به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا، وزیر خارجه ایران رسیدن به «توافق خوب» را «دست یافتنی» می بیند و واشنگتن می گوید توافق «قطعی» نیست.
اتفاق نظر بر سر «نتیجه» در حالی روشن ترین پیام تمام طرف ها پشت میز مذاکرات هتل کوبورگ تا یک ماه پیش بود که هیئت های گفت وگو پس از درخواست مسکو مبنی بر «پاسخ صریح و کتبی» کاخ سفید برای تداوم آنچه آنها «حق تجارت، اقتصاد آزاد و همکاری نظامی با ایران» می دانستند به پایتخت های خود بازگشتند.
اتفاقی غیرقابل پیش بینی که گرچه وقایع سال ۲۰۱۵ را تداعی می کرد. وزیر خارجه روسیه سه هفته پیش در دیدار با همتای ایرانی خود به طور واضح گفت کشورش برعکس آمریکا دنبال منافع خودخواهانه نیست و هرگز به دوستان خود خیانت نمی کند، توافقی که حالا پای مسائل دیگری به جز درخواست مسکو را هم به روند مذاکرات گشوده است.
این در حالی است که ارزش حداکثر دو میلیارد دلاری مراودات تجاری روسیه با ایران هم آن قدر چشم گیر نبود که روسیه را دلواپس گرفتن یک سند تضمینی از آمریکا کند. روسیه احتمالاً از امکان برجام به دنبال یافتن یک میان بر برای خلاص شدن از تحریم های جهانی و رسیدن دوباره به شاهرگ های تجاری عظیم تری در دنیا بود، آن هم وقتی که نیاز برخی کشورها در قاره محروم آفریقا به محصول استراتژیکی مانند گندم روسیه صد درصدی است و مبارزه با فقر به اندازه تقلا برای انرژی در دنیای امروز ارزشمند است.
با این حال علی امیدی، استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان می گوید: «روسیه به دیپلماسی و میز مذاکره پایبند» است. او معتقد است: «اظهارات اخیر روس ها نه مانع تراشی و نه حتی تعیین شرط، بلکه تنها یک ابراز وجود» بوده است.
روسیه که به خصوص حالا و پس از درگیری در اوکراین بیش از همیشه مورد هجمه های بین المللی است، به تازگی عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد را از دست داده، اتحادیه اروپا پنجمین بسته تحریمی خود را علیه این کشور به تصویب رسانده و حالا به ترتیب بالاتر از سوریه و کره شمالی، جایگاه نخست بیشترین تعداد تحریم های جهانی را با رکوردی بی سابقه به خود اختصاص داده است، اما هنوز هم ناظران جهانی معتقدند که این تحریم ها بیشتر کمّی و چالش زا است تا کیفی یا فلج کننده.
اروپا، آمریکا و حتی منطقه از توافق هسته ای استقبال می کنند، اما اگر نظریه واقع گرایی که می گوید «تنها ملاک تعیین سیاست خارجی دولت ها منافع ملی آنها است» صحیح باشد، توافق هسته ای چه مسیری را پیموده و اکنون در چه مرحله ای قرار دارد؟
سیده صدیقه حسینی، استاد روابط بین الملل دانشگاه شیخ مفید در این باره می گوید: «در طول دو دهه تحریم ایران توسط غرب، کشورهای دوست هیچ درخواستی برای آزادی مراودات تجاری ایران بدون دور زدن تحریم ها نداشتند، اما حالا و در هنگامه توافق که منفعت خود را در استفاده از بازارهای پرمنفعت مانند انرژی ایران می بیند برای توافق به تکاپو افتاده اند».
«کشورها محض رضای خدا دیپلماسی را انتخاب نمی کنند و شاید هیچ کشوری طرف اصلی مذاکره با ایران نباشد»، امیدی معتقد است: «طرف های مذاکره چوب لای چرخ مذاکرات نمی گذارند، اگر ایران و آمریکا مستقیم یا غیرمستقیم به نتیجه ای برسند، هیچ کشوری نمی تواند مانع تراشی کند».
همه چیز منوط به رسیدن ایران و آمریکا به یک نتیجه قطعی به دور از تمام واسطه های فی ما بین است، چون واقعیت آن است که واسطه ها هم می توانند در جای خود خطرآفرین باشند، برقراری توافق میان ایران با ۱+۴ اگرچه روی کاغذ اراده همه طرف های مذاکره کننده است، اما در حقیقت به نفع شرکای اروپایی و حتی چین نیست، استاد روابط بین الملل دانشگاه شیخ مفید، می گوید «ایران منبع درآمدی خوب برای هر کشوری است که موفق به سرمایه گذاری در ایران شود، بنابراین حتی اروپا نیز از توافق برجام آسیب های خود را خواهد دید».
اما ایران و غرب این طرف ماجرا منتظر «چه می شود»های پیش رو نمانده اند، این مدت ترافیک شانس آزمایی کاتالیزورهای متعدد برای تسهیل روند آتی مذاکرات بود.
موضوعی که وزیر امور خارجه کشور با اشاره به آن گفته بود «خارج کردن لیست اشخاص حقیقی و حقوقی از لیست قرمز» از موضوعات جدی مذاکرات اخیر در وین است». او توضیح داده بود «در حوزه اشخاص حقوقی برخی هولدینگ های بزرگ اقتصادی ما قرار دارند و یکی از موضوعات، مربوط به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است».
این ها همه در حالی است که لابی اسرائیل در آیپک هنوز به شدت تلاش می کند تا مانع هرگونه توافق احتمالی میان طرفین شود. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا می گوید: «اختلافاتی اندک ولی مهم» هنوز باقی است و کشورش با اسرائیل بر سر توافق به اختلاف «تاکتیکی» خورده است.
واشنگتن: توافق با ایران نه قطعی و نه نزدیک استحالا در آمریکا نه فقط قاطبه دموکرات ها بر این باورند که ترک میز گفت وگو و وضع تحریم های فلج کننده علیه ایران بی فایده بوده، بلکه برخی جمهوری خواهان سنای آمریکا مانند راند پال نیز بر این عقیده است که «محکوم کردن توافقی که هنوز نهایی نشده به منزله محکومیت اصل دموکراسی است». حالا فرانسه، آلمان و انگلیس هم حتی از «پایان بازی مذاکرات» و «نزدیکی به توافق» می گویند.
با این همه گروهی نسبت به نتیجه مذاکرات هسته ای ابراز نگرانی کرده اند، آنها معتقدند «در توافق احیای برجام در وین «خطوط قرمز ترسیم شده نظام حتی بر این فرض که محور مذاکرات و نیز سقف مطالبات ما برجام باشد رعایت نشده و احتمال اعمال مکانیسم ماشه هم وجود دارد»، این گروه خطاب به رئیس جمهوری که او را چهره ای جدی در «رعایت خطوط قرمز نظام در مذاکرات» می دانند، خواستار «تغییر فوری در تیم مذاکرات» شده اند.
اینجا ایستگاه آخر مذاکرات است، همان جایی که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا آن را «مقطع سرنوشت ساز» می داند؛ ناظران بین المللی احیای برجام را «در حال وقوع اما هنوز با چالش» می بینند و از نگاه کمیسیون امنیت ملی مجلس «توافق خوب» نزدیک است، اما به قول باقری کنی، مذاکره کننده ارشد ایران «تا وقتی درباره همه چیز توافق نشده باشد، درباره هیچ چیز توافق نشده است».
رایزنی ها سخت و فشرده هنوز در جریان است، اما «گذر زمان به نفع مذاکرات و احیای برجام نیست»؛ این شاید کلیدی ترین جمله ای است که همه کارشناسان داخلی، هیئت های مذاکره کننده و ناظران بین المللی بر این موضوع توافق نظر دارند.
