به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از نی نی سایت، شیر دوشیدن یکی از آن کارهایی است که دغدغه بسیاری از مادرهای شاغل را کم کرده است؛ همه ما می دانیم که شیر مادر به خصوص در ۶ ماه اول زندگی نوزاد، بهترین خوراکی است که می تواند مصرف کند. بنابراین مادرانی که به هر دلیل از فرزندشان دور هستند، می توانند با دوشیدن و نگهداری مناسب از شیر مادر، خیال خود را از تغذیه دلبندشان راحت کنند.
حتی اگر شاغل نباشید هم، می توانید شیر خود را برای مواقعی بدوشید که بیرون از منزل هستید و امکان شیر دادن به نوزاد ندارید، یا شب هایی که خسته اید و می خواهید همسرتان بدون بیدار کردن شما از نوزاد مراقبت کند!
اما هیچ می دانستید روزی به نام «روز جهانی شیر دوشیدن» وجود دارد؟ این روز که مصادف با ۷ بهمن ماه است، بهانه ای به دست مان داد تا در مورد جزئیات شیر دوشیدن بیشتر با شما صحبت کنیم: از روش های شیر دوشیدن بگوییم و ببینیم چه عفونت هایی در کمین مادران شیرده قرار دارند!
برای پیدا کردن پاسخ این سوال ها با «زهرا علوی، کارشناس مامایی و کارشناس ارشد طب ورزشی» گفتگو کردیم که در ادامه می خوانید.
باید آرام بمانید
یکی از مهم ترین توصیه هایی که به مادران شیرده می شود این است که سعی کنند استرس نداشته باشند و آرامش خود را حفظ کنند؛ چراکه آرامش باعث ترشح هورمون اکسی توسین در مغز می شود و همین هورمون به ترشح بیشتر شیر کمک می کند.
همچنین خوب است مادران شیرده قبل از شیردهی حتما یک لیوان نوشیدنی گرم میل کنند؛ مادرانی که شیر کمتری دارند بهتر است یک حوله یا یک جسم گرم روی سینه خود بگذارند تا ترشح شیر در سینه شان بیشتر شود.
موقع شیر دادن، راحت بنشینید و نوزاد را در آغوش بگیرید؛ حواس تان باشد برای شیر دادن به نوزاد، نوک پستان همراه با هاله دورش باید در دهان نوزاد قرار گیرد. در واقع وقتی نوزاد هاله دور سینه را همراه با نوک آن در دهان دارد و می مکد، غدد شیری فعال تر عمل می کنند. اما اگر نوزاد فقط هاله نوک سینه را در دهان داشته باشد، زخم و التهاب در این ناحیه ایجاد می شود.
نکته دیگری که باید به خاطر داشته باشید این است که هیچگاه، چه زمانی که خودتان به نوزاد شیر می دهید و چه زمانی که شیر را برایش می دوشید، نباید نوک سینه کشیده شود! به علاوه گیاهانی برای افزایش شیر مادران وجود دارد که در این مطلب می توانید درباره آن ها بخوانید.
وقتی شیر دادن دردناک می شود ...
عارضه دیگری که ممکن است مادران شیرده را تهدید کند، عفونتی موسوم به «ماستیت» است. ماستیت، عفونت خود پستان است که شامل درد، ورم، گرمی و قرمزی آن می شود. حتی ممکن است مادر تب کند که احتمال این اتفاق، طی چند روز تا چند هفته اول بعد از زایمان بسیار بالاست.
این عفونت باعث می شود مادر احساس خوبی نداشته باشد و حتی خواب راحتی را هم تجربه نکند. اما از جمله عواملی که می تواند باعث بروز عفونت ماستیت شود، می توان به بد شیر دادن به نوزاد طی چند هفته اول بعد از زایمان، زخم یا ترک پوست نوک پستان، یا شیر دادن به نوزاد فقط در یک حالت اشاره کرد که می تواند باعث عدم تخلیه کامل شیر از پستان ها شود.
بعضی از مادرها از سینه بندهای سفت استفاده می کنند که همین موضوع مانع از گردش و جریان کامل شیر می شود. اما خستگی بیش از حد مادر هم می تواند باعث همین اتفاق شود و شیر در پستان مانده و عفونت ماستیت رخ دهد!
اگر مادر شیرده دچار ماستیت شد، درمان اصلی تخلیه مکرر پستان با شیردوش یا شیردهی مرتب است. همچنین در طب سنتی نیزتوصیه هایی برای قبل و بعد از شیردهی وجود دارد.
مراقب «آبسه» باشید!
یکی از مشکلاتی که مادران در دوران شیردهی بخصوص در اوایل این دوره با آن روبرو می شوند، «آبسه پستان» است که بسیار هم شایع است.
آبسه پستان در واقع عفونی شدن ناحیه ای از بافت پستان است که در اثر مبارزه بدن با عفونت چرک در آن جمع می شود. به عبارت دیگر، در صورت بهبود پیدا نکردن ماستیت، در مجاری شیر میکروب هم اضافه می شود و آبسه ایجاد می شود. آبسه، نوعی توده چرکی در سینه است.
آبسه ممکن است بافت خود پستان، یا نوک آن، غدد شیری و مجاری آن را درگیر کند.
از جمله علائم آبسه پستان می توان به درد، حساسیت به لمس، قرمزی و سفتی پستان اشاره کرد. البته گاهی هم ممکن است همراه با تب و لرز مادر و احساس ناخوشی عمومی او همراه باشد. دردناک شدن گره های لنفاوی زیربغل هم از دیگر عوارض شایع آبسه پستان در دوران شیردهی است.
در صورت تشکیل آبسه، متخصص زنان بعد از سونوگرافی از پستان برای اطمینان از وجود آبسه، آنتی بیوتیک های مخصوصی تجویز می کند که هیچ ضرری برای نوزاد شیرخوار نخواهد داشت.
ضمن اینکه گاهی ممکن است حفره حاوی عفونت (آبسه) با بی حسی موضعی و با یک سوزن، در چند مرحله تخلیه شود. در صورتی که پوست پستان زخمی، خیلی نازک و شرایط بیمار حاد باشد، آبسه باید با جراحی تخلیه شود.
در هر صورت نیازی به قطع شیردهی در این دوران نیست؛ مگر به دستور پزشک.
پیشگیری بهتر از درمان!
یکی از راهکارهایی که می تواند به جلوگیری از بروز آبسه پستان کمک کند، شستن دست ها و سینه پیش از شیر دادن به نوزاد است که البته شستن سینه با آب، بدون نیاز به مواد شوینده، کفایت می کند. ضمن اینکه باید نوک سینه خود را همیشه چرب نگه دارند؛ برای این کار خوب است یک قطره از شیر خود را روی نوک سینه قرار داده و صبر کنید این یک قطره شیر در معرض هوا خشک شود و بعد لباس تان را بپوشید.
نکته مهم دیگر، جنس سینه بندهای دوران شیردهی است که حتما باید از جنس نخی باشند تا هیچ زخم و خراشی روی سینه ایجاد نکنند.
در ضمن نباید اجازه دهید به نوزاد شیرخوار نوک پستان را گاز بگیرد. اگر با وجود رعایت این مسائل باز هم احساس کرده پوست نوک سینه تان خشک است، بهتر است از پمادهای ویتامین AD و کرم های نرم کننده موضعی استفاده کنید؛ اما قبل از شیر دادن دوباره به نوزادتان، حتما سینه خود را با آب و پنبه تمیز کنید.
انواع روش های دوشیدن شیر
برای دوشیدن شیر ۳ روش وجود دارد: استفاده از انواع شیردوش های باتری دار و برقی، استفاده از انواع شیردوش های دستی و در نهایت استفاده از دست.
در هر ۳ روش مادر اول باید ابتدا یک لیوان مایع گرم بنوشد، در فضایی آرام قرار بگیرد و تحت کم خوابی و بی خوابی شدید نباشد؛ حتی بهتر است مادر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه قبل از شروع دوشیدن شیر، استراحتی کوتاه داشته باشد.
اگر مادری دچار ماستیت حاد است، خوب است در فضای گرم حمام، در حالیکه آب گرم روی پشتش روان است، اقدام به دوشیدن شیر کند.
برای دوشیدن شیر باید دو طرف هاله دور سینه فشرده شود و جهت چرخش دست ها در ابتدای دوشیدن شیر می تواند از بالا به پایین باشد و بعد کناره های سینه ماساژ داده شود؛ این ماساژ و فشردگی ملایم باید در تمام جهات سینه انجام شود تا شیر به طور کامل تخلیه شود.
در واقع برای دوشیدن شیر با دست ابتدا باید ماساژ بخش بیرونی سینه ها انجام شود. توجه داشته باشید که دست هایتان باید تمیز باشد. دست ها را از دو طرف به دور سینه حلقه کنید؛ طوری که انگشتانتان در زیر و شست ها بالا قرار بگیرند. حالا بخش بیرونی سینه را به آرامی بین انگشتان و شست ها فشار دهید. این حرکت را ده مرتبه تکرار کنید و دست هایتان را روی سینه ها جابه جا کنید.
حالا نوبت ماساژ بخش داخلی سینه هاست؛ دست ها را به هاله دور سینه نزدیک تر کرده و فشردن سینه را مثل مرحله قبل تکرار کنید. به این ترتیب جریان شیر را تحریک خواهد کرد.
برای شروع جریان شیر، شست و انگشتان یک دست را نزدیک هاله دور سینه قرار دهید و آنها را بر روی دنده ها به عقب فشاردهید. بعد با حرکات هماهنگ آنها را کمی فشار دهید. اگر جریان شیر فورا شروع نشد، دوباره این روند را تکرار کنید. به آرامی و با حرکات هماهنگ سینه را به آرامی به عقب فشار دهید.
برای ۵ دقیقه، دست های خود را در اطراف سینه حرکت دهید. بعد شروع به دوشیدن سینه دیگرتان کرده و تمام مراحل گفته شده را برای سینه دوم هم تکرار کنید تا هر دو سینه کاملا تخلیه شوند.
یکی از مواردی که می تواند به آمادگی مادر برای دوشیدن شیر کمک کند، در آغوش گرفتن نوزاد است؛ ارتباط چشمی مادر و نوزاد و همینطور تماس پوستی شان باعث جریان بهتر شیر شده و روند دوشیدن شیر را راحت تر می کند.
مادر برای دوشیدن شیر باید در وضعیت راحتی قرار داشته باشد، می تواند پاها را کمی بالاتر از بدنش قرار دهد و پشتش با تکیه گاهی مناسب حمایت شود تا با آرامش کامل پروسه دوشیدن شیر انجام شود؛ ضمن اینکه زنگ در و تلفن و ... هم نباید باعث قطع روند دوشیدن شیر شود.
در ضمن، در مواقع شیر دادن یا شیر دوشیدن نباید نگران تغییر حالت نوک سینه ها باشید! اما بافت روی هاله دور سینه از جنس الاستین و کلاژن است و حالت کشسانی دارد؛ بنابراین تغییر شکل آنچنانی در بافت سینه ها رخ نخواهد داد.
در نهایت اینکه تمام لوازم شیردوشی (دستی و برقی) باید بعد از هربار استفاده جوشانده و استریل شوند.
اگر با شیشه به فرزندتان شیر می دهید این مطلب را بخوانید.
با انواع شیردوش آشنا شوید
تمام شيردوش های باتری دار، برقی و دستی از چند بخش اساسی تشكيل شده اند: پوشش سینه، پمپ و ظرف شیر.
پوشش سينه جام مخروطی شكلی است كه ابتدا نوك سينه و قسمت های رنگی اطراف آن را پوشش ميدهد. پمپ هم محفظه ای توخالی و نرم است كه شير را بيرون می كشد و ممكن است به قسمت پوشش سينه شيردوش وصل شده يا به وسيله يك تيوب پلاستيكی به پوشش سينه متصل باشد.
ظرف شير هم همان ظرف جدا شدنی است كه زير قسمت پوشش سينه شيردوش قرار می گیرد و به محض پمپ شدن شیر، در آن جمع می شود. اين ظرف معمولا قابل استفاده مجدد يا يك بار مصرف است كه شير را درخود ذخيره كرده يا به نوك سينه وصل ميشود و هنگام غذا خوردن نوزاد از آن استفاده می شود.
شيردوشها معمولا ابتدا نوك سينه و اطراف آن قفل شده و آن را جمع ميكنند. بعد با وارد كردن يك مكش به نوك سينه، شير را از سينه خارج ميكنند. به هر مكش و خارج شدن شير يك چرخه گفته ميشود. در شيردوش های دستي، زمانی كه با دست تلمبه را فشار می دهيد، شير از آن خارج ميشود. اين شيردوش ها نسبت به انواع ديگر آنها سبك تر، ارزان تر و كم صداتر بوده و جای كمتری را اشغال ميكنند اما مدت زمان بیشتری را برای دوشیدن شیر باید صرف کنید.
بعضی از شيردوش های دستی يك لوله يا تيوب كوچك دارند كه به محفظه ای توخالی يا تلمبه اتصال پيدا ميكند و بعد از خروج شير از سينه،آن را به داخل ظرف مخصوص شيردوش هدايت ميكند.
نوع دیگری از شيردوشهای دستی هم وجود دارند كه شيردوش شيپوری نام دارند. اين نوع شيردوش ها شبیه يك توپ پلاستيكی توخالی هستند كه به پوشش شيردوش متصل شدهاند. اما از آنجا که نمی شود این نوع از شیردوش را به خوبی تمیز کرد، بسیاری از کارشناسان بهداشت این نوع شیردوش را غیربهداشتی می دانند.
شيردوش های باتری دار و برقی هم مسلما سرعت عمل بالایی دارند و شما در مدت زمان کمی می توانید یک شیشه شیر بدوشید! اين نوع شيردوش ها با استفاده از باتری يا وارد كردن كابل آن به پريز برق و روشن شدن موتور شروع به كار می كنند. اين نوع شيردوش ها ممكن است بيش از يك لوله يا تيوب متصل شده به پوشش شيردوش داشته باشند. تلمبه شان هم يك پنل كنترل كننده با يك سوئيچ دارد كه درجه مكش را تنظيم ميكند. بعضي از شيردوش های باتری دار، الگوهايی مختلفی برای مكش دارند و قابل تنظیم هستند.
در ضمن ممکن است لوازمی مثل نوارهای دور سینه، ظروف مخصوص نگهداری شیر، كيسه های استريل كردن شيردوش به وسيله بخار و پمادهای نرم كننده سينه هم همراه شیردوشی که خریداری کرده اید، باشد که تفاوت در این لوازم جانبی، بستگی به برند انتخابی تان دارد.
اگر درد دارید ...
اگر شیر داخل سینه مانده باشد، سینه ها سفت می شوند و عمل دوشیدن شیر سخت و دردناک خواهد بود؛ بنابراین خوب است در این مواقع ابتدا مادر جسم گرمی (مثل یک حوله یا کیسه آب گرم) روی سینه ها قرار دهد و بعد دوشیدن شیر را با ملایمت آغاز کند.
هرقدر فواصل بین دوشیدن شیر طولانی تر باشد، حجم شیر ترشح شده داخل سینه ها بیشتر شده و سینه ها سفت تر می شوند و به این ترتیب پروسه دوشیدن شیر طولانی تر خواهد بود.
مادرانی که سینه شان به خاطر تجمع طولانی مدت شیر سفت شده، خوب است قبل از اقدام به دوشیدن شیر، فرد دومی به آنها کمک کرده و پشت او (دو طرف ستون فقرات و موازی سینه ها) را ماساژ دهد؛ این کار باعث راحت تر شدن ترشح شیر شده و سفتی سینه ها را رفع می کند.
دوشیدن شیر برای نوزادان نارس
دوشیدن شیر در روزهای اول برای نوزادان نارس بسیار پرکاربرد است؛ معمولا این نوزادان در روزهای اول، طریقه گرفتن سینه را بلد نیستند! اولین توصیه به مادران این نوزادان این است که در روزهای اول زمان زیادی صرف شیردهی کنند چراکه این زمان های طولانی می تواند به آموزش نوزاد کمک کند.
در این مواقع مادر باید هاله دور سینه را در دهان نوزاد قرار داده و با انگشت سبابه اش چانه نوزاد را بالا و پایین ببرد؛ چراکه چانه نوزاد توان چندانی ندارد و زود خسته می شود!
گاهی اوقات هم نوزادان موقع شیر خوردن خواب شان می برد که مادر باید با تحریک لپ نوزاد یا کف پایش او را بیدار کرده و ترغیب به شیر خوردن کند.
4 سال پیش