به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از سی ان ان، ایتامار بنگویر از چهرههای شناختهشده جریان صهیونیستی افراطی است که ریشههای فکریاش را در آموزههای خاخام مئیر کهانه میتوان یافت؛ کسی که حتی در آمریکا نیز سازمانش بهعنوان گروه تروریستی شناخته شده بود. بنگویر سالها بهخاطر رفتارهای تحریکآمیزش، از جمله شرکت در راهپیماییهای تحریکآمیز در محلههای عربنشین و حمایت از شعارهای نژادپرستانه، تحت پیگرد قضایی بود.
اکنون که او وزیر کابینه است، بسیاری نگران آن هستند که اقدامات سابقش اکنون شکل نهادی و رسمی پیدا کند. او پیشتر نیز از بازدید از مسجدالاقصی بهعنوان "حق یهودیان برای بازپسگیری معبد" سخن گفته و بارها مدعی شده که باید نماز یهودیان در این مکان آزاد شود.
اقدام اخیر او در واقع فراتر از یک حرکت مذهبی یا حتی نمادین بود؛ او در قامت یک وزیر وارد شد، تحت حفاظت شدید پلیس و بدون هماهنگی با اوقاف اسلامی یا دولت اردن—که متولی رسمی این مکان است. همین مسئله باعث شده تا کارشناسان این حرکت را نهتنها تخطی از توافقات، بلکه آزمایش مرزهای تنش و واکنش منطقهای قلمداد کنند.
ساعاتی پس از انتشار خبر، وزارت خارجه اردن این اقدام را «نقض آشکار حقوق بینالملل» و «تحریکآمیز» خواند. دولت فلسطین نیز این حرکت را «تلاش برای یهودیسازی مسجدالاقصی» توصیف کرد و حماس در غزه آن را «نقطه عطف در تقابل دینی و اشغالگری» نامید و تهدید به پاسخ سخت کرد.
حتی کشورهای عربی که با اسرائیل عادیسازی روابط داشتهاند، از جمله امارات و بحرین، موضعی انتقادی گرفتند. ترکیه و ایران نیز این اقدام را محکوم کردند. وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای ضمن تأکید بر حفظ وضعیت موجود، هشدار داد که اقدامات یکجانبه در اماکن مقدس میتواند به تنش دامن بزند.
نتانیاهو، که خود بارها قول داده بود وضعیت اماکن مقدس را تغییر نخواهد داد، اینبار سکوت اختیار کرد—سکوتی معنادار که بسیاری آن را نشانه ضعف در برابر فشارهای جناح راست افراطی در دولت ارزیابی میکنند.
بازدید سال 2000 آریل شارون از همین مکان، با وجود آنکه بدون نماز یا اقدام مذهبی خاصی بود، به جرقهای برای آغاز انتفاضه دوم تبدیل شد—انتفاضهای خونین که بیش از چهار سال ادامه یافت و هزاران کشته بر جای گذاشت. اکنون، با توجه به شرایط پیچیده و شکننده کرانه باختری، برخی تحلیلگران هشدار میدهند که اقدام بنگویر میتواند آغازی برای زنجیره جدیدی از خشونت و اعتراض باشد.
در هفتههای اخیر، درگیریهای پراکنده در کرانه باختری افزایش یافته، شهرهای فلسطینی با یورشهای شبانه ارتش اسرائیل مواجهاند و فضای عمومی فلسطین بهشدت ملتهب است. بنگویر پیشتر از پلیس خواسته بود «دست سنگینتری» علیه فلسطینیان به کار گیرد و این موضوع به نگرانیها دامن زده که دولت اسرائیل در حال حرکت بهسوی سرکوب شدیدتر و همزمان، تحرکات مذهبی تحریکآمیزتر است.
اهمیت مسجدالاقصی، نهفقط بهخاطر ارزش مذهبی آن برای مسلمانان، بلکه بهدلیل جایگاه آن در هویت سیاسی فلسطینیان و روابط اسرائیل با جهان اسلام، فوقالعاده بالاست. هرگونه تغییر در وضعیت این مکان میتواند به اعتراضات گسترده در سراسر دنیای اسلام، تنشهای دیپلماتیک با کشورهای عربی و حتی حملات تروریستی منجر شود.
برخی کارشناسان میگویند اقدام بنگویر بخشی از روندی خزنده است که وضعیت موجود را نه از طریق قانون، بلکه با اقدامات میدانی، امنیتی و نمادین به چالش میکشد؛ از تغییر در برنامههای گشتهای امنیتی گرفته تا افزایش تعداد بازدیدکنندگان یهودی و حالا هم نمازخوانی رسمی.
واقعیت آن است که وضعیت موجود در مسجدالاقصی سالهاست در معرض تهدید است، اما اقدامی مانند نمازخوانی یک وزیر راستافراطی، آنهم با حضور رسانهها، از مرزهای پیشین عبور کرده است. ممکن است این حرکت بهتنهایی باعث انفجار نشود، اما همچون تلنگری است بر بشکه باروتی که از سالها تبعیض، اشغال، خشونت و ناکامی روند صلح پر شده است.
آیا دولت نتانیاهو قادر خواهد بود مسیر تنش را متوقف کند یا بهدلیل ائتلاف شکنندهاش با نیروهای افراطی، ناچار به ادامه این مسیر خواهد بود؟ آیا جامعه جهانی توان مقابله با تغییرات خزنده در قدس را دارد یا بار دیگر، پس از رخداد، تنها به صدور بیانیه بسنده خواهد کرد؟
پاسخ این پرسشها، نهتنها آینده مسجدالاقصی، بلکه آینده ثبات در خاورمیانه را رقم خواهد زد.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
