مولداویت (Moldavite) شیشه طبیعی و یک شبه کانی به رنگ سبز زیتونی است که در اثر حرارت ضربه ناشی از شهاب سنگ به زمین تشکیل شده است. مولداویت در منطقه ای که امروزه شامل بخش هایی از کشورهای جمهوری چک، اتریش و آلمان است یافت می شود. این شبه کانی با نام هایی چون Bouteille به معنی بطری شیشه ای یا vltavin نیز شناخته شده است. اسامی ای چون شهاب سنگ شیشه ای، کریزولیت شیشه ای، کریزولیت بوهمی نامعتبر و اشتباه هستند زیرا مولداویت نوعی شهاب سنگ نیست و یا ارتباطی با کریزولیت که نوع زرد مایل به سبز اولیوین سبز است نیست.
تراش های فست و کابوشن مولداویت از سال 1800 میلادی وارد بازار جواهرات شدند و به علت پیشینه تشکیل فرازمینی بودن مولداویت، کلکسیونرها به دنبال قطعات زیبا و بزرگ از این شبه کانی هستند. بدلیل شکنندگی و سختی پایین آن بهتر است از مولداویت در گردنبند و یا گوشواره استفاده شود تا احتمال برخورد آنها با اجسام کمتر گردد.
تشخیص مولداویت
مولداویت سنگ جواهری به رنگ سبز روشن تا تیره و یا قهوه ای—سبز است که به گروه تکتیت مواد معدنی تعلق دارد.از نظر علم گوهرشناسی، این سنگ نوعی شیشه ی طبیعی با ساختار بلور آمورف است.این سنگ شامل سیلیکون دی اکسید(SiO2) و آلومینیوم دی اکسید(AlO3) می باشد.مولداویت درجه ی سختی خوبی داشته و در سنجه ی موس در درجه ی ۵.۵ قرار دارد.چگالی این سنگ از ۲.۳۲ تا ۲.۳۸ متغیر بوده و شاخصه ی انکسار آن مشابه شیشه ی آتشفشانی ابسیدین است.مولداویت پس از برش و صیقل درخشندگی شیشه ای داشته و اغلب سطحی سخت و شکاف دار دارد.
خاستگاه و منابع مولداویت
نام مولداویت از شهر Moldauthein در جمهوری چک مکانی که نخستین بار در آنجا کشف شد، برگرفته شده است.در حال حاضر ذخایر مولداویت در جنوب و شمال غرب بوهیمیا، موراویای غربی، لوزاتیا(آلمان) و والدوبرتل(اتریش) وجود دارند.بر اساس تحقیقات صورت گرفته، حدود ۹۹٪ همه ی سنگ های مولداویت از بوهیمیای جنوبی استخراج شده و ۱٪ در موراویای جنوبی قرار دارد.مولداویت های کوچک و خراشیده شده با کیفیت سنگ جواهر در درسدن، بوهیمیای غربی و اتریش نیز یافت شده اند.مقادیر کلی مولداویت در دنیا در حدود ۲۷۵ تن تخمین زده شده اند.پیش تر از این ۴ معدن مولداویت در سراسر جمهوری چک قابل استخراج بوده اند، اما امروزه تنها یک معدن در دسترس است که مولداویت هایی در سطح تجاری از آن استخراج می شود.بر اساس محاسبات مولداویت های با کیفیت سنگ جواهر در حدود ده سال از بین خواهند رفت.
خواص گوهرشناختی مولداویت
- فرمول شیمیایی : SiO(+Al2O3) Silicon dioxide + aluminum oxide
- ساختار بلوری : بی نظم
- رنگ : سبز تا قهوه ای-سبز
- سختی : ۵.۵۰
- شاخصه ی انکساری : ۱.۴۸ تا ۱.۵۴
- تراکم : ۲.۳۲ تا ۲.۳۸
- کلیواژ : ندارد
- شفافیت : شفاف تا کدر
- انکسار مضاعف یا شکست نور : ندارد
- درخشندگی : شیشه ای
- فلورسنس : ندارد
سنگ های جواهر مرتبط و مشابه با مولداویت
مولداویت به گروه تکتیت مواد معدنی تعلق دارد.به عنوان نوعی شیشه، این سنگ به شیشه ی آتشفشانی که با نام ابسیدین مشهور است، ارتباط بسیار نزدیکی دارد.
ابسیدین سنگ جواهر بسیار مشهوری است که با چند نام تجاری مختلف از جمله « ابسیدین درخشان طلایی» و «ابسیدین دانه برفی» شناخته می شود.ابسیدین را الب به عنوان لایه های بسیاری از سنگ های دولایه و سه لایه ی طبیعی یا ساخت بشر یافته و یا مورد استفاده قرار می دهند.از نمونه های برخی سنگ هایی که با سنگ مولداویت شباهت بسیار زیادی دارند می توان به آپاتیت، دیوپسید، بریل، یاقوت کبود، تورمالین و شیشه ی سبز اشاره نمود. با توجه به خاستگاه کشف مولداویت برخی از تکتیت های مشابه نام های مختلفی از جمله آستریت(استرالیا)، بیلتونیت(بورنئو)، جورجیات(جورجیا، ایالات متحده)، ایندوچینیت(ایندونچین)، جاوانیت(جاوا) و فیلیپینیس(فیلیپین) شناخته می شوند.
شناسایی مولداویت اصل
برخلاف بسیاری از سنگهای قیمتی که به مرور زمان در یک محیط زیرزمینی ساکت و آرام رشد می کنند.moldavite در اثر گرما و انرژی ناشی از یکی از خشونت آمیزترین رویدادهای ممکن شکل می گیرد .این سنگ در ناحیه ضربه بلافاصله توسط گرمای ضربه تبخیر میشود.سپس بلافاصله درون یک مایع مذاب متراکم شده و تقریباً بلافاصله در یک شیشه جامد قرار داده میشود.تراکم و استحکام آنقدر سریع بود که بلورهای معدنی شکل نگرفتند و گازها در شیشه گیر افتادند.بیشتر نمونه های مولداویت واقعی شامل حباب های گاز به دام افتاده و ساختارهای جریان هستند.که تحت بزرگنمایی 10 برابر و غالباً با چشم غیرمستقیم قابل مشاهده هستند.حباب های گازی گاهی اوقات گرد هستند ، اما بیشتر مواقع کشش دارند.در اثر تنش تحتانی که شیشه سرد می شود ، کشیده می شوند.بیشتر مولداویت های اصیل دارای ضریب شکست غیرمعمولی کم هستند.به طور معمول بین 1.47 تا 1.51 متغیر است که بسیار پایین تر از بیشتر مواد معدنی وبسیاری از شیشه های ساخته شده توسط انسان است.
خواص درمانی مولداویت
خریداران معتقدند که مولداویت دارای خواص مفیدی است و به همین دلیل به دنبال آن هستند.بخش اعظمی از مولاویت که به صورت آنلاین فروخته می شود ، برای استفاده به عنوان “کریستال شفابخش” یا “استفاده متافیزیکی” ارائه می شود.اما هیچ اثبات علمی مبنی بر اینکه مولداویت اثربخشی پزشکی دارند، وجود ندارد.
مولداویت ، خواص و کاربردهای آن
مولداویت که همچنین با نام «سنگ بطری» یا «Vltavin» در جمهوری چک شناخته می شود،سنگ جواهری شفاف به رنگ سبز زیتونی تا قهوه ای-سبز کدر می باشد.
این سنگ جواهر سبز غیر طبیعی به خاطر خاستگاه غیر معمول خود به شهرت و توجهات بسیاری دست یافته است.اینگونه تصور می شد که مولداویت از طریق سنگ متراکم شده که پس از باران شهاب سنگی تبخیر می شود، شکل می گیرد.مولداویت در خانواده ی تکتیت مواد معدنی تعلق دارد که گروهی کوچک از سنگ های طبیعی شیشه هستند.مولداویت را برخی با عنوان « تنها سنگ جواهرخارج از زمین در سراسر دنیا» یا «سنگ جواهر متولد ستاره ها» می شناسند.مولداویت را برخی به عنوان یک محصول مصنوعی و به مدت طولانی به عنوان گونه ای از شیشه ی آتشفشانی ابسیدین شناخته می شده است.مولداویت در ابتدا توسط پروفسور جوزف میر از دانشگاه پراگ معرفی شد.
مدتی بعد نام «مولداویت»، برگرفته از نام شهر «Moldauthein» که نخستین گونه ها در آنجا یافته و شکل گرفته بودند، جایگزین نام «chysolites» شد.مولداویت با کیفیت سنگ جواهر معمولا در دو درجه ی معمولی و موزه یافت می شود.بهترین گونه های آن با درجه ی موزه هستند.مولداویت با درجه ی موزه شفافیت بالاتری داشته و الگوی مشخص سرخس شکل دارند.مولداویت معمولی اغلب به رنگ سبز تیره تر یافت شده و متمایل به قهوه ای هستند و سطح آن به نظر حفره دار و ساییده شده می آیند.
سنگ جواهر مولداویت و ایده های طراحی جواهر
مولداویت در مقایسه با بیشتر سنگ های جواهر نرم بوده و کمیابی آن سبب می شود تا مناسب بیشتر طراحی های ظریف و دشوار نباشد.گرچه مواد شفاف و با کیفیت و معمولا سنگ های پخ دار اغلب به صورت جواهرات دست ساز مورد استفاده قرار می گیرند.بلورهای سخت را اغلب به صورت آویز استفاده می کنند اما بیشتر گونه های مولداویت الب توسط کلکسیون داران جمع آوری می شوند.
نکته: سنگ های جواهر باید بر حسب اندازه خریداری شوند و نه وزن قیراط.سنگ های رنگی به نسبت اندازه به وزن متفاوت هستند.برخی از سنگ ها بر اساس وزن بزرگتر و برخی دیگر کوچکتر از الماس هستند.