به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا، از روز سه شنبه گذشته سامانه یکپارچه فروش خودرو کار خود را رسما آغاز و اولین طرح فروش را اجرایی کرده است. علیرغم همه توضیحات در مورد نحوه سازوکار و بیان هدف ها از ایجاد چنین سامانه ای (که مهمترین آن ایجاد شفافیت و هدفمندی تخصیص خودرو و کسب رضایت مشتریان بوده است)، اما هنوز ابهاماتی در رابطه با این سامانه وجود دارد.
مهمترین پرسش این است با توجه به اینکه شرایط فروش و محدودیت های ثبت نام تغییر چندانی نسبت به شیوه های فروش قبلی ندارد و تقریبا همان شرایط بدون کم وکاست چندان اعمال می شود، پس چه شفافیتی و واقعی سازی تقاضا رخ خواهد داد؟ به نظر نمی رسد صرف اینکه دیگر مشتریان با خرید یک خودرو بطور مثال از شرکت دولتی، حق خرید خودرو از شرکت های خصوصی را نداشته باشند، عملا مشکلی از حجم تقاضا و صف های طولانی برای خرید خودروهای دو خودروساز بزرگ را حل کند.
از سوی دیگر باتوجه به اینکه قرار بود از میزان دلال بازی ها کم شده و خودرو به مصرف کننده واقعی تخصیص داده شود، انتظار می رفت حداقل در مراحل ابتدایی، اولویت با خانواده های بدون خودرو باشد و شرط عدم پلاک فعال در خانواده اعمال شود؛ اما همچون روال طرح های قبلی تنها شرط عدم پلاک فعال انتظامی برای شخص متقاضی وجود دارد.
از سوی دیگر علیرغم اینکه صحبت ها بر سر حذف فرآیند قرعه کشی برای تخصیص خودروها بود اما با این روش تنها پای برخی خودروسازان خصوصی که محدودیتی برای فروش نداشتند و عرضه محصولاتشان بدون قرعه کشی بود، به چرخه قرعه کشی باز شده است. بطور مثال گروه بهمن موتور یا مدیران خودرو که در این سامانه چهار محصول دیگنتی و فیدلیتی (بهمن موتور) و تیگو ۸ در دو مدل پرو و کلاسیک را در قالب فروش فوری عرضه کرده اند، از طریق قرعه کشی این کار را انجام خواهند داد؛ در حالی که تا پیش از این قرعه کشی انجام نمی دادند.
این از جمله موضوعاتی است که علاوه بر نارضایتی خودروسازان خصوصی، انتقاد فعالان و کارشناسان صنعت خودرو را هم به دنبال داشته است و عنوان می شود، چرا شخصی که توانایی مالی برای خرید چند خودرو (به ویژه از خودروسازان خصوصی ) دارد، بایستی دستش بسته شود؟
همچنین فروش حواله ها و واگذاری امتیاز و حقوقی ناشی از برنده شدن در قرعه کشی ها به اشخاص ثالث ممنوع بود؛ اما بر هیچ کس پوشیده نیست که حواله ها به راحتی در معرض خرید و فروش قرار می گرفت و نهادی مانع از این کار نبود. این موضوع هم از جمله مهمترین مواردی است که در سامانه یکپارچه فروش خودرو نیز مورد توجه قرار نگرفته و برای آن راهکاری اندیشیده نشده است.
از سوی دیگر همانطور که اشاره شد، هدف اصلی از ایجاد این سامانه، فروش و عرضه جامع محصولات تمام خودروسازان، کاهش نقش دلالان و تخصیص خودرو به مشتریان واقعی و افزایش منافع مشتریان اعلام شده است اما تا به اینجای کار باتوجه به اینکه تغییر خاصی در روند فروش و عرضه ایجاد نشده، بعید به نظر می رسد که مشکلات و آشفتگی های بازار خودرو حل شود؛ چراکه مشکل اصلی بازار خودرو، صف های طولانی و هجوم افراد برای شرکت در این بخت آزمایی و قیمت های افسارگسیخته خودرو در بازار آزاد (که این نیز نتیجه جذابیت نحوه فروش به شیوه قرعه کشی باتوجه به اختلاف شدید قیمت کارخانه ای محصولات تا بازار آزاد است و حضور پر رنگ دلالان)، همه و همه تنها برای محصولات دو خودروساز دولتی است.
پاسخگویی به برخی ابهامات و سوالات در خصوص سامانه یکپارچه تخصیص خودروعلاوه براین، در طرح های فروش قبلی علیرغم اینکه به هر کدملی، یک خودرو اختصاص پیدا می کرد و هر نفر یکبار امکان خرید خودرو داشت، اما بازار خرید کدملی اشخاص داغ بود و دلالان اقدام به خرید شماه ملی و مشخصات افراد می کردند. همچنین فروش حواله ها و واگذاری امتیاز و حقوقی ناشی از برنده شدن در قرعه کشی ها به اشخاص ثالث ممنوع بود؛ اما بر هیچ کس پوشیده نیست که حواله ها به راحتی در معرض فروش قرار می گرفت و نهادی مانع از این کار نبود. این موضوع هم از جمله مهمترین مواردی است که در سامانه یکپارچه فروش خودرو مورد توجه قرار نگرفته و برای آن راهکاری اندیشیده نشده است.
هایماهای بدون قرعه کشی هم وارد چرخه بخت آزمایی شدند
سامانه یکپارچه فروش خودرو عملا تغییری در شیوه فروش و عرضه محصولات دو خودروساز دولتی ایجاد نکرده است. ضمن اینکه در همین اولین دوره فروش، محصولات خانواده "هایما" ایران خودرو که بیش از یکسال بدون فرآیند قرعه کشی عرضه می شد، دوباره به چرخه قرعه کشی وارد شده است. این در حالیست که طبق ادعای مسئولان قرار است خودروها به تدریج و یک به یک، همزمان با افزایش عرضه و واقعی شدن تقاضاها، از فرآیند قرعه کشی حذف و آزادانه عرضه شوند.
در حالیکه به گفته مسئولان قرار است خودروها به تدریج و یک به یک، همزمان با افزایش عرضه و واقعی شدن تقاضاها، از فرآیند قرعه کشی حذف و آزادانه عرضه شوند، دیدیم که خودروهای خارج از چرخه بخت آزمایی (علاوه بر محصولات خودروسازان خصوصی) حتی در محصولات خودروسازان داخلی هم به این چرخه بازگرداننده شده است. بنابراین این سوال مطرح است که چرا خودروهایی همچون محصولات خانواده هایما که بدون فرآیند قرعه کشی عرضه می شدند هم وارد این سیستم و سامانه شده اند؟
این سوال ایسنا از معاونت صنایع حمل ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح شد اما پاسخی به آن داده نشد.
علاوه براین، وزارت صنعت، معدن و تجارت، تاکید دارد که تقدم تاخیر زمان ثبت نام متقاضیان در برنده شدن در این شیوه فروش یک مزیت نسبت به طرح های گذشته است. در فروش هایی غیر از طرح هایی که بدون قرعه کشی انجام می شدند و مهلت ثبت نام تا زمان تکمیل ظرفیت بود، شاید این موثر نبودن تقدم و تاخیر در ثبت نام مزیت به حساب آید اما سوال اینجاست که در فروش محصولات دو خودروساز بزرگ که همه دست وپا شکستن ها بخاطر آن هاست، این عدم موثر نبودن تقدم و تاخر چه مزیتی خواهد داشت؟ در طرح های فروش ایران خودرو و سایپا (جز فروش محصولات خانواده هایما و اخیرا شاهین که بدون فرآیند قرعه کشی بودند) هم تقدم و تاخیر ثبت نام، تاثیری نداشت.
در فروش در قالب سامانه یکپارچه تنها مهلت برای ثبت نام و میزان خودرو عرضه شده افزایش یافته است. شاید برخی تصور کنند که همین افزایش عرضه تا بطور مثال ۲۰۰ هزار دستگاه، اقدام بسیار خوبی است و می تواند حجم بیشتری از تقاضا را پاسخ دهد اما فراموش نکنیم که در شیوه های قبلی ، طرح ها بصورت هفتگی بطور مثال برای ۱۰ تا ۲۰ هزار دستگاه (مجموع طرح های عادی و طرح ویژه مادران) خودرو انجام می شد؛ بنابراین در ماه بطور میانگین طی چهار نوبت (هر نوبت ۱۵ هزار دستگاه خودرو) در مجموع ۶۰ هزار خودرو عرضه می شد اما حالا قرار است هر سه ماه یا چهار ماه یکبار طرح فروش اجرا و ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو عرضه شود؛ بنابراین می توان گفت اتفاق چندان ویژه ای رخ نخواهد داد.
