ضمیر ملکی شخصی
ضمیر ملکی شخصی تنها برای انسان به کار می رود و قبل از اسم می آید. دقت کنید که اسم بعد از این ضمایر باید پسوند ملکی به خود بگیرند. در جدول زیر هم با ضمایر ملکی و هم با پشوندهای ملکی آشنا می شویم:
ترجمه | مثال | پسوند ملکی | ضمیر ملکی شخصی |
خانه من | Benim evim |
-im |
benim |
خانه تو | Senin evin |
-in |
senin |
خانه او | Onun evi |
-i |
onun |
خانه ما | Bizim evimiz |
-imiz |
bizim |
خانه شما | Sizing evinis |
-iniz |
sizin |
خانه آنها | Onlarin evleri |
-leri |
onlarin |
نکته 1: چون پسوندی که به اسامی متصل می شود، خود نشانگر مالکیت است، می توان ضمایر ملکی را حذف کرد و تنها اسم را همراه با پسوند ملکی آورد، مثلا : evim
نکته 2: اگر اسم با حرف صدادار تمام شود (مانند araba به معنای ماشین) آن وقت پسوند ملکی که به آن می چسبد بدون حرف صدادار می آید، چون دو حرف صدادار نمی توانند پشت سر هم بیایند، مثلا:
Benim arabam
Senin araban
نکته 3: اگر اسمی به حرف صدادار ختم شود و پسوند ملکی بخواهد به آن اضافه شود، چون دو حرف صدادار نمی توانند پشت سر هم بیایند در حالت سوم شخص مفرد، پسوند ملکی به جای i- به si- تبدیل می شود تا بین دو حرف صدادار فاصله بیفتند، مثلا:
Onun arabasi
نکته 4: پسوند ملکی بر اساسا اصل تطابق آوایی چند حالت دارد»:
برای واژه هایی که حرف آخرشان صدادار است، بر اساس اصل تطابق آوایی، ابتدای پسوندها بر اساس حرف آخر واژه ها عوض می شوند، مثلا برای پسوند miz- اگر آخرین حرف صدادار کلمه a,ı باشد به mız، اگر e,i باشد به miz ، اگر o,u باشد به muzو اگر ö,ü باشد به müz تبدیل می شوند. در جدول زیر ضمایر ملکی و پسوند ملکی به همراه مثالی آورده شده است:
ترجمه | مثال | پسوند ملکی | ضمیر ملکی |
ماشین من | Benim arabam |
-m |
benim |
ماشین تو | Senin araban |
-n |
senin |
ماشین او | Onun arabası |
-si/-sı/-su/-sü |
onun |
ماشین ما | Bizim arabamız |
-miz/-mız/-muz/-müz |
bizim |
ماشین شما | Sizin arabanız |
-niz/-nız/-nuz/-nüz |
sizin |
ماشین آنها | Onların arabaları |
-leri/-ları |
onlarin |
توجه:
دو حرف صدادار نمی توانند پشت سر هم بیایند، به همین دلیل، در زمان سوم شخص مفرد یک s میانجی بین پسوند و واژه قرار گرفته است.
پسوند ملکی برای واژه هایی که حرف آخرشان بی صدا است:
اگر واژه ای که بعد از ضمیر ملکی آمده، مختوم به حرف بی صدا باشد، پسوند ملکی به صورت زیر می آید. بر اساس اصل تطابق آوایی، ابتدای پسوندها بر اساس حرف آخر واژه ها عوض می شوند، مثلا برای پسوند imiz- اگر آخرین حرف صدادار کلمه a,ı باشد به imız، اگر e,i باشد به imiz ، اگر o,u باشد به imuz و اگر ö,ü باشد به imüz تبدیل می شوند. در جدول زیر ضمایر ملکی و پسوند ملکی به همراه مثالی آورده شده است:
ترجمه | مثال | پسوند ملکی | ضمیر ملکی |
دست من | Benim kolum |
-im/-ım/-um/-üm |
benim |
دست تو | Senin kolun |
-in/-ın/-un/-ün |
senin |
دست او | Onun kolu |
-i/-ı/-u/-ü |
onun |
دست ما | Bizim kolumuz |
-imiz/-ımız/-umuz/-ümüz |
bizim |
دست شما | Sizin kolunuz |
-iniz/-ınız/-unuz/-ünüz |
sizin |
دست آنها | Onların kolları |
-leri/-ları |
onlarin |
ضمیر ملکی اشاره ای
این ضمایر ملکی تنها برای غیر انسان و اشیا به کار می روند و قبل از اسم می آیند. پسوندی که بعد از این اسامی می آیند برای اسامی مفرد –i و برای اسامی جمع –leri است. در جدول زیر با این ضمایر و پسوندهای ملکی اسامی آشنا می شویم:
ترجمه | مثال | پسوند ملکی | ضمیر ملکی اشاره ای |
خانه این | bunun evi |
-i |
bunun |
خانه آن | Şunun evi |
-i |
Şunun |
خانه آن | Onun evi |
-i |
onun |
خانه اینها | Bunların evleri |
-leri |
Bunların |
خانه آنها | Şunların evleri |
-leri |
Şunların |
خانه آنها | Onlarin evleri |
-leri |
onlarin |
به چند مثال دیگر توجه کنید:
Evin odası (اتاقِ خانه)
Kedinin yemeği (غذای گربه)