زندگینامه ویلفردو پارتو مهندس و فیلسوف ایتالیایی

ویلفردو فدریکو داماسو پارتو (به ایتالیایی: Vilfredo Federico Damaso Pareto) ‏(۱۸۴۸–۱۹۲۳) جامعه شناس، اقتصاددان، مهندس و فیلسوف ایتالیایی بود. اصل پارتو در اقتصاد و مفهوم کارایی پارتو به نام او است. پارتو در شاخه های مختلف علوم انسانی نظریه پردازی کرده است نظریه حکومت نخبگان در علم سیاست، قانون ۸۰ و ۲۰ در علم مدیریت، و اصل بهینه پارتو در علم اقتصاد از ابداعات اوست.

زندگی ویلفردو پارتو

ویلفردو پارتو در سال ۱۸۴۸ در پاریس متولد شد. وی فرزند یک تبعیدی از ایتالیا بود. او تحصیلات خود را در فرانسه آغاز کرد؛ ولی آن را در ایتالیا ادامه داد و در ریاضیات و ادبیات کلاسیک تخصص یافت. پارتو در سال ۱۸۶۹ از دانشکده فنی تورین فارغ التحصیل شد و سپس حدود ۲۰ سالی را به عنوان مهندس و مدیر دو شرکت راه آهن ایتالیا کار کرد. وی در سال ۱۸۹۰ در سن ۴۲ سالگی به اقتصاد روی آورد و مدت ۷ سال در لوزان به تدریس اقتصاد پرداخت؛ ولی در سال ۱۹۰۰ که ثروت زیادی به ارث برد از این کار استعفا داد و به سوئیس رفت و بقیه عمر را به مطالعه و تحقیق پرداخت. پارتو اندکی پیش از فوت، توسط حکومت موسولینی به عضویت مجلس سنای ایتالیا انتخاب شد. او جانشین والراس در نظریات اقتصادی بود؛ که در سال ۱۹۲۳ در سوئیس وفات یافت.

نقش پارتو در اقتصاد

پارتو دومین نفر از مکتب لوزان است؛ مکتب لوزان (Lausanne School) توسط لئون والراس (Leon Walras: 1834-1910) پایه گذاری شد؛ این مکتب علاوه بر بحث دربارهٔ مقوله مطلوبیت، به هزینه و عرضه نیز پرداخته است؛ با این بیان که اگر قیمت، بالاتر از هزینه تولید قرار گیرد، عرضه افزایش پیدا می کند تا قیمت را پایین آورد و بالعکس؛ اگر هزینه از قیمت پیشی گیرد، عرضه کاهش پیدا کرده و قیمت ها بالا می روند. پارتو یکی از بنیانگذاران اقتصاد ریاضی نیز شناخته شده است. دیدگاه او در مقوله تعادل عمومی در اقتصاد رفاه، جایگاه اساسی دارد.

نظرات ویلفردو پارتو

پارتو در جريان مطالعات خود اطلاعات گسترده ای درباره علم، نظریه ها و مکاتب اقتصادی جمع آوری کرد. مکاتب اقتصادی از دهه 1870 با طرح «نظریه مطلوبیت نهایی» (Marginal utility principle) در مسیر جدیدی قرار گرفت. پارتو عقیده داشت که آموزه اقتصادی مارکس علمی است، اما «نظریه مطلوبیت نهایی» او برتر از نظریه ارزش مارکس است و جایگزین خوبی برای این نظریه است.او به این نظر رسید که مطلوبیت کالا و نه میزان کار انجام شده برای تولید آن، قیمت کالا را تعیین می کند. نظریه ته نشست ها و مشتقات، نظریه نخبگان از جمله نظرات دیگر معروف او هستند.

آثار مهم ویلفردو پارتو

• «رشته اقتصاد سیاسی» که در سال ۱۸۹۶–۱۹۹۷ به چاپ رسید.
• «دستورالعمل اقتصاد سیاسی» در سال ۱۹۰۶ منتشر گشت.
• «اقتصاد ریاضی» که در سال ۱۹۱۱ منتشر شد.
• نقد دیدگاه های سوسیالیستی وی در سه جلد با نام «نظام سوسیالیستی» در سال های ۱۹۰۲–۱۹۰۳ از چاپ خارج شد.
• «ذهن و اجتماع» در باب جامعه شناسی عمومی در سال ۱۹۱۶
  بیوگرافی ارنست رادرفورد فیزیکدان و دانشمند بریتانیایی