به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، اگر تخمك لقاح يافته در هر جاي ديگري غير از جداره داخلی رحم مستقر شود و شروع به رشد كند، بارداري نابجا يا خارج از رحم اتفاق مي افتد.
در حالت عادي بعد از اينكه تخمك بارور مي شود به حركت خود كه از تخمدان شروع شده بود ادامه مي دهد تا از لوله به رحم برسد و بر روي ديواره حفره رحمي جايگزين شود. اگر به دلايل مختلف مثل تنگي لوله هاي رحمي بر اثر چسبندگي ناشي از عفونت يا جراحي هاي شكمي اين حركت متوقف شود، تخم لقاح يافته ممكن است در محل تنگي لانه گزيني كرده و به رشد خود ادامه دهد. تخمک بارور در سطح لولۀ رحم می ماند و در همان جا بارداری به وقوع می پیوندد و پیشرفت می کند. به محض اینکه حجم پیدا کرد، لولۀ رحم دیگر حالت انعطاف پذیری ندارد و در هم می شکند.
از آنجا كه اكثر بارداري هاي خارج رحمي در يكي از لوله هاي رحم رخ مي دهد آنرا بارداري لوله اي نيز مي نامند. با احتمال بسيار كم ممكن است بارداري خارج رحمي در محلهاي ديگري نيز ديده شود. بارداري نابجا ممكن است در مكان هاي احتمالي ديگري نظير تخمدان، دهانه رحم، گردن رحم، حفره شکمی و يا بخش هاي ديگر شكم نیز رخ دهد. البته معمول ترین نوع حاملگي نابجا، بارداري لوله ای است و انواع غیر معمول آن حاملگی هتروتوپیک ، حاملگی شکمی، حاملگی تخمدانی، حاملگی بینابینی، حاملگی سرویکال، حاملگی در اسکار سزارین مي باشد. در موارد بسیار نادر امکان دارد حاملگی خارج از رحم همزمان با حاملگی نرمال (درون رحمی) رخ دهد. که به آن حاملگی هتروتوپیک (heterotopic) اطلاق می شود يعني همراه با يك بارداري رحمي يك تخم ديگر نيز در جايي خارج از رحم جايگزين شود و باردراي خارج رحمي صورت گيرد كه البته اين اتفاق در IVF كه تخمك ها بطور مصنوعي لقاح يافته و به داخل رحم تزريق مي شوند، ممكن است ديده شود. .
از هر 50 حاملگی ممکن است یکی خارج از رحم باشد.
علت بارداری خارج از رحم چیست؟
اگر در گذشته سابقه بارداری خارج رحم دارید، شانس شما از یک در ۹۰ تا یک در ۱۰ افزایش می یابد.
عفونت و یا التهاب
عفونت لوله فالوپ، رحم و یا تخمدانها و یا همچنین التهاب لوله فالوپ شانس ابتلا به بارداری خارج رحم را افزایش میدهد. کلامیدیا و یا سوزاک (بهترین دارو برای درمان سوزاک) عامل اصلی عفونت است.
ساختار ناقص لوله فالوپ
بارداری خارج رحم در مواردی که لوله فالوپ تغییر شکل داده و یا مادرزادی ناقص است احتمال آن بالا است.
ناباروری
مشکلات باروری و همچنین استفاده از داروهای بارور کننده (کلومیفن : داروی رایج داروی تحریک کننده تخمک گذاری) شانس بارداری خارج رحم را افزایش میدهد.
جراحی های مرتبط
جراحی هایی مانند آپاندیس (آپاندیس کدام سمت است؟)، عمل سزارین می تواند با باعث افزایش شانس بارداری خارج رحم شود.
داروهای ضد بارداری
احتمال بارداری با استفاده از IUD و یا هر قرص پایین است. و این داروها باعث افزایش شانس بارداری خارج رحم است.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن قبل از لقاح باعث افزایش شانس بارداری خارج رحم میشود. هر چه بیشتر سیگار بکشید این خطر افزایش می باید.
سن
در سنین بالای ۴۰ سال احتمال بارداری خارج رحم افزایش می یابد.
اندومتریوز
اندومتریوز (بیماری آندومتریوز ، علائم و درمان آن) باعث افزایش شانس بارداری مشود.
علائم و درمان بارداری خارج از رحم
علایم بارداری خارج رحمی
علائم در مراحل اولیه بارداری آشکار است اما از هر زن با زن دیگر متفاوت خواهد بود. البته ممکن است تا لحظه آخر علائم بروز نکند.
در مراحل اولیه بارداری، ممکن است شما علائمی شبیه علائم بارداری معمولی داشته باشید. که شامل:
- حساس شدن سینه ها
- تهوع
- خستگی
- لکه بینی واژینال یا خونریزی
- درد شکم یا حساس شدن
در برخی موارد، متخصصین قادر به تشخیص بارداری خارج رحم با تست شکم هستند. اگر هریک از علائم زیر را داشتید سریعا به پزشک مراجعه کنید:
درد یا حساس شدن در شکم و یا ناحیه لگن
درد شدید و مداوم که می تواند بصورت خفیف و یا ملایم پیشرفت کند. درد ممکن است در هرجای شکم و یا لگن همراه با نهوع و استفراغ باشد.
خونریزی واژینال و لکه بینی
در مراحل اولیه بارداری، شانس خونریزی وجود دارد. خون از رنگ قرمز تا قهوه ای، روشن و یا تیره، پیوسته و یا مقطعی متفاوت خواهد بود.
درد شانه
درد در شانه بویژه وقتی دراز کشیده اید نشانه بارداری خارج رحم است. عامل اصلی درد هم خونریزی داخلی است که سیگنال هایی را به ناحیه شانه می فرستد.
سایر علائم:
- شوک
- ضعف
- سرگیجه
- تشخیص حاملگی خارج رحمی
اگر علائم بارداری خارج رحم را داشتید، پزشک برای شما تست خون و سونوگرافی تجویز میکند.
درمان بارداری خارج از رحم
در خیلی از موارد جنین مرده است. متأسفانه در حاملگی خارج رحم نمی توان جنین را نجات داد. درمان معمولا برای لغو بارداری قبل از رشد پیشرفت بیش از اندازه آن انجام می شود. گزینه های اصلی درمان عبارتند از:
مدیریت بارداری: وضعیت شما با دقت بررسی می شود تا ببینید آیا درمان ضروری است یا خیر.
دارو: دارویی به نام متوترکسات برای متوقف ساختن حاملگی استفاده می شود.
عمل جراحی: جراحی برای لغو حاملگی و برداشتن لوله فالوپ آسیب دیده انجام می شود.
این گزینه ها هر یک دارای مزایا و معایبی هستند که پزشک با شما در میان می گذارد. پزشک با توجه به عواملی از قبیل علائم، زمان بارداری و میزان هورمون بارداری (گونادوتروپین مزمن انسانی یا hCG) در خون شما، بهترین گزینه را به شما پیشنهاد می دهد.
۱- مدیریت بارداری (نظارت)
اگر علائمی نداشته باشید یا علائم شما خفیف باشد و حاملگی در مراحل اولیه باشد، باید تحت نظر باشید، زیرا احتمال دارد بارداری به خودی خود برطرف شود. اگر بارداری خارج رحم در همان هفته ششم بارداری تشخیص داده شود. این روش به عنوان مدیریت بارداری شناخته شده است و در این زمان موارد زیر نیز ممکن است رخ دهد:
- آزمایش خون منظم برای بررسی پایین آمدن سطح هورمون hCG خون؛ این کار تا زمانی ادامه داده می شود که هورمون به طور کامل ناپدید شود. اگر سطح هورمون شما پایین نمی آید و یا افزایش می یابد، به درمان بیشتری نیاز دارید.
- شما معمولا خونریزی واژینال دارید. از پد بهداشتی یا حوله به جای تامپون استفاده کنید تا زمانی که کامل پاک شوید.
- ممکن است شکم درد تجربه کنید. پاراستامول برای از بین بردن این عوارض مصرف کنید.
اگر علائم شدیدتری داشته باشید، پزشک به شما می گوید چه کاری باید انجام دهید.
مزیت اصلی نظارت این است که هیچ اثری از عوارض جانبی درمان نخواهد بود. عیب این نظارت این است که احتمال باز شدن لوله های فالوپ و نیاز به درمان وجود دارد.
۲- دارو
اگر حاملگی خارج از رحم زود تشخیص داده شود اما نظارت فعال مناسب نباشد، درمان با دارویی به نام متوترکسات توصیه می شود. این کار با متوقف کردن روند حاملگی می باشد و به صورت تزریق در باسن انجام می شود.
بعد از درمان نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست، اما آزمایش خون منظم برای بررسی درمان لازم است. گاهی اوقات دوز دوم دارو مورد نیاز است و اگر دوز دوم اثر نکند، جراحی ضروری می شود.
بعد از درمان حداقل تا سه ماه باید از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنید زیرا اگر باردار شوید، متوترکسات برای جنین خطرناک است. همچنین تا زمانی که پزشک اجازه نداده است از مصرف الکل بپرهیزید زیرا مصرف الکل پس از مصرف متوترکسات به کبد آسیب وارد می کند. عوارض جانبی متوترکسات عبارتند از:
- درد شکمی: این درد معمولا خفیف است و معمولا ظرف یک یا دو روز برطرف می شود
- سرگیجه
- احساس بیماری
- اسهال
احتمال دارد لوله های فالوپ بعد از درمان پاره شوند. بنابراین نکاتی به شما گفته می شود که در صورت بروز این اتفاق انجام دهید.
۳- عمل جراحی
در بیشتر موارد، عمل جراحی keyhole (لاپاراسکوپی) برای از بین بردن بارداری قبل از بزرگ شدن آن انجام می شود.
در طول لاپاراسکوپی:
- از بیهوشی عمومی استفاده می شود، بنابراین در حین انجام عمل جراحی خواب هستید.
- برش کوچکی روی شکم ایجاد می شود
- یک لوله نازک (لاپاراسکوپ) و ابزار جراحی کوچک از طریق برش وارد بدن می شود.
- اگر یکی از لوله های فالوپ سالم باشد، کل لوله فالوپ حاوی بارداری برداشته می شود، در غیر این صورت، ازبین بردن بارداری بدون از بین بردن کل لوله، انجام می شود.
برداشتن لوله فالوپ آسیب دیده موثرترین درمان است و احتمال بارداری موفق را در آینده کاهش نمی دهد. دکتر قبل از عمل با شما در مورد این موضوع بحث خواهد کرد و از شما می خواهد موافقت خود را برای برداشتن لوله اعلام کنید. اکثر خانم ها می توانند چند روز پس از عمل جراحی بیمارستان را ترک کنند. البته ممکن است ۴ تا ۶ هفته طول بکشد تا بهبود کامل حاصل شود.
اگر لوله فالوپ شما پاره شده باشد، به جراحی اضطراری نیاز خواهید داشت. جراح برشی بزرگ روی شکم شما (لاپاروتومی) ایجاد می کند تا خونریزی را متوقف کند و در صورت امکان لوله ی فالوپ را ترمیم کند. پس از هر نوع جراحی، اگر خون شما RhD منفی باشد، یک درمان به نام anti-D rhesus prophylaxis داده خواهد شد. این درمان شامل تزریق دارو است که به جلوگیری از بروز بیماری rhesus در حاملگی های آینده کمک می کند.
مراقبت در منزل
پزشک به شما در مورد مراقبت از برش های خود پس از جراحی دستورالعمل های خاصی می دهد. هدف اصلی تمیز نگه داشتن برش و خشک نگه داشتن آن در زمان بهبودی است. روزانه آنها را برای علائم عفونت بررسی کنید. علائم عفونت عبارتند از:
- خونریزی که متوقف نخواهد شد
- خونریزی بیش از حد
- خروج ترشحات با بوی نامطبوع از محل برش
- داغی بیش از حد
- قرمزی
- ورم
احتمال خونریزی واژینال خفیف و لخته های خون کوچک پس از جراحی وجود دارد. این اتفاق می تواند تا شش هفته پس از عمل رخ دهد. دیگر اقدامات مراقبتی عبارتند از:
- چیزی سنگین تر از ۱۰ پوند بلند نکنید.
- برای جلوگیری از یبوست، مایعات به مقدار زیاد بنوشید.
- استراحت لگنی، که به معنی اجتناب از مقاربت جنسی، استفاده از تامپون و شستن داخل واژن می باشد.
- هفته اول بعد از جراحی تا جایی که می توانید استراحت کنید، و سپس در هفته های بعدی فعالیت های خود را به صورت تدریجی افزایش دهید.
- اگر درد شما افزایش یافت یا احساس می کنید چیزی غیر عادی اتفاق افتادع است، به پزشک خود اطلاع دهید.
به طور کلی پیشرفت های بزرگی در تشخیص زودهنگام و درمان حاملگی خارج از رحم انجام شده است و مرگ و میر ناشی از این بیماری به طور چشمگیری کاهش یافته است. درمان به تشخیص اولیه، مرحله بارداری، سطح هورمون ها و علائم شما بستگی دارد.
