به گزارش سرویس مجله خودرو پایگاه خبری ساعدنیوز، تسمه تایم، یکی از قطعات حیاتی و در عین حال مصرفی در موتور خودرو است که نادیده گرفتن زمان تعویض آن میتواند به خسارات سنگین و جبرانناپذیری منجر شود. این قطعه که وظیفه هماهنگسازی حرکت میللنگ و میلسوپاپ را بر عهده دارد، در صورت پارگی، عملکرد کل موتور را مختل کرده و هزینههای گزافی را به مالک خودرو تحمیل میکند. در این مقاله جامع، به بررسی دقیق زمان تعویض تسمه تایم در انواع خودروهای رایج در ایران از جمله پراید، پژو، سمند، دنا و ال 90 میپردازیم و نکات کلیدی در این زمینه را تشریح خواهیم کرد.
تسمه تایم یک تسمه لاستیکی دندانهدار است که نقش قلب تپنده موتور را در تنظیم زمانبندی دقیق باز و بسته شدن سوپاپها ایفا میکند. این هماهنگی برای عملکرد صحیح فرآیند احتراق، مکش و تخلیه در موتور ضروری است. در واقع، تسمه تایم تضمین میکند که در لحظه مناسب، سوپاپها از مسیر حرکت پیستونها خارج شوند. کوچکترین ناهماهنگی در این زمانبندی میتواند منجر به برخورد پیستون با سوپاپها شود؛ اتفاقی که در اصطلاح فنی به آن "کج شدن سوپاپ" میگویند و نتیجهای جز آسیب جدی به سرسیلندر، پیستونها و حتی بلوک موتور نخواهد داشت.
عواقب نادیده گرفتن تعویض تسمه تایم فراتر از یک تعمیر ساده است. در بسیاری از خودروها، به ویژه آنهایی که موتورشان از نوع تداخلی (Interference) است، پارگی تسمه تایم به معنای نیاز به تعمیرات اساسی و پرهزینه موتور خواهد بود. این هزینهها میتواند شامل تعویض یا تعمیر کامل سرسیلندر، تعویض سوپاپها، پیستونها و حتی در موارد حاد، تعویض کامل موتور باشد. بنابراین، هزینه پیشگیرانه تعویض تسمه تایم در مقایسه با هزینههای تعمیرات ناشی از پارگی آن، بسیار ناچیز و منطقی است.
خوشبختانه، در بسیاری از موارد، تسمه تایم قبل از پارگی کامل، علائمی از فرسودگی خود را بروز میدهد که توجه به آنها میتواند از بروز فاجعه جلوگیری کند. یکی از شایعترین نشانهها، شنیدن صداهای غیرعادی از قسمت جلویی موتور است. صداهایی شبیه به تیک تاک یا ساییدگی، به خصوص در هنگام استارت زدن یا در دورهای پایین موتور، میتواند نشاندهنده شل شدن یا فرسودگی تسمه تایم و هرزگردهای آن باشد.
علاوه بر علائم صوتی، باید به نشانههای بصری نیز توجه کرد. با باز کردن قاب محافظ تسمه تایم (در صورت امکان و با رعایت نکات ایمنی)، میتوان وضعیت ظاهری آن را بررسی کرد. وجود ترکهای ریز، ساییدگی، خوردگی، روغنی شدن سطح تسمه یا از بین رفتن و صاف شدن دندانهها، همگی زنگ خطری جدی برای تعویض فوری تسمه تایم هستند. همچنین، مشکلاتی نظیر بد استارت خوردن خودرو، کاهش شتاب و قدرت موتور، افزایش ناگهانی مصرف سوخت و خروج دود بیش از حد از اگزوز نیز میتوانند از عوارض جانبی عملکرد نادرست تسمه تایم باشند.
زمان تعویض تسمه تایم برای هر خودرو متفاوت است و توسط شرکت سازنده بر اساس کیلومتر کارکرد و یا مدت زمان استفاده تعیین میشود. همواره اولویت با اطلاعات ذکر شده در دفترچه راهنمای خودروی شماست، اما در ادامه به ارائه یک راهنمای کلی برای خودروهای پرکاربرد در ایران میپردازیم:
برای مدلهای قدیمیتر پراید (صبا، نسیم)، توصیه میشود تسمه تایم هر 80,000 کیلومتر تعویض شود. در مدلهای جدیدتر مجهز به موتور یورو 4، این عدد به 100,000 کیلومتر افزایش یافته است. با این حال، به دلیل کیفیت متفاوت قطعات در بازار، بسیاری از مکانیکهای باتجربه تعویض تسمه تایم پراید را در بازه 60,000 تا 70,000 کیلومتر پیشنهاد میکنند.
پژو 405، پارس و سمند با موتور XU7: برای این خودروها که از موتور مشترکی بهره میبرند، زمان استاندارد تعویض تسمه تایم هر 60,000 کیلومتر کارکرد یا هر 4 سال یکبار (هرکدام زودتر فرا برسد) تعیین شده است.
پژو 206 تیپ 2 و 3 (موتور TU3): در این مدلها نیز بهترین زمان برای تعویض تسمه تایم، کارکرد 60,000 تا 70,000 کیلومتر است.
پژو 206 تیپ 5، 207، رانا و پارس با موتور TU5: برای خودروهای مجهز به موتور TU5، عمر مفید تسمه تایم کمی بیشتر بوده و معمولاً بین 60,000 تا 80,000 کیلومتر توصیه میشود.
برای خودروهای خانواده سمند و دنا که از موتور ملی EF7 بهره میبرند، بهترین زمان برای تعویض تسمه تایم هر 60,000 کیلومتر است. با توجه به حساسیت بالاتر این موتور، رعایت دقیق این بازه زمانی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
خودروهای خانواده ال 90 و ساندرو به دلیل کیفیت بالاتر قطعات موتور، از عمر مفید بیشتری برای تسمه تایم برخوردارند. شرکت رنو توصیه میکند تسمه تایم این خودروها هر 60,000 کیلومتر یا هر 4 سال یکبار تعویض شود. با این حال، به دلیل شرایط خاص رانندگی در ایران، بسیاری از مالکان و تعمیرکاران این کار را در بازه 40,000 تا 50,000 کیلومتر انجام میدهند تا از هرگونه ریسکی جلوگیری کنند.
تعویض تسمه تایم یک عملیات تخصصی است و باید توسط مکانیک ماهر و با استفاده از ابزار مخصوص انجام شود. نصب نادرست تسمه، حتی به اندازه یک دندانه جابجایی، میتواند عملکرد موتور را به شدت مختل کرده و آسیبهای جدی به همراه داشته باشد. همچنین، هنگام تعویض تسمه تایم، (اکیداً توصیه میشود) که سایر قطعات درگیر با آن نیز تعویض شوند. این قطعات شامل کیت تسمه تایم (هرزگردها و تسمه سفتکن) و در بسیاری از موارد، واترپمپ (پمپ آب) نیز میشود.
دلیل این توصیه همزمانی عمر مفید این قطعات با تسمه تایم است. خرابی یک هرزگرد یا نشت آب از واترپمپ پس از تعویض تسمه تایم، میتواند منجر به آسیب دیدن تسمه جدید و تکرار هزینههای باز و بست کردن موتور شود. بنابراین، تعویض همزمان این مجموعه، یک اقدام هوشمندانه و اقتصادی برای تضمین سلامت طولانیمدت موتور خودروی شماست. همواره از برندهای معتبر و شناخته شده تسمه تایم و کیتهای مربوطه استفاده کنید و از خرید قطعات ارزانقیمت و بینام و نشان جداً خودداری نمایید.
تسمه تایم، اگرچه قطعهای نسبتاً ارزانقیمت است، اما نقشی بسیار حیاتی در سلامت موتور خودروی شما ایفا میکند. بیتوجهی به زمان تعویض این قطعه میتواند منجر به پاره شدن ناگهانی آن و تحمیل هزینههای سنگین تعمیر موتور شود. با آگاهی از زمانبندی توصیه شده توسط کارخانه برای خودروی خود، توجه به علائم هشداردهنده و انجام سرویسهای دورهای توسط افراد متخصص، میتوانید با خیالی آسوده از رانندگی لذت ببرید و از سرمایه خود محافظت کنید. به یاد داشته باشید که در مورد تسمه تایم، پیشگیری همیشه بهتر، آسانتر و به مراتب کمهزینهتر از درمان است.
برای مشاهده سایر مطالب مربوط به مجله خودرو اینجا کلیک کنید
