به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از اقتصاد معاصر، قاچاق سوخت، معضلی دیرینه در اقتصاد ایران، روزانه حدود 30 میلیون لیتر از منابع کشور را به خارج از مرزها هدایت میکند. قیمت پایین سوخت در داخل کشور، جذابیتی ویژه برای قاچاقچیان ایجاد کرده است؛ بهطوریکه هر لیتر بنزین آزاد و گازوئیل که در داخل کشور بهترتیب با قیمت 3 هزار تومان و 600 تومان عرضه میشود، در بازارهای منطقهای قیمتی معادل لیتری 50 هزار تومان دارد.
برآوردها نشان میدهند که بازار قاچاق سوخت سالانه ارزشی معادل 7.8 میلیارد دلار (624 هزار میلیارد تومان) دارد که معادل یکچهارم بودجه عمومی کشور است.
در شش ماه اخیر بالغ بر 300 محل ذخیره سوخت قاچاق در 19 استان که تحت نظر 10 شبکه سازمان یافته قاچاق قرار داشتند توسط سربازان گمنام امام زمان (عج) شناسایی و دستگیر شدند، اما سؤال اساسی این است که چرا چنین سطح بالایی از قاچاق رخ میدهد و چگونه میتوان با آن مقابله کرد؟
یکی از اصلیترین منابع قاچاق، انحراف سوخت تخصیصی به معادن است. سالانه 1.1 میلیارد لیتر گازوئیل با قیمت 300 تومان به معادن کشور اختصاص داده میشود که ارزش صادراتی آن حدود 900 میلیون دلار برآورد شده است. این در حالی است که دولت 63 هزار میلیارد تومان یارانه به این بخش پرداخت میکند، اما حقوق مالکانه معادن در بودجه 1403 تنها 55 هزار میلیارد تومان است. حدود 40 درصد از گازوئیل تخصیصی به معادن، مستقیماً وارد شبکه قاچاق میشود.
در بخش کشاورزی نیز سالانه 4 میلیارد لیتر گازوئیل توزیع میشود که 40 درصد آن، معادل 1.2 میلیارد دلار، به قاچاق اختصاص مییابد. در حملونقل نیز 120 میلیون لیتر گازوئیل روزانه توزیع میشود که 15 درصد آن به دلیل فرسودگی خودروها هدر رفته و 7 میلیون لیتر دیگر به چرخه قاچاق منحرف میشود.
عملیات سازمان اطلاعات سپاه، اگرچه تأثیری فوری بر کاهش قاچاق داشته است، اما سیاستگذاریهای بلندمدت برای جلوگیری از انحراف منابع ضروری به نظر میرسد.
اصلاح ساختار توزیع سوخت در بخشهای معدن، کشاورزی و حملونقل میتواند از طریق موارد زیر محقق شود:
1. اتصال سهمیه سوخت به بهرهوری: تخصیص سوخت بر اساس کارکرد واقعی ماشینآلات کشاورزی و معدنی.
2. حذف یارانه سوخت معادن: فروش گازوئیل به قیمت بورس انرژی برای معادن که قیمت محصولاتشان بر اساس بازار جهانی تعیین میشود.
3. ارتقای نظارت هوشمند در حملونقل: تجهیز شبکه حملونقل به سامانههای پیشرفته نظارتی برای کاهش انحرافات.
در نهایت، با توجه به ابعاد مالی و اقتصادی قاچاق سوخت، ترکیب اقدامات امنیتی و اصلاحات اقتصادی میتواند گامی اساسی در مهار این معضل باشد.
بنابراین گزارش شب گذشته اعلام شد قاچاقچیان سوخت در رصد نیروهای اطلاعات سپاه؛ رصدی همزمان و متمرکز در سراسر کشور برای شناسایی گلوگاههای خروج سوخت از چرخه عرضه قانونی انجام دادهاند؛ در شش ماه اخیر بالغ بر 300 محل ذخیره سوخت قاچاق در 19 استان که تحت نظر 10 شبکه سازمان یافته قاچاق قرار داشتند توسط سربازان گمنام امام زمان (عج) شناسایی و دستگیر شدند.
بر اساس اعلام سازمان اطلاعات سپاه این اقدامات فاز نخست برخورد با قاچاقچیان سوخت است و شناسایی و دستگیری عوامل تا 3 فاز دیگر با همکاری فراجا و وزارت اطلاعات ادامه خواهد داشت.
باوجود این اقدامات کارشناسان میگویند راه موثر پیشگیری از قاچاق سوخت اجرای قوانین مربوط به پایش سامانه ای است، موضوعی که سران قوا هم بر آن تاکید دارند.
برای پیگیری اخبار اقتصادی اینجا کلیک کنید.