ویلیام جیمز دورانت (به انگلیسی: William James Durant) (زادهٔ ۵ نوامبر ۱۸۸۵ – مرگ ۷ نوامبر ۱۹۸۱)، فیلسوف، تاریخنگار و نویسندهٔ آمریکایی بود.
زندگی نامه ویلیام جیمز دورانت
ویلیام یک تابستان به عنوان خبرنگار مبتدی برای نیویورک جورنال کار کرد ولی خود را شایستهٔ این کار مهیج نیافت و به شغل آرام تدریس زبان های لاتینی و فرانسوی و انگلیسی و تدریس هندسه در ستن هال کالج در شهر ساوث اورینج واقع در نیوجرزی مشغول شد (۱۹۱۱–۱۹۰۷). در سال ۱۹۰۹ به مدرسهٔ دینی آنجا وارد شد ولی در سال ۱۹۱۱ به عللی که در کتاب انتقال شرح داده است از آنجا بیرون رفت. از این مدرسهٔ دینی به یک جهش، به حلقهٔ رادیکال ترین طرفداران اصلاحات در نیویورک پیوست و در مدرسهٔ فرر مدرن مدیر و معلم و مگردید (۱۹۱۳–۱۹۱۱) و این آزمایشی بود در آموزش و پرورش مبتنی بر آزادی. در سال ۱۹۱۲، به خرج آلدن فریدمن، که با او دوست شده و توسعهٔ افق نظر او را به عهده گرفته بود، اروپا را از کیلارنی ایرلند تا یالتا پیمود. در سال ۱۹۱۳ وارد دانشگاه کلمبیا شد و زیرنظر مورگن و کالکینس در زیست شناسی و زیر نظر وودبریج و دیوئی در فلسفه آموزش دید. در ۱۹۱۷ دکترایش را گرفت و یک سال به تدریس فلسفه در آن دانشگاه مشغول شد. در ۱۹۲۱ به مدرسهٔ لیبرتمپل سازمان داد و آن را به مرکز پیشرفتهٔ جوانان تبدیل کرد. با موفقیتِ کتاب تاریخ فلسفه، کار تدریس را رها کرد و در سال ۱۹۲۷ متقاعد شد تا تمام عمر خود را وقف نوشتن تاریخ تمدن کند.
آثار و فعالیت ها ویلیام جیمز دورانت
مهم ترین اثر او تاریخ تمدن، مجموعه کتابی ۱۱(۱۳جلددرایران) جلدی است که با همکاری آریل دورانت، همسرش نوشته است. ویل دورانت در این کتاب توانسته است با استفاده از آثار مورخان دیگر (از هرودوت تا آرنولد توین بی)، که از ابتدای تاریخ مکتوب بشر تا کنون زیسته اند، مکتب نوینی از تاریخ نگاری را به وجود آورَد. برخلاف دیگر تاریخ نگاران، که تنها تمرکزشان بر روی وقایع تاریخی و سیر تمدن بشری بود، وی در اثر خود به عوامل تمدن ساز در طول تاریخ نیز توجه می کند. در این باره نقل قولی دارد که چنین است: «تمدن رودی است با دو ساحل»∗. این نقل قول به طور ضمنی به این مسئله اشاره دارد که تاریخ نگاران اغلب نهایت توجه و دقت خود را صرف رودخانهٔ در جریانِ تاریخ نموده اند که معمولاً پرآشوب و پرهیاهوست و اجازهٔ برداشت ها و تفاسیر صحیح را نمی دهد. در مقابل، او دیدگاه دیگری را مطرح می کند که در آن حواشی تاریخ و تمدن (ساحل ها) می توانند به اندازهٔ خودِ متن تاریخ مهم باشند. به نظر او، همهٔ مردمانی که در طول تاریخ خانه و مجسمه ساختند و شعر سراییده اند هم در شکل گیری تمدن نقش داشتند. ویل دورانت در کتاب درس هایی از تاریخ، که در سال های آخر زندگی خود نوشت، می گوید که تاریخ ملت ها را باید با توجه به پدیده های علمی جدید نوشت. از جمله آثار شناخته شدهٔ وی در ایران می توان به دو اثر دیگر، یعنی تاریخ فلسفه و لذات فلسفه، برگردان دکتر عباس زریاب خویی اشاره کرد. (کتاب تاریخ تمدن او در ایران در ۱۱ جلد از سوی انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است) وی با اینکه می خواست کشیش شود اما در دانشگاه بیشتر علوم، از زیست شناسی گرفته تا تعلیم و تربیت را تجربه کرد. اما بالاخره بعد از خواندن کتاب اخلاقِ اسپینوزا به سراغ فلسفه رفت، آن رشته را تا دکترا ادامه داد و استاد دانشگاه شد و کتاب های فلسفی زیادی تألیف کرد. هنری توماس در کتاب بزرگان فلسفه یک فصل را به او اختصاص داده و نوشته است: «بزرگ ترین کار او در فلسفه این بود که افکار پیچیدهٔ فلسفی را به زبان ساده بیان کرد. او فلسفه را، که دور از دسترس مردم عادی بود، به خانه های آن ها برد و آن را برای همه قابل فهم کرد.» اما همهٔ این ها دورانت را راضی نکرد تا اینکه به قول خودش برای «ارضای حس کنجکاوی» سر از تاریخ درآورده و در زمان استادیِ دانشگاه کالیفرنیا کتاب تاریخ فلسفهاش را نوشت که فیلسوفان و منتقدان دانشگاه او و کتابش را تحسین کردند. بعد از آن بود که دورانت تصمیم به نوشتن تاریخ تمدن جهان گرفت. همسرش آریل (که قبلاً یکی از شاگردانش بود) با همراهی کردنش در سفرها، به او در نوشتن این کتاب کمک کرد. او برای نوشتن هر فصل از کتاب به گوشه ای از دنیا سفر می کرد؛ از مصر و ایران تا سیبری و ژاپن. مقصد او برای نوشتن جلد اول کتاب تاریخ تمدن با عنوان «مشرق زمین، گهوارهٔ تمدن» بود. بعد چاپ جلد اول، سفرهای دور دنیایش شروع شد که ۵۰ سال ادامه یافت. در نهایت، در ۱۹۷۵، نوشتن تمامی ۳۰ جلد کتابش و همچنین سفرهایش به اتمام رسیده است.
عناوین 11 جلد ویلیام جیمز دورانت
- جلد اول : مشرق زمین، گاهواره تمدن (۱۲۴۴ صفحه)
- جلد دوم :یونان باستان (۹۸۲ صفحه)
- جلد سوم : قیصر و مسیح (۹۹۶ صفحه)
- جلد چهارم : بخش اول عصر ایمان (۹۵۰ صفحه)
- جلد چهارم ۲ : بخش دوم عصر ایـمان (۸۰۰ صفحه)
- جلد پنجم : رنسانس (۹۷۶ صفحه)
- جلد ششم : اصلاح دینی (۱۴۱۸ صفحه)
- جلد هفتم : آغاز عصر خرد (۱۰۱۶ صفحه)
- جلد هشتم : عصر لویی چهاردهم (۱۰۸۲ صفحه)
- جلد نهم : عصر ولتر (۱۲۰۰ صفحه)
- جلد دهم : روسو و انقلاب (۱۵۷۲ صفحه)
- ادامه جلد دهم : بخش دوم روسو و انقلاب (۹۴۶ صفحه)
- جلد یازدهم : عصر ناپلئون (۱۳۲۶ صفحه)