راهکارهایی برای صمیمی شدن با فرزند نوجوان خود

در دوران نوجوانی نیاز به ارتباط والدین و فرزندان بیشتر به چشم می آید و ضروری تر است. معمولا در این دوران در ظاهر نوجوان از والدین دور می شود و به سوی دوستان هم سن و سال سوق داده می شود.همچنین گاهی رفتارهای نسنجیده و پرخاشگرانه ای را از خود بروز می دهند و اینجاست که والدین از خود می پرسند «کجای کار را اشتباه کرده ایم؟»

ارتباط تبادل نظر کلامی با نوجوانان به نظر سهل و ساده می رسد، اما متاسفانه گاه همه کوششی که والدین برای این ارتباط به کار می برند، منحصر به پند و اندرزدادن آنان و انتظار ژس العمل های مطلوب است. حقیقت این است هیچ گونه تضمینی وجود ندارد که نوجوانان همیشه به حرف های ما با دقت گوش دهند. حتی می توان گفت هیچ تضمینی وجود ندارد که نوجوانمان همیشه حرف ما را بشنود. وادار کردن آنان به این که به حرف های ما گوش دهند، مستلزم همان اندازه مهارت است که ما به عنوان بزرگسال در گوش دادن آنچه آنان برای گفتن دارند، به کار بریم.

چرا نوجوانان به شما احتیاج دارند؟

فرزند شما در حال تجربه تحولات جسمی و عاطفی است. او در این مدت زمان حساس نیاز به حمایت و توجه بیشتر دارند.خانواده باید پایگاه عاطفی مطمئن باشد که موجب علاقه فرزند نسبت به حضور در آن شود. شما باید اعتماد به نفس فرزندتان را با روش های مختلف افزایش دهید.این موارد موجب کاهش رفتارهای پر خطر نوجوانان می شود. بنابراین، با رعایت نکات ذکر شده، آنها را در این بازه حساس یاری کنید.

بهترین راهکار برای صمیمی شدن با نوجوان

زمانی که فرزندان ما پا به سن نوجوانی می گذارند ، دنیای آن ها به سرعت تغییر می کند . شاید برای اولین بار عاشق شوند ، بدن آن ها به طرز غیرمنتظره ای تغییر کند ، احساس دل شکستگی را تجربه کنند ، شاید بی معرفتی و نامردی دیگران را مشاهده کنند و هزاران تجربه دیگر که برای آن ها رقم می خورد.شما نیز به عنوان والدین باید یاد بگیرید که چگونه با آن ها در این سن رفتار کنید ، تا راحت تر با تجربه های سخت و چالش های جدید زندگی کنار بیایند. همزمان نوجوانان در این سن دچار افسار گسیختگی نیز خواهند شد.خوشبختانه راه های زیادی وجود دارد که والدین بتوانند دیوار بین خود و فرزندشان را تخریب کرده و رابطه صمیمانه تری با او برقرار کنند . در این قسمت به بیان این راهکارها خواهیم پرداخت.

صبور باشید

اولین ترفند صمیمی شدن با نوجوان این است که با صبر و شکیبایی با او برخورد کنید. حوصله او را داشته باشید. با آرامش به حرف های او گوش دهید. متاسفانه هستند والدینی که در رابطه با برخورد با فرزندشان نمی توانند آن گونه که باید و شاید برای فرزندشان وقت بگذارند و حوصله نداشته باشند که پای درد و دل آنها بنشینند. نوجوان زمانی که به مشکل برمی خورد این را باید درخود ببیند که مشکلش را بدون ترس و هراس با والدینش در میان بگذارد و آرامش و امنیت را حس کند.

سنگ صبور او باشید

از موارد مهم دیگر در صمیمی شدن با نوجوان که بسیار حائز اهمیت است این است که محرم اسرار او باشید. اما چگونه این اتفاق می افتد؟ راه حل آن این است که اعتماد او را جلب کنید. اگر کاری کنید که او به شما اعتماد کند نوجوان به راحتی می توانید کوچکترین مشکلاتتان را با شما درمیان بگذارد.

خودتان را علاقمند به علایق او نشان دهید

سعی کنید که هیجانات نوجوان خود را دنبال کنید . به خواسته های او اهمیت دهید . به علایق او توجه کنید و پیگیر آن ها باشید . موسیقی تاثیر زیادی روی نوجوانان دارد . شما نیز موسیقی مورد علاقه اش را همراه با او گوش دهید یا فیلم مورد علاقه او را ببینید . با این کار احساس بهتری به او می دهید و به او هویت و اعتبار می بخشید.

به یاد داشته باشید که مجبور نیستید بیش از حد اظهار کنید که به کارها و علایق او علاقمند هستید اما بی تفاوت هم نباشید . کاری کنید که نوجوان خود در بیان علایقش شجاعت پیدا کند و بتواند آزادانه آن ها را با شما به اشتراک بگذارد . در چنین حالتی نگرانی ها ، سوالات و مشکلاتش را نیز راحت تر با شما در میان خواهد گذاشت.

زمان بیشتری را در کنار اعضای خانواده سپری کنید

حتماً باید زمان هایی را اختصاص دهید و یک بحث خانوادگی به راه بیندازید اعضای خانواده باید ارتباط صمیمانه ای با یکدیگر داشته باشند ، نظرات خود را بیان کنند و کارهای خلاقانه ای در کنار یکدیگر انجام دهند.مثلا به گونه ای برنامه ریزی کنید که همیشه یکی از وعده های اصلی مثل صبحانه ، نهار یا شام را در کنار یکدیگر سپری کنید . چه بهتر که این تعداد همراهی ها بیشتر شود . با این کار آرامش و لذت بیشتری از همکاری با اعضای خانواده در شما و نوجوانتان به وجود خواهد آمد.

نوجوانان به گفت و گو پاسخ می دهند و در نتیجه آن ها را تشویق به گفت و گو کنید . حتی می توانید یک فعالیت یا یک ورزش جدید را خانوادگی امتحان کنید یا مدت زمانی را به مسافرت بروید و یا آخر هفته ها در جمع خانوادگی خود بازی داشته باشید.

مدام به نوجوان دستور ندهید

دستور دادن به نوجوان و صحبت کردن با آنها از دید قدرت به غیر از اینکه فرزندتان را از شما دور می کند فایده دیگری نخواهد داشت. در واقع اگر می خواهید با فرزندتان صمیمی شوید و مانند دو دوست رفتار کنید فکر کنید که در کمال احترام می توانید سن تان را به آنها نزدیک تر کنید و مانند آنها به مسائل نگاه کنید. در این صورت است که به راحتی می توانید روحیه آنها را درک کرده و با اشتباهات آنها برخوردهای ملایم تری نشان دهید.

مکالمه با او را هوشمندانه آغاز کنید

نوجوانان از اینکه مستقیماً مورد اتهام قرار بگیرند ، متنفر هستند . مخصوصاً اگر روی صحبت شما در مورد ترس ها ، نگرانی ها و مشکلات او باشد. به عنوان یک پدر یا مادر حتما باید مراقب حرف زدن خود باشید و محتاط رفتار کنید . بدون اینکه اطلاعات کافی از چیزی ندارید ، صحبت نکنید.به جای اینکه او را مجبور کنید تا در مورد امور مدرسه صحبت کند ، بهتر است دعوت به این کار کنید . حین مکالمه اشتباهات او را یادآوری نکنید . اگر آمادگی ندارد با او صحبت نکنید و مکالمه خود با او را تبدیل به جلسه پرسش و پاسخ نکنید.

به طور مثال سوالات زیر می تواند برای شروع بحث با نوجوان مناسب باشد :

• به نظرت فصل آخر این سریال چطور بود؟
• دوستات هم این سریال را دوست دارند ؟ چرا ؟
• آنها هم این سریال را دنبال می کنند ؟
• به نظرت شخصیت های داستان میتونستن بهتر رفتار کنن ؟
• اگر تو جای فلان شخصیت فیلم بودی ، چه عکس العملی نشون می دادی ؟

با این سوالات می توانید ایده های فرزند خود را به چالش بکشید . اجازه دهید که نظرات خودش را بیان کند . این اقدام شما باعث می شود که از لحاظ اجتماعی ، احساس پذیرش و اعتماد به نفس داشته باشد و در نتیجه در بحث های گروهی شرکت کند.همچنین نگرانی ها و مشکلاتش را راحت تر برای شما بیان می کند . البته مراقب باشید که در پرسیدن چنین سوال هایی هم نباید زیاده روی کرده و او را کلافه کنید.

تعداد روتین های روزانه را افزایش دهید

برخی از وظایف هستند که نمی توانید از انجام دادن آن ها دست بکشید . مثلا رانندگی کردن، مدرسه رفتن و خرید کردن جزء این کارهاست . بهتر است لیستی از اقدامات هفتگی خود تهیه کنید و کارهایی را بیشتر در آن جای دهید که می توانید به همراه فرزندتان انجام دهید.

مثلاً مثال های زیر می تواند برای همراهی با نوجوان مناسب باشد :

رانندگی کردن :شاید آموزش رانندگی به فرزندتان کمی برایتان سخت باشد اما بهترین فرصت برای بحث و گفتگو و نشان دادن اعتماد به او می باشد . قوانین جاده را به او یاد دهید و در این مورد بیشتر با او صحبت کنید.

خرید کردن :هنگام خرید کردن او را با خود به همراه ببرید و نظر او را در مورد خرید کردن بپرسید و همچنین بهتر است از او بخواهید که اجناس را خودش انتخاب کند و در حین راه نیز با او گپ و گفت داشته باشید.

کارهای روزانه منزل : هیچ کس دوست ندارد که حمام را تمیز کند و یا ظرف ها را بشوید اما انجام این کار ها می تواند با سرگرمی و هیجان انجام شود . مثلاً می توانید برای تمیز کردن اتاق فرزندتان یک پاداش اختصاص دهید.

نوجوانان به شدت در انجام دادن کارهایی که آن ها را از اقدامات شخصی باز می دارد ، مقاومت نشان می دهند . پس شما نیز باید اجبار ها را کنار بگذارید و کارهایی را به او بسپارید که علاقه بیشتری نسبت به آنها دارد . مثلاً تمیز کردن حیاط هرگز نمی تواند نوجوانتان را با شما صمیمی تر کند.

او را با مثال زدن راهنمایی کنید

اگر نوجوان شما با مشکلی مواجه شده، برای راهنمایی کردن او حتماً مثال بزنید. مثلا می توانید دوران سخت نوجوانی خود را برای مثال بزنید و احساس و تجارب خود را در اختیار او قرار دهید.همچنین می توانید افراد موفقی را مثال بزنید که در دوران نوجوانی با سختی های زیادی روبه رو بودند و توانستند از این دوران سخت عبور کنند. نوجوانان و کودکان باید بدانند که والدینشان نیز مانند آن ها بوده اند. بنابراین نباید از سختی ها بترسند. البته مجبور نیستید که تمام جزئیات تاریک و تلخ زندگی را برای او بازگو کنید اما بهتر است تا حد امکان صادق باشید.

شنونده خوبی باشید

شاید روز خسته کننده ای را در پیش داشتید و نیاز به استراحت کردن دارید و در همین حین نوجوانتان قصد دارد که مشکلات و نگرانی را با شما در میان بگذارد . هر طور که شده زمانی را به شنیدن حرف های او اختصاص دهید . استرس های خود را کنار بگذارید و به حرف های نوجوان خود توجه کنید.

زمانی که فرزندتان این توجه را از شما دریافت کند، راحت تر با احساسات خود کنار می آید. بدون هیچ اجباری نظرات خود را برای او بیان کنید و ترس ها را از خود دور ساخته و اجازه دهید که به شما اعتماد کند . با چنین رفتاری او همیشه شجاعت پیدا می کند که تمام مشکلاتش را برای شما بازگو کند و در نتیجه خطری او را تهدید نخواهد کرد.

او را درک کنید

ارتباط موثر با درک و همدلی آغاز می شود . فرزندان شما نیز باید بفهمند که شما احساسات آن ها را درک می کنید و بعد به او نصیحت کرده یا پیشنهاد می دهید . به جای این که وسط صحبت های او بپرید ، اجازه دهید که کودکتان حرفش را تمام کند و واقعاً به صحبت های او گوش دهید و سعی کنید که او را درک کرده و از انجام کارهای زیر خودداری کنید :

جوک گفتن : نباید زمانی که کودک شما با تنشی مواجه شده ، اقدام به شوخی کردن یا جوک نکنید . زیرا این مسئله برای او بسیار مهم می باشد . پس نباید احساسات فرزند خود را نادیده بگیرید.

سخنرانی : قطعا هیچ کس دوست ندارد که هنگام درد و دل کردن با یک سخنرانی طولانی روبرو شود . پس حق ندارید که وسط صحبت های فرزندتان ایده های شخصی خود را به زبان بیاورید.

مانع شدن : اجازه دهید که فرزندتان صحبتش را تمام کند و هیچ گاه وسط حرف او نپرید. باید از او بخواهید که عقاید و افکار را به طور کامل بیان کند.

قضاوت کردن : قطعاً مسائل و مشکلات زیادی در دوران نوجوانی برای فرزندتان به وجود می آید ، پس باید در برابر اشتباهات او صبور باشید و قضاوت و سرزنش را کنار بگذارید.

به او کمک کنید

درست است که فرزند شما دیگر بزرگ شده اما هنوز هم برای جنگیدن با مشکلات زندگی به کمک شما نیاز دارد . به جای این که او را سرزنش کنید و یا مانند یک معلم چیزی را به او دیکته کنید ، بهتر است که مانند یک دوست همراه او باشید و سعی کنید که برای رفع مشکلش به او کمک کنید . مثلاً می توانید مزایا و معایب کاری که نوجوانتان قصد شروع را دارد را برای او بیان کنید و با یکدیگر تصمیم بگیرید و یا تصمیم نهایی را به عهده خود او بگذارید.

از کمک کردن به او خسته نشوید

خودتان را تسلیم نکنید . حتی اگر شرایط بیش از حد سخت می باشد ، یا نوجوان شما کمکتان را پس می زند، باز هم باید به او کمک کنید . حتی شده در سکوت از او حمایت کنید و نشان دهید که زندگی او برایتان مهم می باشد اما نباید این کار را به گونه ای انجام دهید که باعث کلافگی او شود.اجازه دهید که فرزندتان از اینکه در کنار شماست ، احساس راحتی کند . اگر حقیقتاً به حرف های او گوش دهید و او را درک کنید و قضاوت نابجا نداشته باشید ، صد در صد احساس صمیمیت او با شما افزایش پیدا می کند.

جر و بحث نکنید

در آخر مهمترین روش های صمیمی شدن با نوجوان این است که بر سر مسائل کوچک بحث و جدل نکنید و مدام به دنبال بهانه جویی برای دعوا نباشید. نوجوان در این سن نیاز به آرامش روحی دارد و باید شرایط حساس او درک شود. اگر درباره شرایط بلوغ نوجوانان اطلاعات کمی دارید پیشنهاد ما به شما این است که حتما با یک مشاوره صحبت کنید. اگر فرزندتان اشتباهی کرد فورا از کوره نروید. این موضوع بسیار مهم است. وظیفه شما به عنوان پدر و مادر این است که جو را برای فرزندتان آرام کنید. اگر از موضوعی انتقادی دارید آن را به صورت بسیار محترمانه و با ادبیات خوب با او صحبت کنید. چون در این صورت هم به نفع خانواده و جو خانواده خواهد بود و هم در تربیت او نقش بسیار مهمی خواهد داشت.

راهبردهای عملی رفتار با نوجوان

• به نوجوان فرصت بدهید تا خودش به تنهایی مهارت های تازه ای را فرا بگیرد. برای ابراز شخصیت نوجوانان به آن ها مسئولیت هایی در حد توانایی شان واگذار کنید، با سپردن مسئولیت های جزئی، نوجوانان را برای زندگی اجتماعی و قبول مسئولیت های بزرگ آماده کنید. به آن ها اجازه بدهید نظرات و عقایدشان را بیان کنند و هر کجا لازم است دست به انتخاب بزنند.
• آن ها را با نتایج طبیعی و منطقی اعمالشان مواجه سازید؛ این روش مسئولیت رفتار نوجوان را به عهده خودش می گذارد و به او فرصت می دهد از حوادث اجتماعی و طبیعی درس بگیرد.
• مسئولیت انجام تکالیف درسی نوجوان را به خود او واگذار کنید. حق انتخاب نوجوان را در انتخاب های مختلف محفوظ نگه دارید تا خودش انتخاب کند و مسئولیت انتخاب های مختلف را برعهده بگیرد.
• نوجوان را در شرایطی قرار دهید که بتواند تصمیم بگیرد. او را از نگرش های دیگران آگاه سازید زیرا انتخاب های وی از نیازها، حقوق و مسئولیت های دیگران متاثر است. برای افزایش مسئولیت پذیری، باید بازخورد مناسب را درباره اثربخش بودن پاسخ های مناسب به او بدهید.
• انتظارات خود را از فرزندتان مشخص و آن ها را به شیوه ای بیان کنید که نوجوان به خوبی درک کند. پیامدهای ناشی از رعایت نکردن محدودیت ها را به نوجوانان بیان کنید.
• به هنگام ناتمام ماندن کارهای نوجوانان از سرزنش کردن آن ها پرهیز کنید. از تصمیم گیری به جای او، خودداری کنید.
• اعطای پاداش، وقتی که بخشی از کارش را با موفقیت انجام داد را فراموش نکنید. به عهد و وعده ای که به نوجوان می دهید وفا کنید.
• به شیوه صحیح و منطقی به او محبت کنید. بین فرزندان خود تبعیض روا مدارید و بین آن ها به عدالت رفتار کنید. در عمل و گفتار الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید. توانایی ها و استعدادهای نوجوان را به خود او بشناسانید و وی را برای شکوفایی استعدادهایش تشویق و ترغیب کنید. به سوالات آنان به شیوه ای منطقی پاسخ دهید. درباره مسائل مختلف امور خانواده با او مشورت کنید.
  کارهایی که بچه ها قبل از نوجوانی باید یاد بگیرند !