به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از راشا تودی، در میانه بحرانهای ژئوپلیتیکی و افزایش نگرانیهای دفاعی در اروپا، یکی از اعضای مهم اتحادیه اروپا بهطور رسمی اعلام کرد که قرارداد خرید جنگندههای پیشرفته F-35 از ایالات متحده را فعلاً متوقف کرده است.
گرچه نام این کشور بهطور رسمی در بیانیه ناتو ذکر نشده، اما منابع مطلع در رسانههای اروپایی گفتهاند که این کشور، احتمالاً آلمان یا بلژیک است. این تصمیم، به گفته تحلیلگران، میتواند پیامدهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی مهمی برای دو سوی آتلانتیک داشته باشد.
جنگنده F-35، محصول شرکت آمریکایی لاکهید مارتین، یکی از پیشرفتهترین هواپیماهای نظامی دنیاست. این جنگنده رادارگریز، توانایی انجام عملیات تهاجمی و دفاعی در سطح بالایی دارد و توسط کشورهای عضو ناتو مانند بریتانیا، ایتالیا، لهستان و هلند خریداری شده است.
هزینه هر فروند از این جنگنده حدود 80 تا 100 میلیون دلار برآورد میشود و معمولاً خرید آن بخشی از توافقهای راهبردی میان ایالات متحده و متحدان اروپایی محسوب میشود.
در حالی که مقامات رسمی کشور مورد نظر هنوز دلیل روشنی برای این تصمیم ارائه نکردهاند، برخی منابع اروپایی به دو دسته از دلایل اشاره کردهاند:
دلایل سیاسی و راهبردی:
به گفته یک مقام ارشد دفاعی اروپایی که نخواست نامش فاش شود، برخی از کشورهای اروپایی در حال بازنگری در میزان وابستگی نظامی خود به آمریکا هستند. او گفت:
«اروپا باید به سمت استقلال دفاعی حرکت کند. خرید F-35 یعنی تداوم وابستگی به ایالات متحده.»
دلایل فنی و مالی:
برخی کارشناسان نیز میگویند هزینه نگهداری و بهروزرسانی جنگندههای F-35 بسیار بالاست و برای برخی کشورها، صرفه اقتصادی ندارد. همچنین تأخیرهای فنی در تحویل و نیاز به زیرساختهای پیچیده برای بهرهبرداری از این جنگنده، باعث نگرانی برخی از مشتریان شده است.
وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) در واکنش به این تصمیم اعلام کرد:
«همکاریهای دفاعی ما با اروپا بر پایه اعتماد، هماهنگی و منافع مشترک است. امیدواریم مذاکرات ادامه یابد و این تصمیم بازنگری شود.»
برخی تحلیلگران معتقدند این واکنش نسبتاً ملایم، نشاندهنده تمایل واشنگتن به حفظ فضای گفتوگو و جلوگیری از تشدید اختلافات است.
برخی ناظران مسائل امنیتی معتقدند که حضور و نفوذ فزاینده چین و روسیه در بازارهای جهانی فناوری و تسلیحات، کشورهای اروپایی را تحت فشار قرار داده است تا استقلال راهبردی بیشتری در تصمیمگیریهای دفاعی خود داشته باشند.
همچنین، افزایش وابستگی برخی سامانههای F-35 به فناوریهای تحت کنترل آمریکا، نگرانیهایی درباره کنترل از راه دور یا مداخلات احتمالی در زمان جنگ ایجاد کرده است.
برخی منابع نظامی گفتهاند که کشور مورد نظر، ممکن است به جای F-35 به خرید یا توسعه جنگندههای اروپایی روی آورد. پروژههای جایگزینی که هماکنون مطرح هستند شامل:
جنگنده رافال (Rafale) ساخت فرانسه
Eurofighter Typhoon که توسط کنسرسیومی اروپایی توسعه یافته
و حتی برنامه جنگنده نسل ششم مشترک فرانسه، آلمان و اسپانیا که به نام FCAS شناخته میشود
یک مقام دفاعی فرانسوی گفته:
«اروپا نباید منتظر باشد تا واشنگتن تصمیم بگیرد. ما باید خودمان تصمیمگیرنده آیندهمان باشیم.»
این خبر در بسیاری از رسانههای غربی و حتی آسیایی بازتاب گستردهای داشت. روزنامه گاردین در تیتر خود نوشت:
"EU's military autonomy in motion as F-35 deal stalls"
شبکه خبری الجزیره نیز در گزارشی تحلیلی اشاره کرد که:
"این تصمیم میتواند مقدمهای برای تجدیدنظر گستردهتر اتحادیه اروپا در سیاستهای دفاعی باشد."
دکتر الهام رشیدی، کارشناس مسائل بینالملل در گفتوگو با خبرنگار ما میگوید:
«این تصمیم اگرچه نمادین به نظر میرسد، اما نشانهای از چرخش راهبردی اروپاست. اگر کشورهای بیشتری همین مسیر را طی کنند، شاهد تغییر توازن قدرت در ناتو خواهیم بود.»
او افزود:
«اروپا سالهاست درباره "استقلال دفاعی" سخن میگوید، اما این اولین بار است که در یک قرارداد مهم، اقدام عملی میبینیم.»
در حالی که بحرانهای جهانی از جنگ اوکراین گرفته تا رقابت با چین همچنان ادامه دارد، تصمیم یک کشور اروپایی برای توقف خرید جنگندههای اف-35 آمریکا میتواند تأثیرات مهمی بر آینده همکاریهای نظامی فراآتلانتیکی بگذارد.
اگرچه هنوز زود است که درباره قطع کامل این قرارداد قضاوت کنیم، اما همین توقف موقت نشان میدهد که اروپا دیگر آن شریک بیچونوچرای دیروز نیست.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
