشار این شایعه ساعتی پس از حمله هوایی رژیم صهونیستی به پایگاه هوایی الشعیرات (+) و انتشار خبری از سوی روسیا الیوم مبنی بر سفر سردار قاآنی به عراق صورت گرفت.
در عین حال علاوه بر شایعه شهادت فرمانده نیروی قدس، برخی از کاربران مجهوال الهویه شبکه های اجتماعی شایعه شهادت امیر سرتیپ احمدرضا پوردستان رئیس مرکز مطالعات راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران را نیز در این حمله مطرح کردند که بلافاصله هر دو خبر تکذیب شد؛ و در نهایت بامداد امروز مجددا خبری مبنی بر شهادت سردار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در حمص سوریه منتشر شد که این شایعه نیز مانند گذشته تکذیب شد.
** چند نکته درباره شایعه شهادت فرماندهان ایرانی
با بررسی چند نوبت شایعات مطرح شده پیرامون شهادت فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، الگو های قابل توجه و تکرارشونده ای را پیش روی ما قرار می دهد.
۱- منشأ شایعات
تمام این شایعات ابتدا توسط یک منبع رسانه ای خارجی مانند رسانه های عربی نزدیک به عربستان سعودی منتشر شده است و در ادامه تبدیل به یک خط عملیات روانی برای کاربران حساب های مجهول الهویه (فیک) شبکه های اجتماعی برای اثرگذاری بر افکار عمومی شده است.
بررسی این اکانت ها فیک نشان می دهد که منشأ عمده آن ها یگان سایبری گروهک منافقین مستقر در مقر این گروهک در تیرانا پایتخت آلبانی است که پس از انتشار این شایعات، نسبت به ضریب دهی به آن در شبکه های اجتماعی اقدام می کنند.
۲- زمان انتشار شایعه
نکته دیگر در خصوص شایعه شهادت فرماندهان سپاه، زمان انتشار این شایعات است؛ بدون استثناء تمام این شایعات در ساعات نخستین بامداد منتشر شده است. انتخاب چنین زمانی برای انتشار شایعات از سوی رسانه های معاند را می توان اقدامی هوشمندانه برشمرد چراکه در چنین ساعاتی دسترسی اصحاب رسانه به منابع خبری برای پیگیری صحت و سقم اخبار محدود است و بدین ترتیب زمان بیشتری برای جولان شایعات مختلف در فضای افکار عمومی فراهم می شود.
۳- عادی سازی
عموم مردم در برخورد با شایعات کمتر خود را برای بررسی درستی یا نادرستی محتوای آن به دردسر میاندازند و از سوی دیگر، منشأ های انتشار شایعه نیز امروز با ابزار شبکه های اجتماعی که قابلیت نظارت بر محتوای منتشر شده در آن ها نیز وجود ندارد، شایعه را با رنگ و لعاب و قالب های جذاب برای مخاطبان مطرح می کنند.
از سویی حضور هویت های جعلی و ناشناس در صفحات و اکانت های شبکه های اجتماعی و علاقه عمومی برای حضور فعال و پررنگ در فضای مجازی سبب شده که بسیاری از کاربران این فضا بدون توجه به صحت و سقم و راستی آزمایی شایعات، بعنوان یک کانال ارتباطی برای گسترش بیشتر این اخبار در جامعه عمل کنند.
گسترش یک شایعه در جامعه، تهدیدی جدی است که متوجه افراد آن جامعه می شود؛ در حقیقت تکرار مداوم یک شایعه در جامعه می تواند به عادی شدن آن اتفاق که در قالب شایعه مطرح شده است دامن بزند.
