سیر تاریخی سکه و طلا سازی در ایران

طلا فلزی گران بها در ایران است که به نام زر هم شناخته میشود و از گذشته به دلیل جلای زیبا ومقاومت بالا در مقابل اکسیداسیون و کم یابی و... مورد توجه بشر بوده است و بیشترین استفاده آن در زمان قدیم در ساخت سکه و شمش طلا به عنوان واحد پولی بوده است. ایران از لحاظ جغرافیایی بر روی کمربند معدنی جهان قرار دارد و از جهات ذخایر فلزات در جهان پرچم دار است. همین موضوع باعث گسترش صنعت فلزکاری طلا سازی در ایران از ابتدای تاریخ بوده است و این صنعت از ایران به سایر نقات جهان از قبیل هند، مصر،بابل و جیحون گسترش پیدا کرده است.

محققانى که تاريخچه جواهرسازى را بررسى کرده اند، حداقل تا پنج هزار سال قبل از ميلاد، به عقب برگشته اند. آ ن ها رد پاى جواهرسازان بدوى را تا تمدن اوليه مصر و بين النهرين پيگيرى کرده و بالاخره به اين نتيجه رسيده اند که در گذشته، آويختن جواهرات، سمبلى براى اظهار قدرت و نشانه اهميت و امتياز طبقه خاصى از مردم آن جامعه بوده است. اين نقش سمبليک، گاهى با استفاده از جواهرات، به منظور مصونيت از بيمارى ها و همراه با آن، رشد علايق خرافى پيوند خورده است .تعدادى از گنجينه هاى مربوط به تمدن 2500 سال پيش بين النهرين کشف شده است که از ميان آن ها مى توان به کشفيات آرامگاه سلطنتى شهر اور اشاره کرد.

در اين گنجينه اشياى گرانبهاى پرکار و گوشواره هاى لاجورد، يافت شده و حتى نمونه هايى از ابتدايى ترين فعاليت بشر آن زمان براى زراندوزى، قابل بررسى است.مصريان قديم، با استفاده از سنگ هاى قيمتى، گردنبند هاى سنگين گوهرنشان و تاج سرهايى جهت استفاده بر روى کلاه گيس مى ساختند .در خلال هزاره دوم و اول قبل از ميلاد، شيوه ساخت جواهرات در اروپا و آسياى غربى حاکى از ظهور عصر آهن و برنز بود، در اين دوره، سنجاق ها، گل سينه ها، النگو ها و سنجاق هاى لباس داراى شکل هاى ساده هندسى با نقوش برجسته حلقوى و يا گل بوته اى يود .در هزاره اول بعد از ميلاد جواهرسازى در اروپا به طور کلى، به صورت کنده کارى و قالب ريزى و تهيه سنگ نگين دنبال شده است. در حالى که در ساير نقاط جهان، مواد زينتى بسيارى مورد استفاده اهل فن بود .

مدارک باستان شناسی طلا سازی در ایران

شواهد و مدارک باستان شناسى اين نکته را تاييد مى کند که شمال و مرکز ايران، جزو قديمى ترين مراکز صنايع فلزکارى جهان بوده است. آشکار است که بشر، تنها در سرزمينى مى توانست به سودمندى فلز پى ببرد که در آن فلزات و کانى هاى آن ها وجود داشته باشد.فلزکارى و هنرهاى مرتبط با آن، به عنوان يکى از شاخه هاى عمده هنرهاى صناعى، از کهن ترين روزگاران تا دوران معاصر و زمان حال، آثار ارزشمندى همچون مفرغينه هاى لرستان، زيورآلات و ريتون هاى هخامنشى، بشقاب هاى نفيس زرين و سيمين ساسانى، آثار فلزى بى بديل صدر اسلام، مفرغ ها و مشبک کارى هاى بى مانند سلجوقى و نفايس گرانقدر فلزى چون طلاکوبى ها و نقره کوبى ها و مرصع کارى هاى دوران صفوى و سرانجام ضريح هاى پر جلوه و با ابهت را پيشکش هنر دوستان نموده است.

هنر طلا سازی در دوره های مختلف ایران

به طور کلی تاریخچه طلا سازی در ایران می توان به دوره های مختلف آن نیز بررسی کرد. به این صورت که در زمان هخامنشیان برای اولین بار سکه طلا توسط داریوش کبیر تولید شد که نام آن داریک بود. در دوره ساسانیان نیز استفاده از طلا بسیار رواج یافت و طبق نوشته های مورخین به مانند دورانت، گیرشمن، شاردن در دوره های مختلف استفاده از سکه های طلا برای بازرگانان و فعالیت های تجاری و تولیدی بسیار رواج داشت.

افراد متعلق به زندگی های اشرافی و ثروتمند از وسایل و اشیای قیمتی و گرانبها به مانند طلا در خانه خود نگهداری می کردند و تا هر اندازه که از زیبایی و عظمت وسایل تولید شده توسط ایرانی ها در قرون گذشته بگوییم، کم می باشد. پادشاه های این دوره به مانند هرمز اول و خسرو دوم نسبت به ساخت اشیای قیمتی و اشرافی به مانند تاج و تخت پادشاهی بسیار علاقه داشتند و چنان نسبت به ساخت آن ها توجه و اهمیت قائل می شد که شگفتی مورخان را در حال حاضر به وجود آورده است.

طلا سازی در قرن بیستم

گفتنی می باشد که با ورود به قرن بیستم تاریخچه طلا سازی نیز به مرحله ای جدید وارد شد. چرا که با گذشت زمان پوشش مردم از سبک های گذشته خارج شد و رفت آمدهای اروپاییان و ایرانیان بسیار افزایش یافت که از این رو صنعت طلا و جواهر سازی نیز تا حد قابل توجهی تحت تاثیر قرار گرفت. همچنین ایران بعد از حکم فرمایی پهلوی نسبت به قبل تغییرات خود را در این صنعت آغاز کرده بود و می توان آن ها را در نحوه ساخت تاج و تخت نیز به مراتب بسیار مشاهده کرد.

گفتنی می باشد که تاریخچه طلا سازی در ایران با غرور و افتخار بسیاری برخوردار است چرا که در طول تاریخ به خلق جواهرات و اشیای بی مانند پرداخته است و توجه جهانیان را به خود جلب کرده است که از این رو می توان شاهکار های هنری بسیار زیبای ایرانیان را در مرحله های مختلف بین المللی مشاهده کرد و هر سال پیش از گذشته شاهد افتخارات و کارنامه درخشان تولید کننده های طلا بود.

طلا، فلزی گرانبها

در طی مدت زمان بسیاری طولانی از طلا به عنوان فلزی بسیار گران قیمت و گرانبها یاد می کنند گه قیمت آن نیز به واحد پول هر کشور وابسته است. همچنین برخی از فرهنگ ها طلا را به عنوان نشانه پاکی، ارزش، سلطنت و در برخی مواقع ترکیبی از آن ها یاد می کنند. در اصطلاح دیگر و طی دهه های گذشته از طلا به عنوان حمایتی برای موقعیت های اقتصادی یاد می کردند که معادل یک واحد پولی رایج با مقدار معینی بود. در برخی مواقع نیز داشتن مقداری طلا می تواند بخشی از پشتوانه های مالی برای صاحبان به شمار آید.

چرا که طلا در طی مدت مان بسیار طولانی ارزش خود را حفظ کرده است و به عنوان سرمایه گذار می توان از آن به عنوان بخشی از سرمایه یاد کرد. این در حالی است که طلا هیچوقت ارزش خود را از دست نمی دهد و می توان آن را تا مدت ها به عنوان پولی ارزشمند نگهداری کرد. طلا ویژگی های منحصر به خود را دارد که علاوه بر ارزشمندی به عنوان کالا نیز می تواند در طولانی مدت به پول نیز برای صاحبان مبدل شود.

سیر تاریخی سکه های طلا در ایران

در تاریخچه طلا سازی و سکه طلا گفتنی می باشد که در زمان هخامنشیان تولید طلا در ایران و واردات آن به کشور بسیار افزایش یافت و در همین دوران سکه های طلایی نیز تولید شدند. نام این سکه ها را که در ۵۱۶ سال پیش از میلاد تولید کردند داریک نهادند و تا به کنون چنین سکه های طلایی تولید نشده است. از سکه های رایج در آن زمان می توان به مس، مفرغ و نقره اشاره کرد که بعد از داریوش نیز کشور های دیگر شروع به تولید آن کردند.در دوره ساسانیان نیز طلا به وقور در ایران مشاهده می شد و این در حالی بود که اشیا و ظرف های متعددی از جنس طلا و نقره ساخته می شدند و این وضعیت تا بعد حمله عربستان به ایران نیز ادامه پیدا کرد.

تاریخچه طلا سازی در ایران

طی مدارک به دست آمده چنین مشخص شد که در شمال و مرکز ایران، قدیم ترین مراکز صنعت فلز کاری و هنر های مرتبط وجود داشته است. طبیعی است که انسان تنها در منطقه ای می تواند قدرت چیزی را درک کند که فراوانی اش در آنجا زبانزد جهان باشد. از فلز کاری و هنر های مرتبط در ایران می توان به آثار ارزشمند گفته شده در ادامه مطلب اشاره داشت.

• مفرغینه های واقع شده در لرستان
• زیور آلات هخامنشیان
• بشقاب های با شکوه و سیمین ساسانیان
• مفرغ ها
• مشبک کاری
• طلاکوبی
• نقره کوبی
• مرصع کاری
• ضریح های پرشکوه و با عظمت

معادن طلا در ایران کجاست؟

به طور کلی بر اساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت تقریبا 15 معدن طلا در ایران وجود دارد که از این معدن ها تعداد 13 معدن فعال و3معدن غیرفعال هستند و به همین دلیل نیز صنعت طلا سازی در ایران رونق زیادی دارد.در حال حاضر اکتشافات طلا در سایر شهرهای ایران مانند آذربایجان شرقی و غربی، کردستان، کرمان، استان خراسان رضوی و جنوبی، اصفهان و یزد و همچنین استان های قم، اراک و کاشان در دست اجرا است و بیش از 50 منطقه معدنی طلا در ایران در این شهرها گزارش شده است.

بر اساس گزارشات زمین شناسی حجم ذخایر طلا در کشور ما به صورت احتمالی به 340 تن می رسد. کشور ما دارای معادن کوچک پراکنده ای است که در سراسر ایران پخش شده است اما بر اساس استاندارد های جهانی، برای آن که منطقه ای را معدن طلا بدانیم حداقل داشتن 100 تن طلا در آن منطقه ضروری است.این در حالی است که کشور ما دارای 10 معدن طلا با این استاندارد است که مهم ترین این معادن معدن ساریگونی در شهر کردستان و همچنین معدن زرشوران در استان آذربایجان غربی است.در حقیقت می توان گفت ایران دارای منابع و ذخایر طلا با ظرفیت بالایی است .اما مهمترین نکته بهره برداری از این ذخایر است که این بهره برداری از مطالعات اکتشافی شروع می شود و در نهایت به تولید و فرآوری شمش طلا می انجامد.

طلای ماشینی با طلای دست ساز چه فرقی دارد؟