به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از اقتصادآنلاین، به خصوص که هیچ بعید نیست در صورت انتخابات جو بایدن دموکرات، اصلاح طلبان بتوانند افکار عمومی را قانع کنند که باز هم امکان مذاکره وجود دارد و این امید را در میان مردم زنده کنند که با احیای برجام و از سرگیری دوباره مذاکرات، بسیاری از موانع اقتصادی رفع می شود و اوضاع داخلی ایران به طور نسبی سامان می یابد. این در حالی است که در آن روی سکه، امکان چنین گفتمانی یعنی تأکید بر امکان مذاکره وجود ندارد و در صورت پیروزی ترامپ، شاید منفذی چه در داخل و چه در آمریکا، برای مذاکره وجود نداشته باشد. برای بررسی این موضوع، ساعتی را با علی مطهری، نماینده ادوار مجلس، به گفت وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
برخی نیروهای اصولگرا مدام بر این گزاره تأکید می کنند که نتیجه انتخابات آمریکا هیچ تأثیری بر سیاست ورزی در ایران ندارد؛ آیا واقعا چنین است و تفاوتی میان ترامپ و بایدن در مناسبات سیاسی ایران وجود ندارد؟
این حرف به این معنا که نتیجه انتخابات آمریکا تأثیری در سیاست های راهبردی ما در پیگیری اهداف انقلاب اسلامی ندارد و هیچ یک از هدف های ما را تغییر نمی دهد، حرف درستی است؛ ولی نمی توان گفت تأثیری در وضع داخلی ما و برخی سیاست های کوتاه مدت و به اصطلاح تاکتیک های ما ندارد. اگر ترامپ انتخاب شود، کار سخت تر می شود؛ اما اگر بایدن پیروز انتخابات آمریکا باشد، فضا قدری تغییر می کند؛ گرچه او هم موانع زیادی برای لغو تحریم هایی که ترامپ برقرار کرده، پیش رو دارد؛ زیرا ترامپ بسیاری از تحریم های ایران را زیر مجموعه حقوق بشر و مبارزه با تروریسم قرار داده است که لغو آنها نیاز به تأیید کنگره دارد و اگر کنگره تأیید نکند، امکان لغو آنها وجود ندارد. اگر اکثریت نمایندگان سنا جمهوری خواه باشند، تأیید سنا و در نتیجه کنگره حاصل نمی شود. از سوی دیگر، اگر تصمیم آقای بایدن بازگشت به برجام است، شرط اولیه ما لغو همه آن تحریم هاست و او برای لغو آنها با چنین موانعی روبه رو است؛ اما به هر حال اگر بایدن رئیس جمهور شود، به طور طبیعی و بر اثر عوامل روانی، گشایشی برای ما ایجاد می شود. به نظر من موضع ایران باید چنین باشد که ابتدا همه تحریم هایی که ترامپ برقرار کرده است ، لغو شده و شرایط مانند آنچه پیش از ترامپ وجود داشت، شود و بعد از آن آمریکا به برجام بدون هرگونه تغییری بازگردد و پس از این مراحل، اگر آنها اصرار به مذاکره داشته باشند، شخصا معتقدم مذاکره با آنها در آن شرایط درباره منطقه و نه مسائل موشکی مشکلی ندارد. موضع ما در منطقه، آزادی فلسطین و خروج نیروهای آمریکا از منطقه است و این موضع هیچ وقت تغییر نمی کند. با تکیه بر چنین اصلی، ایرادی ندارد درباره مسائلی همچون سوریه، عراق و یمن گفت وگو صورت گیرد. البته همه اینها بستگی به تصمیم کل نظام دارد.
تأثیر نتیجه انتخابات آمریکا بر انتخابات ایران در سال آینده را چگونه ارزیابی می کنید؟
اگر ترامپ انتخاب شود و همین راهش را دنبال کند و مشکلات ما هم پا برجا باشد، فضای سرد سیاسی ادامه می یابد و کاهش چشمگیر حضور مردم در انتخابات مجلس تکرار می شود. بخشی از مردم به این نتیجه رسیده اند که انتخاب ما تأثیری بر وضعیت کنونی ندارد و به همین دلیل مشارکت پایین خواهد بود؛ اما اگر بایدن پیروز شود، فکر می کنم با توجه به اینکه گشایش هرچند اندکی در وضع اقتصادی ایجاد می شود و حداقل شرایط سخت تر نمی شود و مقداری تأثیر برجام احساس خواهد شد، مردم به بهبود وضع معیشت خود امیدوار می شوند و مشارکت بیشتری در انتخابات سال آینده خواهند داشت و اگر مشارکت بالا باشد و قشر خاکستری وارد انتخابات بشوند، طبعا تندروها رأی نمی آورند و فرد معتدلی رأی می آورد. البته ما نباید مسیر کلی خود را متأثر از انتخابات آمریکا بدانیم؛ اما به هر حال انتخابات این کشور بر همه دنیا و به خصوص ایران تأثیر می گذارد.
نیروهای رادیکال همیشه نسبت به مذاکره با غربی ها به سختی انتقاد کرده اند. اگر بایدن رئیس جمهور آمریکا شود، آیا شاهد چنین مقاومت هایی از داخل خواهیم بود؟
به نظر من، چون مردم با همه وجود خود سختی های تحریم ها را احساس کرده اند و اگر بایدن رئیس جمهور آمریکا شود میزان فشارها حداقل افزایش نمی یابد و امیدی برای مردم ایجاد می شود، تندروی ها خیلی مؤثر نخواهد بود و مردم تندروی ها را نمی پذیرند و به دنبال ایجاد گشایشی در وضع زندگی شان خواهند بود. بنابراین خطر تندروها جدی نیست و اگر دولت آینده ایران هم یک دولت معتدل باشد، نمی توانند کار مؤثری انجام دهند.
در صورت پیروزی ترامپ، نیروهای اصلاح طلب می توانند با بهره گیری از گفتمان مذاکره- مقابله در انتخابات به توفیقی دست یابند؟
مهم ترین نکته این است که مردم از ناامیدی خارج شوند. مردم به اینجا رسیده اند که نمی شود با انتخابات تغییری ایجاد کرد. اگر همین روحیه در مردم باقی بماند، قاعدتا مشارکت پایین خواهد بود و فرد معتدلی پیروز انتخابات نخواهد شد؛ اما اگر این ناامیدی از بین برود و مردم احساس کنند راهی برای اصلاح امور باز شده و باید ادامه پیدا کند، وارد میدان می شوند و نتیجه انتخابات را تغییر می دهند.
در صورت پیروزی ترامپ، چقدر گزینه جنگ را محتمل می دانید؟
از آنجا که ترامپ فردی نامتعادل و غیرقابل پیش بینی است، هر دو احتمال وجود دارد؛ هم ممکن است ناگهان تصمیمی خلاف سیاست های امروزش بگیرد و بهبودی برای اقتصاد ایران حاصل شود و هم ممکن است مشکلات جدیدی ایجاد کند و حتی به جنگ برسیم.
در صورتی که یک دولت رادیکال در ایران روی کار بیاید و از آن سو ترامپ رئیس جمهور شود، چقدر این همسویی در تندروی، میزان تنش موجود میان دو کشور را بالا می برد و ایران و آمریکا را به جنگ نزدیک می کند؟
احتمال آن ناچیز است. اتفاقا دولت های تندرو بیشتر مایل به مذاکره با آمریکا و قهرمان سازی از خود هستند. در دولت دهم شاهد این پدیده و نامه نگاری ها به رئیس جمهور آمریکا بودیم، ولی مقام معظم رهبری صلاح دیدند مذاکره به دولت بعد موکول شود.
به عنوان سؤال پایانی، بفرمایید با همه اینها آیا این امکان وجود دارد که اصلاح طلبان باز هم با سیاست ائتلافی مانند آنچه در دو انتخابات ریاست جمهوری سال های 92 و 96 دیدیم، وارد انتخابات 1400 شوند؟
با توجه به اینکه براساس رفتار گذشته شورای نگهبان این شورا صلاحیت نامزدهای اصلاح طلب را رد می کند، اصلاح طلبان چاره ای جز این ندارند که از نامزد معتدل حمایت کنند؛ زیرا تحریم انتخابات آثار خوبی ندارد.
واکنش بایدن به احتمال اعلام پیروزی زودهنگام ترامپ
