بهترین روش تشخیص عسل طبیعی، آزمایش تخصصی در آزمایشگاه است؛ اما این روش برای مصرف کنندگان نهایی صرفه ی اقتصادی ندارد. راهکارهای خانگی و ساده ای هم وجود دارد، اما برخی از آن ها، مانند تست با کبریت یا تست با سرکه، باورهای غلطی هستند که پایه ی علمی ندارند و قابل اطمینان نیستند. تشخیص عسل اصل از تقلبی از طریق مشاهده ذرات درون عسل، ریختن عسل درون آب ولرم، توجه به قیمت خیلی ارزان، بررسی طعم و عطر عسل و استفاده از کیت های خانگی تشخیص عسل طبیعی قابل انجام است. بهترین راه برای مطمئن شدن از اصل بودن عسل، خرید از برندها و شرکت های معتبر عسل است.
در ابتدا به تفاوت های مهم عسل طبیعی از عسل تقلبی می پردازیم که امکان تشخیص این دو از هم را فراهم می کند.
منبع تولید و فرایند ساخت عسل طبیعی
عسل طبیعی: از شهد گل ها تولید می شود؛ زنبور ها آن هارا جمع آوری کرده با آنزیم های بدن خود ترکیب می کنند و به کندو انتقال می دهند و هیچ دخالت مصنوعی توسط انسان صورت نمی گیرد.
عسل تقلبی: از ترکیباتی مثل شربت ذرت، گلوکز مایع، شکر یا شیره میوه ها ساخته می شود. برخی از آنها کمی عسل طبیعی را با عسل تقلبی یا مواد ارزان قیمت تر مخلوط می کنند. در برخی موارد به زنبور عسل آب و شکر می دهند برای تولید عسل.
مواد تشکیل دهنده و ارزش غذایی
عسل طبیعی: حاوی مواد معدنی (پتاسیم،کلسیوم)، ویتامین های B,C و آنزیم های زیادی مانند ( دیاستاز و آنتی اکسیدان ها ) است.
عسل تقلبی: فاقد مواد مفید است و اغلب به خاطر وجود قند زیاد و مواد افزودنی یک ماده آسیب زننده محسوب می شود. برخی از این عسل ها رطوبت بالایی دارند که باعث به وجود آمدن تخمیر می شود.
ویژگی های فیزیکی و ظاهری
غلظت: عسل طبیعی غلیظ است و کندتر جاری می شود، اما عسل تقلبی رقیق است و سریع تر جریان پیدا می کند.
شکرک زدن عسل طبیعی: عسل طبیعی بعد از مدتی شکرک می زند ولی این اتفاق در عسل های تقلبی رخ نمی دهد.
طعم و عطر
طعم: عسل طبیعی طعمی پیجیده و خوبی دارد که بسته به نوع منبع آن متفاوت است اما عسل تقلبی طعمی یکنواخت و شیرین مثل شکر دارد.
عطر: عسل طبیعی بوی گل و گیاه خاصی دارد. عسل تقلبی بی بو است یا بوی اسانس و مواد مصنوعی می دهد.
روش های خانگی تشخیص عسل، روش های ساده ای هستند که شما با کمترین هزینه می توانید تا حدودی تشخیص دهید که عسل، طبیعی است یا تقلبی؛ اما این روش ها 100 درصد جوابگو نیست و برای اطمینان باید عسل را به آزمایشگاه بفرستید تا از طبیعی بودن آن اطمینان پیدا کنید. در اینجا چند راهکار ساده و خانگی به شما معرفی می شود. برای آشنایی بیشتر با روش های دقیق تشخیص عسل طبیعی، مقاله تشخیص عسل اصل از تقلبی را ببینید.
تشخیص عسل طبیعی با توجه به ذرات درون آن: عسل هایی که داخل آنها گرده گل، موم و حتی گاهی اعضای بدن زبور عسل دارند، قابل اعتماد تر هستند؛ البته گاهی شرکت های تولید عسل طبیعی، عسل طبیعی را کاملا فیلتر می کند و باعث می شود این ذرات از عسل جدا شود.
عسل های قیمت پایین: یکی از راه هایی که می توان با آن عسل واقعی را از تقلبی تشخیص داد، بررسی قیمت محصول است. اگر عسل بسیار ارزان به فروش برسد، به احتمال زیاد این محصول تقلبی است. علاوه بر این، عسل هایی که با تخفیف 50 درصد عرضه می شوند ولی قیمت اولیه آنها مشابه عسل های طبیعی است، نشانه ای از تقلبی بودن آنها محسوب می شود.
همیشه از برندهای معتبر و فروشندگان مورد اعتماد خرید کنید: برند های معتبر و شناخته شده همیشه از استاندارد های کیفی خوبی استفاده می کنند و محصولات خود را در آزمایشگاه های طبیعی مورد برسی قرار می دهند تا از اصالت کالا مطمعن شوند.
استفاده از کیت تشخیص عسل: ابزاری است که برای تست طبیعی بودن عسل استفاد می شود. این کیت ها موادشیمیایی و معرف هایی هستند که وقتی با عسل مخلوط می شود تغییر رنگ می دهد و شما تا حد امکان می توانید از طبیعی بودن یا نبودن آن آگاهی پیدا کنید. در بازار کیت های سنجش کمی عسل با نام تجاری زانتوکس وجود دارد که محصول یک شرکت ایرانی است و دقت خوبی دارد.
قابل ذکر است که روش های معرفی شده در تیتر قبل، قابل اعتمادترین راه ها برای تشخیص عسل طبیعی هستند. با این حال، برخی از روش های خانگی نیز بین مردم جا افتاده است که از نظر علمی معتبر نیستند. مثل تشخیص عسل طبیعی با کبریت، تست با آب سرد، تشخیص با رفتار مورچه، استفاده از سرکه، تشخیص با نان تست و تشخیص براساس رنگ عسل اشاره کرد. این روش ها ممکن است در نگاه اول جذاب به نظر برسند، اما به دلیل نبود پایه علمی، نمی توانند معیار دقیقی برای تشخیص عسل طبیعی باشند.
بهترین راه تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی، آزمایش تخصصی نمونه در آزمایشگاه است. با پیشرفت علم بعضی از عسل های تقلبی خیلی نزدیک به عسل طبیعی شده اند و شناسایی آنها دشوار شده است به همین علت برای اطمینان کامل باید از روش های آزمایشگاهی استفاده کنیم.
در آزمایشگاه های تخصصی مواد غذایی و عسل، آزمایش هایی مانند ساکارز، پرولین، هیدروکسی متیل فورفورال (HMF)، نسبت فرکتوز به گلوکز، آزمایش دیاستاز (فعالیت آمیلازی)، فعالیت کاتالازی، فعالیت گلوکز اکسیدازی، میزان ترکیبات فنولی، رطوبت، PH و خاکستر عسل انجام می شود و هر کدام برای تشخیص نوعی از تقلب در عسل مناسب است.
امروزه عسل های تقلبی در بازارهای جهانی به طور گسترده ای افزایش پیدا کرده اند و افراد سودجو راهکارهای جدیدی برای تولید این نوع عسل ها پیدا می کنند. عسل تقلبی به دلیل وجود شکر زیاد و ترکیبات مضر، تاثیرات جبران ناپذیری بر سلامت انسان می گذارد. همچنین، عسل تقلبی بر اقتصاد و محیط زیست نیز تاثیرات منفی دارد. در ادامه، به مهم ترین جنبه های این موضوع می پردازیم؛
حفظ سلامت: عسل طبیعی حاوی آنتی اکسیدان ها، مواد ضد التهابی، ویتامین ها، پروتئین ها و آنزیم های مفید است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش التهاب و بهبود گوارش می شود. از سوی دیگر، عسل های تقلبی به دلیل وجود گلوکز بالا و مواد قندی زیاد، نه تنها هیچ خاصیتی ندارند، بلکه ممکن است باعث افزایش قند خون، تضعیف سیستم دفاعی بدن و مشکلات گوارشی شوند. برخی از این عسل ها حتی با مواد شیمیایی مثل گچ یا اسانس های غیر طبیعی ترکیب می شوند و سلامت فرد مصرف کننده را به خطر می اندازند.
پرهیز از هزینه های اضافی: تقریباً بین 70 تا 80 درصد عسل های موجود در بازار تقلبی هستند. سودجویان با ارائه محصولات بی کیفیت و با قیمتی نسبتا کمتر از عسل طبیعی، مصرف کنندگان را فریب می دهند. عدم تشخیص عسل طبیعی باعث تحمیل هزینه اضافی و دریافت محصولی می شود که ارزش غذایی ندارد.
در کنار موارد گفته شده، درست است که عسل تقلبی ارزان تر از عسل طبیعی است، اما در درازمدت تاثیراتی که بر سلامت مصرف کننده می گذارد، هزینه های بیشتری را برای فرد مصرف کننده به همراه دارد.
حمایت از زنبورداران پر تلاش: خرید عسل طبیعی باعث حفظ چرخه زندگی زنبور عسل و تشویق زنبورداران به تولید عسل طبیعی و با کیفیت می شود. افراد سودجو با خوراندن آب و شکر به زنبور عسل، نه تنها به زنبور عسل آسیب می رسانند بلکه به چرخه طبیعت و گل ها نیز ضرر غیر قابل جبرن می زنند؛ از سوی دیگر زنبور دارانی که با تعهد کاری و تلاش فراوان سعی در ارائه عسل کاملا طبیعی دارند، با قیمت پایین متقلب گران مواجه شده و ممکن است از بازار حذف شوند.
