این روستا از شمال شرقی به کوه سردره، از غرب به روستای سیمین، از جنوب غربی به کوه سرخ بلاغ، از شرق به کوه قره داغ و از جنوب و جنوب شرقی به دره بارانی و دره قشلاق محدود میشود. از روستای ورکانه تا همدان 20 کیلومتر فاصله است. روستای ورکانه همدان در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی قرار گرفته است و عموماً به دلیل اقلیم کوهستانی و برخورداری از طبیعت زیبا، از مناطق بسیار بکر به شمار میرود. این روستا یکی از 6 روستای گردشگری همدان به حساب میآید که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شده است.
در زبان کردی «ور» به معنی کنار و «کانه» به معنی چشمه است. ورکانه نیز به معنی قرار گرفتن در کنار آب و چشمه است. از نقطه نظری دیگر، به دلیل اینکه در پیرامون روستا معادن سنگ به فراوانی مشاهده میشود، نام ورکانه را به خود گرفته است و وجه تسمیه روستای ورکانه را معادل محلی آوردهاند که در نزدیکی معدن است. پیشینه روستای ورکانه در استان همدان به بیش از 400 سال میرسد و آثاری از دوره صفوی در آن کشف شده است.
هسته اولیه روستای ورکانه که پیرامون قنات روستا شکل گرفته است، قدمتی نسبتاً طولانی دارد و سابقه تاریخی آن به اوایل دوره صفوی مربوط میشود. سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در بناهای روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلیترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز به چشم میخورد. به نظر میرسد کاربرد زیاد سنگ به علت فراوانی این عنصر در منطقه و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در ناحیه بوده است؛ البته این موضوع در معماری ایران در بسیاری از مکانها وجود دارد. در روستای ورکانه همدان، سنگهای لاشه که تمام کوچههای آن را احاطه کردهاند، زیر نورهای موضعی به رنگ قهوهای سوخته در میآیند. تابش نور خورشید به سنگها و بازتاب آن، باعث درخشندگی زیبایی در سطح کلی روستا میشود.
با قرارگیری در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی، آب و هوای روستای ورکانه کوهستانی است. به همین دلیل توصیه میکنیم در فصلهای گرم سال، یعنی بهار و تابستان به ورکانه بروید. سردی هوا در نیمه دوم سال میتواند سفر به ورکانه را برای بسیاری دشوار کند.
برای رسیدن به روستای ورکانه باید به شهر همدان بروید. ابتدا جاده همدان به ملایر را انتخاب کنید و در این محور به فرعی سد اکباتان وارد شوید. پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمسآباد و علیآباد از طریق جاده ورکانه به روستای ورکانه خواهید رسید.
