در طول زمان با پیشرفت صنعت خودرو و اضافه شدن یک به یک آپشن های ایمنی به خودروها، شاهد هرچه ایمن تر شدن خودروها هستیم. به طور کلی دو دسته سیستم محافظتی در خودروها وجود دارد؛ دسته اول سیستم هایی مانند ایربگ، سیستم پشت سری فعال، کمربند ایمنی پیش کشنده و… هستند که به آن ها سیستم های ایمنی غیرفعال می گویند و پس از وارد شدن ضربه یا در حین آن وارد عمل می شوند تا از جان سرنشینان محافظت می کنند.
نوع دیگر سیستم های ایمنی همانند سیستم ترمز ABS، ESP و سیستم ARP یا ضد واژگونی هستند که در این مقاله قصد معرفی آن را داریم. این سیستم ها با بهره گیری از سنسور های تعبیه شده در خودرو عامل بروز حادثه را پیش از وقوع آن شناسایی و در حد توان از بروز آن جلوگیری می کنند و به آن ها سیستم های ایمنی فعال می گویند. به طور مثال بد نیست بدانید که ۴۰ درصد از تصادفات مرگبار بر اثر سرخوردن و از کنترل خارج شدن خودرو به وقوع می پیوندند و سیستم های ایمنی مانند ESP، توانایی این را دارند تا در ۸۰ درصد مواقع از بروز این چنین سوانحی جلوگیری کنند.
سیستم ARP یا سیستم ضد واژگونی چیست؟
سیستم ضد واژگونی یا به عبارت صحیح تر آن «محافظ فعال واژگونی» (Active Rollover Protection) در حقیقت بخشی از سیستم ESP خودرو است و همان گونه که از نامش مشخص است وظیفه تشخیص و جلوگیری از واژگونی خودرو را بر عهده دارد. کاربرد اصلی این سیستم در خودرو هایی با مرکز ثقل بالا مانند ون ها و شاسی بلند های بزرگ است چراکه این خودرو ها در پیچ های تند با سرعت بالا به دلیل بر هم خوردن تعادل خودرو در معرض واژگونی هستند.
سیستم ARP چگونه عمل می کند؟
سیستم ضد واژگونی یا به عبارت صحیح تر آن در حقیقت بخشی از سیستمESP خودرو است و همان گونه که از نامش مشخص است وظیفه تشخیص و جلوگیری از واژگونی خودرو را بر عهده دارد. کاربرد اصلی این سیستم در خودروهایی با مرکز ثقل بالا مانند ون ها و شاسی بلند های بزرگ است چراکه این خودروها در پیچ های تند با سرعت بالا به دلیل بر هم خوردن تعادل خودرو در معرض واژگونی هستند. درصورتی که شتاب جانبی از عدد تعیین شده از سوی شرکت سازنده خودرو فراتر برود، وارد عمل می شود و برای جلوگیری از واژگونی، با درگیر کردن ترمز چرخ هایی که در سمت بیرون پیچ هستند مانع از بلند شدن چرخ های داخل پیچ و درنتیجه واژگونی خودرو می شود.
سیستم فعال در برابر واژگونی (active rollover protection) یا به اختصار ARP به عنوان جزئی از سیستم ESP عمل می کند. مرکز ثقل یکی از مهم ترین فاکتور ها در واژگونی در سرعت های بالاست. برخی از خودروها همانند ون ها و کامیون ها به طور خاص دارای مرکز ثقل بالاتری از خودروهای سواری هستند و در عین حال در اکثر موارد وزن اضافه تری را حمل می کنند. همین عوامل پتانسیل این خودروها را در برابر واژگونی بالا می برد.
شرایطی را در نظر بگیرید که یک دستگاه خودروی ون با سرعت بالا در حال نزدیک شدن به پیچ نسبتا تندی است. شاید در شرایط مشابه و در خودرو سواری مشکل خاصی برای رد کردن پیچ وجود نداشته باشد، اما خودروی ون به دلیل داشتن مرکز ثقل بالا احتمال واژگونی بالایی دارد. در صورت مجهز بودن خودرو به سیستم ARP یا ضد واژگونی، این سیستم در هنگام ورود به پیچ با کمک سنسورهای خود، وجود نیروی جانبی بیش از حد را احساس می کند و با فعال کردن مداوم ترمز های چرخ های خارج از پیچ، از بروز حادثه جلوگیری می کند.
ترکیبی از سنسورهای موثر در عملکرد سیستم ARP
شرکت ولوو در توضیح سیستم ضد واژگونی خود به دو بخش استفاده شده در این سیستم اشاره می کند:
- بخش اول سیستم پیشگیری و تثبیت
- بخش دوم سیستم محافظت کننده
به گفته این خودروساز این سیستم در مانورهای ناگهانی و در صورت لغزیدن خودرو و از دست رفتن کنترل آن وارد عمل می شود. سیستم ضد واژگونی یا ARP به کمک سنسورهای تعبیه شده، زاویه شیب جانبی را می سنجد و این سیستم به کمک داده های اندازه گیری شده احتمال واژگونی خودرو را بررسی می کند.در صورت احساس شرایط واژگونی توسط سیستم ARP، این سیستم می تواند اقدام به کاهش دور موتور و فعال کردن ترمزها کند. اگر سیستم ARP باز هم احتمال واژگونی بدهد و قسمت پیشگیری سیستم پاسخگو نباشد، ARP وارد عمل شده و بسته به شرایط، اعمال محافظتی مانند فعال کردن سیستم کمربندهای پیش کشنده و باز شدن ایربگ ها را انجام می دهد.
موتور وی تک ( VTEC ) چیست و چگونه کار می کند؟
