حتی اگر از عاشقان جوراب های شلواری نباشید، باید بدانید که این تکه از پوشش پا، چه مسیری را در تاریخ پوشاک تا به امروز طی کرده است و چگونه مد و فشن مربوط به پوشش زنانه را متحول کرده است.داستان جوراب های شلواری از خانواده ای به نام “گانت” شروع می شود. شاید تعجب کنید کسی که مبدع ایده جوراب شلواری زنانه بوده است یک مرد باشد اما نکته اینجاست که همسر او هم در این ایده و اجرا نقش مهمی داشته است.
داستان جوراب شلواری؛ از ایده تا اجرا
در سال های دهه پنجاه میلادی پوشش لباس بیرون از خانه برای زنان همراه با راحتی و آسایش نبود.“اتل بونت گانت” همسر، در آن زمان باردار بود و پوشیدن جوراب های نایلونی و نگه داشتن آن ها بر روی ران پا و استفاده از کمربندی جداگانه در تمام طول مدت گردش بیرون از خانه یا سفر او را خسته می کرد؛ به خصوص که شکم اش نیز در حال بزرگ تر شدن بود و مجموعه کمربند و پاپوش او را اذیت می کرد.
“الن گانت” پدر از این نارضایتی ایده گرفت و به این فکر افتاد که چگونه می توان لباس زیری طراحی کرد که جوراب ها نیز به آن متصل باشند. پیش برد همین ایده تا طراحی و اجرا با کمک همکارانش، آرتور راجرز، جی او آستین و اروین کامبز، سبب به وجودآمدن اولین نسل از محصولات جوراب شلواری کشسان در وسعت جهانی شد و آن را Panti-Legs نامیدند. محصولی که در سال 1959، جزو پرشمارترین آیتم های قفسه های فروشگاه های معروف شد.
سه دهه بعد “اتل” در یک مصاحبه با روزنامه “آسوشیتد پرس” عنوان کرد که خود او و تمام زنان آن دوره عاشق آن جوراب های شلواری بوده اند و این طرفداری از این پوشش ساق پا تا امروز نیز کم نشده است.چندسال بعد از آن زمان در اواسط دهه 1960، چیزی که به شکوفایی بعد تجاری این محصول بسیار کمک کرد؛ ظهور ترند “دامن های خیلی کوتاه” بود. همین موضوع باعث شد زنانی که ترندها و مد روز را دنبال می کردند به جوراب شلواری علاقه مند شوند؛ مخصوصا زمانی که مدل های مشهوری چون “ژان شریمپتون”Jean Shrimpton نیز دنباله رو ترند “مینی ژوپ” شدند. تقریبا مقارن با این ایام بود که تکنیک های جدیدی از دوخت ودوز و همچنین پارچه های جدیدی مثل “اسپندکس”spandex به بازار آمد و موجب کاهش هزینه های تولید جوراب شلواری شد اما همزمان نیز باعث شد تا بتوانند جوراب شلواری را در طیف وسیع تری از اندازه ها عرضه کنند.در دهه 1970 و 1980 میلادی دیگر جوراب شلواری به یکی از اجزا اصلی کمدلباس زنان و دختران جوان بدل گشته بود و با ورود هرچه بیشتر زنان به دنیای کار بیرون از خانه، فروش جوراب شلواری با رشد همراه می شد و تولیدکنندگان این محصول نیز به طراحی و عرضه ی رنگ، بافت و اندازه های بیشتر و متفاوت ادامه می دادند و تبلیغات بر روی جنس ابریشمین جوراب شلواری ها نیز مانور می دادند. این دوران پر رونق تا سال های 1990 ادامه پیدا کرد.
حرکت آونگی مد و چرخه تغییر آن
همانطور که می دانیم مد همواره به سان آونگی در حرکت است و با مد شدن شلوار و روی آوردن زنان به پوشیدن شلوار در محل کار برای راحتی بیشتر، از تب و تابی که برای جوراب شلواری کلاسیک در جریان بود، کاسته شد و به گفته ی “سالی کی” Sally Kay، اقبال عمومی به سمت محصولات دیگری از خانواده ی جوراب ها مثل انواع جوراب های کوتاه و بلند پشمی و بافتنی رفت. و امروزه نیز دیگر شاید در جوامع غربی و مسیحی، پوشیدن جوراب با دامن یک الویت نباشد.
اما نکته ای که در این مورد همچنان خودنمایی می کند این است که با وجود کمتر شدن محبوبیت صد در صدی جوراب شلواری، این تکه پوششی چرخه ی بقای خود را “ران وی” فشن شوها تا به عنوان عضوی ثابت در کمد لباس زنانه حتی در حد یک اکسسوری گاه به گاه حفظ کرده است. و این موضوع در صنعتی چون فشن بسیار عادی است. به قول کوکوشنل: “مد زاده می شود تا از مد بیفتد”
اکسسوری این روزها، انقلابی در گذشته
چیزی که اکنون در این سال ها شاید بیشتر در شش ماهه دوم سال بیشتر به فکر آن می ا فتیم و برخی با عنوان “فصل جوراب شلواری” از آن یاد می کنند چون باید در استفاده از دامن ها، به فکر گرمای پاها نیز بود؛ زمانی یکی از المان های “آزادی” در پوشش محسوب می شد. در آن زمان گویی جوراب شلواری زنانه به دختران جوان این امکان را می داد تا فاصله بین کودکی تا بزرگسالی خود را آهسته تر طی کنند و یک آیتم بسیار جوان پسندانه به شمار می آمد. طبق نظر کارشناسان جامعه شناس همچنین در آن زمان نوعی پیش فرض درباره ازدواج و تاهل در ذهن نسل جوان وجود داشت که به نظر منفی آنان دامن می زد و ازدواج را پایان آزادی یک زن تلقی می کرد. پس نسل جوان به نوعی به دنبال ایجاد یک تغییر اساسی با زمانه ی زندگی مادربزرگ هایشان نیز بودند و ترکیب دامن کوتاه با جوراب شلواری دقیقا همان سنت شکنی ای بود که آن ها را به این هدف می رساند.
“ماری کوانت” طراحی که با مینی ژوپ از ورود به دنیای بزرگسالی طفره می رفت
شاید باید درباره ترند دامن کوتاه و جوراب شلواری این جمله معروف را یادآور شد که : “مدها در دنیای فشن نه نشان دهنده ی تغییر، بلکه خود باعث و بانی شروع تغییرات هستند.”
Clothing trends aren’t reflective of change, but rather constitutive of change
ماری کوانت با عنوان بنیان گذار این ترند شناخته می شود. او که یک طراح بریتانیایی تبار متولد 1930 است به عنوان طراح و دیزاینر بسیاری از ترندهای شناخته شده دیگر در زمینه لباس ورزشی، لباس کار و موضوع “سیال بودن جنسیت در طراحی لباس”، نیز به حساب می آید. به عقیده ی بسیاری از منتقدین “کانت” باعث شد تا نسل جوان به جای دنباله روی از والدین خود در امر لباس پوشیدن به جستجوی دیدگاه خودش در این زمینه برآید.
بازگشت ترند دامن کوتاه یا مینی ژوپ به فشن شوهای اخیر
دامن کوتاه و دامن های خیلی کوتاه (میکرو-مینی)، جزو آیتم هایی بودند که در سال 2022 بازگشتی پررنگ به فشن شوها و در ادامه کمدلباس زنانه داشتند. حتی با اینکه این مورد در مجموعه های پاییز بیشتر به چشم می خورد اما در تمام طرح ها از جمله مدل پلیسه دار و رنگ و جنس های مختلف مثلا “خز” ارائه شد.
صاحب نظران ظهور دوباره این ترند در سال های پاندمی را پاسخی به محدودیت های بیش از اندازه ی این سال ها تعبیر می کنند: شاید مجبور به پوشاندن صورت هایمان با ماسک باشیم اما در مورد پاها محدودیتی وجود ندارد. برندهای بسیاری از جمله: Chanel، Courrèges، Etro، Miu Miu، Prada، Versace، Blumarine، Sandy Liang، Missoni، Balmain، Max Mara، این ترند را در مجموعه های خود داشتند.