به گزارش سرویس بارداری و زایمان پایگاه خبری ساعدنیوز، آیا تا به حال به این فکر کرده اید که پارامترهای یک اسپرم نرمال و سالم چیست؟ سلامت اسپرم یکی از پایههای اصلی باروری در مردان است و هرگونه اختلال در آن میتواند منجر به ناباروری شود. در این مقاله جامع و سئو شده، به بررسی دقیق مقادیر طبیعی اسپرم بر اساس آخرین استانداردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) میپردازیم و تمام جنبههای کلیدی یک آزمایش اسپرموگرام را تشریح میکنیم.
ناباروری، چالشی است که امروزه بسیاری از زوجها با آن روبرو هستند و تقریباً در نیمی از موارد، عامل آن به مردان بازمیگردد. اولین و اساسیترین گام برای ارزیابی قدرت باروری یک مرد، انجام آزمایش آنالیز مایع منی یا اسپرموگرام است. این آزمایش، اطلاعات حیاتی و دقیقی در مورد کیفیت و کمیت اسپرمها ارائه میدهد. درک صحیح از اینکه "مقدار نرمال اسپرم چقدر است؟" به مردان و پزشکان کمک میکند تا وضعیت سلامت باروری را بهتر ارزیابی کرده و در صورت وجود مشکل، بهترین مسیر درمانی را انتخاب کنند.
در دنیای امروز که دسترسی به اطلاعات آسان شده است، بسیاری از افراد پس از دریافت نتایج آزمایش خود، به دنبال تفسیر آن در اینترنت هستند. این مقاله با هدف ارائه اطلاعاتی دقیق، معتبر و قابل فهم، بر اساس آخرین دستورالعملهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) تهیه شده است. ما به شما کمک میکنیم تا با مفاهیمی کلیدی مانند تعداد اسپرم (Sperm Count)، تحرک اسپرم (Sperm Motility) و شکلشناسی یا مورفولوژی اسپرم (Sperm Morphology) آشنا شوید و بدانید که مقادیر طبیعی برای هر یک از این فاکتورها چه محدودهای را شامل میشود. این آگاهی نه تنها از استرس و نگرانیهای بی مورد میکاهد، بلکه گامی مهم در جهت حفظ و بهبود سلامت باروری شما خواهد بود.
یکی از اولین پارامترهایی که در آزمایش اسپرموگرام بررسی میشود، تعداد کل اسپرمها در نمونه و غلظت آنها در هر میلیلیتر از مایع منی است. این دو فاکتور نشاندهنده توانایی بیضهها در تولید اسپرم هستند. بر اساس آخرین راهنمای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، تعداد اسپرمها باید در محدوده مشخصی قرار داشته باشد تا شانس باروری در سطح مطلوبی باقی بماند. کم بودن تعداد اسپرم، که با اصطلاح پزشکی "الیگواسپرمی" (Oligospermia) شناخته میشود، یکی از دلایل شایع ناباروری مردان است.
طبق استانداردهای WHO، غلظت طبیعی اسپرم حداقل 15 میلیون اسپرم در هر میلیلیتر مایع منی است. همچنین، تعداد کل اسپرم در یک بار انزال باید حداقل 39 میلیون باشد. این اعداد به عنوان حداقل مقادیر لازم برای باروری طبیعی در نظر گرفته میشوند. البته باید توجه داشت که داشتن تعداد اسپرم بالاتر از این مقادیر لزوماً به معنای باروری بیشتر نیست، اما مقادیر کمتر از این حد میتواند فرآیند لقاح را با چالش مواجه کند. عواملی مانند استرس، برخی بیماریها، مصرف داروها، و سبک زندگی ناسالم میتوانند بر تولید اسپرم و در نتیجه تعداد و غلظت آن تأثیر منفی بگذارند.
صرفاً داشتن تعداد کافی اسپرم برای باروری، کافی نیست؛ این اسپرمها باید توانایی حرکت به سمت تخمک را نیز داشته باشند. به این توانایی، تحرک یا موتیلیتی اسپرم گفته میشود. در آزمایش اسپرموگرام، دو نوع حرکت ارزیابی میشود: حرکت پیشرونده (Progressive Motility) که به معنای حرکت اسپرم به سمت جلو است و حرکت کلی (Total Motility) که شامل هر نوع حرکتی (حتی درجا زدن) میشود. اسپرمهایی که حرکت پیشرونده دارند، از اهمیت بالاتری برخوردارند زیرا قادرند مسیر طولانی رحم و لولههای فالوپ را طی کرده و خود را به تخمک برسانند.
بر اساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی، برای یک نمونه اسپرم نرمال، حداقل 40 درصد از کل اسپرمها باید دارای حرکت باشند (تحرک کلی). علاوه بر این، حداقل 32 درصد از اسپرمها باید حرکت پیشرونده داشته باشند. اگر درصد اسپرمهای متحرک کمتر از این مقادیر باشد، وضعیتی به نام "آستنواسپرمی" (Asthenospermia) تشخیص داده میشود که میتواند شانس باروری را کاهش دهد. عواملی مانند واریکوسل، عفونتها، مشکلات هورمونی و استرس اکسیداتیو میتوانند بر کیفیت حرکت اسپرمها تأثیرگذار باشند. بهبود سبک زندگی، تغذیه مناسب و مصرف آنتیاکسیدانها میتواند به بهبود تحرک اسپرم کمک کند.
علاوه بر تعداد و حرکت، شکل ظاهری اسپرمها نیز یک فاکتور بسیار مهم در ارزیابی قدرت باروری است. به بررسی شکل و ساختار اسپرم، مورفولوژی گفته میشود. یک اسپرم سالم و طبیعی باید ساختاری مشخص داشته باشد: یک سر بیضی شکل و صاف، یک قطعه میانی و یک دم بلند و تک. وجود نقص در هر یک از این بخشها، برای مثال سر بزرگ یا نامنظم، دم دوتایی یا خمیده، میتواند توانایی اسپرم برای نفوذ به تخمک و بارور کردن آن را مختل کند.
بر اساس معیارهای سختگیرانه کروگر (Kruger) که توسط سازمان بهداشت جهانی نیز پذیرفته شده است، یک نمونه اسپرم نرمال باید حداقل 4 درصد اسپرم با شکل کاملاً طبیعی داشته باشد. این بدان معناست که حتی در یک مرد بارور، ممکن است تا 96 درصد اسپرمها دارای اشکال غیرطبیعی باشند. وجود درصد پایینی از اسپرمهای با مورفولوژی طبیعی، که به آن "تراتواسپرمی" (Teratozoospermia) میگویند، میتواند نشاندهنده وجود مشکلاتی مانند استرس اکسیداتیو، عوامل ژنتیکی یا قرار گرفتن در معرض مواد سمی باشد. اگرچه این پارامتر به تنهایی نمیتواند ناباروری را پیشبینی کند، اما در کنار سایر فاکتورها، تصویر کاملی از سلامت باروری مرد ارائه میدهد.
ارزیابی کیفیت اسپرم یک فرآیند چندوجهی است که شامل بررسی دقیق تعداد، حرکت و شکل اسپرمها میشود. بر اساس آخرین دستورالعملهای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، یک نمونه مایع منی سالم باید دارای مشخصات زیر باشد:
حجم مایع منی: حداقل 1.5 میلیلیتر
غلظت اسپرم: حداقل 15 میلیون در هر میلیلیتر
تعداد کل اسپرم: حداقل 39 میلیون در کل نمونه
تحرک کلی: حداقل 40 درصد
تحرک پیشرونده: حداقل 32 درصد
مورفولوژی (شکل طبیعی): حداقل 4 درصد
مهم است به یاد داشته باشید که این اعداد، مقادیر مرجع هستند و انحراف جزئی از آنها لزوماً به معنای ناباروری نیست. تفسیر نتایج آزمایش اسپرموگرام باید همیشه توسط پزشک متخصص و با در نظر گرفتن شرایط کلی فرد انجام شود.
برای مشاهده مطالب مرتبط با بارداری و زایمان اینجا کلیک کنید
